Του Α. Γ. Χριστοδουλάκη
Το παιχνίδι των αγωγών αλλά και της ενέργειας γενικότερα στα Βαλκάνια παραμένει ανοιχτό, παρά το γεγονός ότι «βουλγαρικό» πρόβλημα για τον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης δεν φαίνεται να υπάρχει, σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις τόσο του πρωθυπουργού κ. K. Καραμανλή όσο και του Βούλγαρου ομολόγου του κ. Σεργκέι Στάνισεφ.
Βεβαίως η όλη αναταραχή με τους αγωγούς συνδυάστηκε με την πρόσφατη επίσκεψη της κυρίας Κοντολίζα Ράις σε Αθήνα, Σόφια και Άγκυρα, αλλά μεσοβδόμαδα οι Βούλγαροι επαναβεβαίωσαν το έντονο ενδιαφέρον για τον αγωγό και διευκρίνισαν ότι από το «βουλγαρικό τμήμα της κοινοπραξίας αποβάλλονται κάποιες εταιρείες και θα αντικατασταθούν από τις αμιγώς κρατικές Bulgargas και Techno3+exportStroyt-Uniports». Οι αποβληθείσες εταιρείες ήταν... φιλικά διακείμενες προς τον πρώην πρωθυπουργό κ. Συμεών Σαξκομπουργκότσκι.
Πολλές φορές συνεπώς η Άγκυρα έχει προσπαθήσει να τορπιλίσει τον αγωγό Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης λόγω των συμφερόντων που έχει στον Βόσπορο, αλλά και λόγω της πάγιας τακτικής της να ελέγχει το ενεργειακό παιχνίδι της περιοχής. Δεν είναι τυχαίο όμως ότι αιφνιδίως οι Τούρκοι προώθησαν την προηγούμενη εβδομάδα (για πολλοστή φορά) κάποιο σχέδιο για ανταγωνιστικό αγωγό του Μπουργκάς, αυτή τη φορά από τη Σαμψούντα του Ευξείνου στο Τσεϊχάν της Μεσογείου, όπου ήδη καταλήγει ο αγωγός Μπακού - Τσεϊχάν!
Προ έτους είχαν ανακοινώσει άλλον αγωγό, μήκους 198 χιλιομέτρων, από την τουρκική επαρχία της Ανατολικής Θράκης, συνδέοντας το Κιγίκοϊ στα τουρκικά παράλια του Ευξείνου με το Ιμπρικάμπαμπα, που βρίσκεται στην ακτή του Αιγαίου, κοντά στον Ελλήσποντο, με πετρέλαιο της Τρανσνέφτ. Το έργο, κόστους 900 εκατ. δολαρίων, είχε προταθεί από τον τούρκο επιχειρηματία Ικάν Ταπάν, αλλά κατόπιν εγκαταλείφθηκε, όπως άλλωστε και το προ δεκαετίας σχέδιο για αγωγό από το τουρκικό λιμάνι Ιγνέαντα στην Ανατολική Θράκη, από την πλευρά του Ευξείνου, στο λιμάνι του Ενέζ, στο Βόρειο Αιγαίο, δηλαδή πάλι από τουρκικό σε τουρκικό έδαφος!
Τώρα ανατίθεται πλέον η μελέτη και κατασκευή αγωγού πετρελαίου από τη Σαμψούντα στα παράλια του Ευξείνου ως το λιμάνι του Τσεϊχάν στα τουρκικά παράλια της Μεσογείου και μάλιστα στην ιταλική ENI και στην τουρκική Calik. Έγκυροι αναλυτές όμως στην Αθήνα τόνιζαν ότι είναι εξαιρετικά αμφίβολο να βρεθούν ρωσικές εταιρείες που να γεμίσουν με πετρέλαιο τον αγωγό, από τη στιγμή που η Μόσχα έχει χαρακτηρίσει τον αγωγό Μπακού - Τσεϊχάν «μέγιστη απειλή για τα ρωσικά συμφέροντα», αφού παρακάμπτει εντελώς τα ρωσικά εδάφη.
Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι σύμφωνα με μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Παγκόσμιας Τράπεζας, στην περιοχή των Βαλκανίων θα επενδυθούν συνολικά 21 δισ. ευρώ στην ενέργεια τα επόμενα 15 χρόνια, ώστε η αγορά ενέργειας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης να φθάσει στα αντίστοιχα επίπεδα της εσωτερικής αγοράς της E.E. Υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν κονδύλια της τάξεως των 12,5 δισ. ευρώ τόσο για την αποκατάσταση των σταθμών παραγωγής ηλεκτρισμού όσο και για την κατασκευή νέων, ενώ επιπλέον 8,5 δισ. ευρώ θα δαπανηθούν για την κατασκευή αγωγών! Με τόσο πολλά χρήματα κανείς δεν μένει ασυγκίνητος. κυρίως όταν το παιχνίδι δεν είναι μόνον οικονομικό αλλά κυρίως γεωπολιτικό και διπλωματικό και (ενίοτε) στρατιωτικό.
Μεταξύ των σημαντικών αγωγών και η κατασκευή του ελληνοϊταλικού αγωγού φυσικού αερίου, που αποτελεί επέκταση του ελληνοτουρκικού αγωγού. Με την υλοποίηση των δύο έργων η χώρα μας μετατρέπεται σε δίαυλο μεταφοράς μεγάλων ποσοτήτων φυσικού αερίου από την περιοχή της Κασπίας και την Κεντρική Ασία στις ενεργοβόρες αγορές της Δυτικής Ευρώπης. Το έργο αποτελεί έναν από τους πέντε άξονες προτεραιότητας των Διευρωπαϊκών Δικτύων Ενέργειας, καθώς η μεταφορά φυσικού αερίου από τις ενεργειακές πηγές της Ανατολής προς την Ευρώπη είναι στρατηγική επιδίωξη της E.E.
H διαμετακόμιση του αερίου θα ξεκινά από την Κομοτηνή και θα φθάνει στη Νέα Μεσημβρία μέσω του υπάρχοντος ελληνικού δικτύου. Από εκεί θα κατασκευαστεί αγωγός μήκους περίπου 300 χλμ., ο οποίος θα μεταφέρει το αέριο στον Σταυρολιμένα στις ακτές της Ηπείρου.
Ο υποθαλάσσιος αγωγός, μήκους 212 χλμ., θα μεταφέρει το αέριο στο Οτράντο της Ιταλίας. Οι επενδύσεις για την κατασκευή όλου του τμήματος από την Κομοτηνή ως τη Δυτική Θεσπρωτία θα ανέλθουν σε 600 εκατ. ευρώ, ενώ το επενδυτικό κόστος του υποθαλάσσιου αγωγού, που θα κατασκευάσουν από κοινού η ΔΕΠΑ και η Edison, εκτιμάται ότι θα υπερβεί τα 300 εκατ. ευρώ.
(Το Βήμα, 7/5/06)