Μεγάλο μέρος των κερδών της περασμένης εβδομάδας «επέστρεψαν» χθες οι
τιμές του πετρελαίου, καθώς τα αρνητικά μακροοικονομικά στοιχεία από
την Κίνα επανέφεραν τους φόβους για μείωση της ζήτησης από τη δεύτερη
μεγαλύτερη χώρα κατανάλωσης μαύρου χρυσού μετά τις ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή,
σβήνουν οι ελπίδες για συντονισμένες μειώσεις παραγωγής (που θα
άμβλυναν το πρόβλημα της υπερπροσφοράς), καθώς πηγές από τον ΟΠΕΚ
διέψευσαν τη φημολογία περί έκτακτης Συνόδου Κορυφής του καρτέλ και περί
προσέγγισης Σαουδικής Αραβίας (του ισχυρότερου παίκτη του ΟΠΕΚ) και
Ρωσίας (του μεγαλύτερου παραγωγού εκτός ΟΠΕΚ) ώστε να κλείσουν από
κοινού τις «στρόφιγγες».
Υπό την πίεση των εξελίξεων αυτών, το
αμερικανικό αργό διαπραγματευόταν αργά χθες το απόγευμα στα 31,55
δολ./βαρέλι με ημερήσιες απώλειες 6% και το πετρέλαιο μπρεντ κοντά στα
34 δολ./βαρέλι, με απώλειες κοντά στο 5%. Η επιστροφή των «αρκούδων»
στην αγορά μαύρου χρυσού αναδεικνύει τη δεινή θέση στην οποία έχουν
περιέλθει οι ασθενέστερες χώρες-παραγωγοί, όπως η Νιγηρία και το
Αζερμπαϊτζάν που διαπραγματεύονται τη χορήγηση έκτακτων δανείων (από
Παγκόσμια Τράπεζα και ΔΝΤ αντίστοιχα) προκειμένου να κλείσουν τις
«τρύπες» που έχει ανοίξει στους προϋπολογισμούς τους η κατάρρευση των
τιμών του πετρελαίου.
Ειδικότερα, χθες έγινε γνωστό ότι η
Νιγηρία, η μεγαλύτερη οικονομία της Αφρικής, έχει ζητήσει από την
Παγκόσμια Τράπεζα και την Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης δάνειο ύψος 3,5
δισ. δολαρίων, καθώς η συνεισφορά των πωλήσεων πετρελαίου στα συνολικά
κρατικά έσοδα αναμένεται να περιοριστεί από το 70% του συνόλου πέρυσι
στο 30% περίπου φέτος.
Σε διαπραγματεύσεις με την Παγκόσμια
Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για λήψη δανείου 4 δισ.
δολαρίων βρίσκεται και το Αζερμπαϊτζάν, όπου η μείωση των εσόδων από τις
εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου (που αποτελούν το 95% του
συνόλου των εξαγωγών) έχουν πυροδοτήσει νομισματική κρίση. Το νόμισμα
της χώρας έχει υποτιμηθεί κατά 35% από τον Δεκέμβριο όταν η κεντρική
τράπεζα εγκατέλειψε τη σύνδεσή του με το δολάριο (έχοντας πρώτα «κάψει»
το 50% των συναλλαγματικών διαθεσίμων της μέσα σε ένα χρόνο...). Την
προηγούμενη εβδομάδα, το Αζερμπαϊτζάν έγινε μια από τις πρώτες χώρες
στον κόσμο που επέβαλε περιορισμούς στις κινήσεις κεφαλαίων (επιβολή
φόρου 20% στις εξαγωγές συναλλάγματος) συνεπεία της πτώσης των τιμών του
πετρελαίου και είδε την πιστοληπτική του αξιολόγηση να υποβαθμίζεται
στην κατηγορία «σκουπίδι» (junk) από τη Standard & Poor’s.
Τα επόμενα «θύματα»
Οι
αναλυτές επιχειρούν να προβλέψουν ποια είναι τα επόμενα κομμάτια του
«ντόμινο» που θα πέσουν. Στην κορυφή της σχετικής λίστας φιγουράρει ο
Ισημερινός, η οικονομία του οποίου όχι απλώς έχει υψηλή εξάρτηση από το
πετρέλαιο, αλλά είναι και πλήρως «δολαριοποιημένη», πράγμα που σημαίνει
ότι η ανταγωνιστικότητά της πλήττεται από την άνοδο του αμερικανικού
νομίσματος. Ακολουθεί η Βενεζουέλα (για την οποία πάντως η προσφυγή στο
ΔΝΤ φαίνεται αδιανόητη για προφανείς πολιτικούς λόγους...) και η
Βραζιλία. Περισσότερο ανθεκτικές εμφανίζονται οι οικονομίες της Ρωσίας
και του Καζακστάν, καθώς έχουν σημαντικά «μαξιλάρια» ρευστότητας που
μπορούν να αμβλύνουν τις πιέσεις μακροπρόθεσμα. Εάν όμως οι τιμές του
μαύρου χρυσού δεν ανακάμψουν, η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει πολύ
δύσκολη, καθώς η Ρωσία προβλέπεται να εξαντλήσει το «Ταμείο Εκτακτης
Ανάγκης» για την κάλυψη δημοσιονομικών ελλειμμάτων το επόμενο 18μηνο και
έχει περιορισμένη πρόσβαση στις διεθνείς χρηματαγορές εξαιτίας των
κυρώσεων της Δύσης που παραμένουν σε ισχύ.
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ", 02/02/2016)