Είμαστε μόλις ένα μήνα πριν τις 23 Ιουνίου, οπότε
και θα πραγματοποιηθεί το κρίσιμο δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι της
Μεγάλης Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Καθώς
οι πιθανότητες ενός Brexit αυξάνονται, πολλοί ενεργειακοί όμιλοι, στους τομείς
του πετρελαίου, του αερίου και του ηλεκτρισμού εκδηλώνουν όλο και μεγαλύτερες
ανησυχίες για το αρνητικό αντίκτυπο που αυτό θα έχει για το Ηνωμένο Βασίλειο
αλλά και την ίδια την ΕΕ στον τομέα της ενέργειας.
Αυτό τονίζει ο Bas Batelaan, ειδικός σε θέματα ενεργειακής πολιτικής και διευθυντής της Aspect Consulting Associate Director, σε
πρόσφατο όρθρο του στην έγκυρη New Europe.
Σύμφωνα με το άρθρο του Batelaan, στη New Europe (
www
.neweurope
.eu
), εκπρόσωποι του ενεργειακού τομέα στη Βρετανία, φοβούνται για το
μέλλον του κλάδου εν όψει του επικείμενου δημοψηφίσματος στη Βρετανία και ενός πιθανού
αποτελέσματος υπέρ της εξόδου από την ΕΕ. Όπως τονίζουν, σε μία τέτοια
περίπτωση, η σημερινή περίοδος σχετικής σταθερότητας, κατά την οποία η εν
εξελίξει ολοκλήρωση της ενεργειακής αγοράς της ΕΕ συνέβαλε
σημαντικά στη διασφάλιση της αποδοτικότητας, της ασφάλειας προμηθειών και στην
επίτευξη χαμηλότερων τιμών, θα δώσει τη θέση της, μετά από μία πιθανή έξοδο της
Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε μία περίοδο μεγαλύτερων κινδύνων και
αβεβαιότητας. Επιπλέον, η μείωση της επιρροής της στο Ηνωμένο Βασίλειο, η ΕΕ θα
χάσει έναν από τους βασικούς υποστηρικτές της απελευθέρωσης της αγοράς
ενέργειας.
Ο Batelaan, στο άρθρο του στη New Europe, εξετάζει
κατά πόσον είναι δικαιολογημένες αυτού του είδους οι ανησυχίες.
Αναφορικά με την ασφάλεια ενεργειακών προμηθειών,
ο αναλυτής τονίζει ότι η διασύνδεση της Βρετανίας με την ηπειρωτική Ευρώπη
καθίσταται όλο και πιο στενή. Χάρη στις διασυνδέσεις αερίου και ηλεκτρισμού με
τη Γαλλία, το Βέλγιο, την Ιρλανδία και τη Νορβηγία, έχουν αναπτυχθεί σημαντικά
οι σχετικές συναλλαγές ενώ η χώρα καλύπτει μεγάλο μέρος των αναγκών της σε
αέριο και ηλεκτρισμό. Οι ευρωπαϊκοί κώδικες δικτύου, που ρυθμίζουν το
διασυνοριακό εμπόριο ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου μέσω διασυνδέσεων, έχουν
κρίσιμη σημασία και πολύπλοκα ζητήματα θα ανακύψουν όσον αφορά το πόσο θα
παραμείνουν σε ισχύ σε περίπτωση εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ.
Επίσης, ο Batelaan
θεωρεί ότι είναι δύσκολο να προβλεφθεί σε πιο βαθμό η χώρα θα συνεχίσει, σε μία
τέτοια περίπτωση, να μπορεί να επηρεάζει τις αποφάσεις σχετικά με την εξέλιξη
των κωδίκων αυτών. Όπως σημειώνει, πολλά θα εξαρτηθούν από το αν η Βρετανία θα
διαπραγματευθεί για να παραμείνει μέρος των θεσμών που σχετίζονται με τις ρυθμίσεις
αυτές, όπως είναι ο ENTSO-E και ο ACER.
Παράλληλα, επισημαίνει ότι η περαιτέρω ανάπτυξη νέων
ενεργειακών διασυνδέσεων απαιτεί ένα σταθερό και προβλέψιμο, μακροπρόθεσμα,
περιβάλλον, και οι επενδύσεις στον τομέα αυτό απαιτούν προβλεψιμότητα. Από την
άλλη, το
Brexit
αποτελεί έναν μεγάλο παράγοντα ρίσκου.
Άλλος ένας τομέας αβεβαιότητας είναι οι επενδύσεις
που στηρίζονται σε χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΙΒ). Το
2014, η ΕΙΒ πραγματοποίησε στη Βρετανία επενδύσεις ύψους 7 δις ευρώ και οι
μισές από αυτές αφορούσαν ενεργειακά πρότζεκτ. Ένας σημαντικός λόγος ανησυχίας
είναι το κατά πόσον τέτοιες επενδύσεις θα μπορούν να πραγματοποιηθούν σε
περίπτωση Brexit, ενώ όσα έχουν ήδη εξασφαλίσει χρηματοδότηση πιθανόν, σύμφωνα
με τον διευθυντή της Aspect Consulting,
είναι πιθανόν να απαιτηθεί επιστροφή των κονδυλίων.
Όσον αφορά την προμήθεια φυσικού αερίου, ο
Bas
Batelaan επισημαίνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο
εξαρτάται όλο και πιο πολύ από τη Ρωσία, τόσο μέσω άμεσων εισαγωγών όσο και έμμεσα,
μέσω άλλων χωρών της ΕΕ. Αν και όπως, τονίζει, ο στόχος της νεότευκτης «Ενεργειακής
Ένωσης» της ΕΕ είναι η ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία, ένα πιθανό
Brexit, θα αφήσει ακάλυπτο
στον τομέα της ενεργειακής ασφάλειας το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ, και για την ΕΕ,
μία έξοδος της Βρετανίας από τις τάξεις της θα αποδυναμώσει τη θέση της έναντι της
Μόσχας. «Βέβαια, οι οπαδοί του
Brexit
αρέσκονται να τονίζουν ότι οι ενεργειακές ανάγκες του
Ηνωμένου Βασιλείου σε ορυκτά καύσιμα μπορούν εύκολα να καλυφθούν για παράδειγμα
μέσω εισαγωγών φορτίων
LNG
από το Κατάρ, αλλά αυτό δεν μπορεί να σταθεί εύκολα στη βάσανο της λογικής»,
επισημαίνει δηκτικά ο ενεργειακός αναλυτής.
Επίσης, ο Batelaan
τονίζει, στο άρθρο του στην
New
Europe, ότι σήμερα η
χώρα ακολουθεί τους στόχους της ΕΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής
και την ανάπτυξη των ΑΠΕ προς το 2020 και το 2030. Μέτα από ένα
Brexit
δεν θεωρεί μεν πιθανό να αλλάξουν οι στόχοι αυτοί για τη Βρετανία,
αλλά, με δεδομένο ότι χώρα δεν ήταν ποτέ σθεναρός υποστηρικτής της ΕΕ και των
πολιτικών της στις ΑΠΕ, η εγκατάλειψη των στόχων αυτών μπορεί να οδηγήσει σε
υποβάθμιση του επενδυτικού κλίματος στον κλάδο.
Αναφορικά με το Ευρωπαϊκό Σύστηµα
Εµπορίας ∆ικαιωµάτων Εκποµπών (
EU ETS), ο αντίκτυπος της
εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ θα είναι πιθανόν περιορισμένος. Καθώς το
σύστημα ήδη αφορά και εκπομπές από τρίτες χώρες, και οι κλιματικές πολιτικές της
χώρας συνδέονται άρρηκτα πλέον με αυτό, το πιο πιθανό σενάριο, για τον Batelaan, είναι το Λονδίνο να παραμείνει
μέρος του
EU ETS. Η δυνατότητα της χώρας να επηρεάσει την εξέλιξή του στο μέλλον,
πάντως, θα περιοριστεί σημαντικά.
Παράλληλα, αναφέρεται στο επιχείρημα της Βρετανίδας
Υπουργού Ενέργειας, Amber Rudd, υπέρ της
παραμονής της χώρας στην ΕΕ: «Οι λογαριασμοί θα αυξηθούν κατά 500 εκατ.
στερλίνες το χρόνο μετά από ένα Brexit». Πάντως, ο Batelaan σημειώνει ότι, αν
και κάποιοι τονίζουν πως αυτό θα συμβεί μόνο αν η Βρετανία εγκαταλείψει την ενιαία
αγορά ενέργειας, δεν θεωρεί πιθανό ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Ωστόσο, ο διευθυντής
της Aspect Consulting επισημαίνει ότι είναι πολύ πιο ξεκάθαρο πως, χωρίς
το Λονδίνο, οι υποστηρικτές της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας στις υπόλοιπες
χώρες-μέλη θα χάσουν έναν ένθερμο συμπαραστάτη, ενώ οι ευρωπαϊκές εταιρείες κι
οι καταναλωτές θα χάσουν κάποια από τα οφέλη που προέρχονται από τον αυξημένο
ανταγωνισμό και τη ρευστότητα στην αγορά.
Η αβεβαιότητα
και οι αυξανόμενες περιπλοκές που θα προκαλέσει ένα πιθανό Brexit, μετά το
επικείμενο βρετανικό δημοψήφισμα και την περιθωριοποίηση της χώρας στους τομείς
της ευρωπαϊκής πολιτικής και του ρυθμιστικού πλαισίου της ΕΕ, θα έχουν, σύμφωνα
με τον ενεργειακό αναλυτή, αρνητικό αντίκτυπο για τις επιχειρήσεις τόσο στο
Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στην ΕΕ. «Αν τελικά συμβεί το
Brexit, πρέπει να διαχειριστούμε προσεκτικά αν θέλουμε
να ελαχιστοποιήσουμε τον αρνητικό του αντίκτυπο», τονίζει ο
Ban
Batelaan στον επίλογο του άρθρου του στη
New
Europe. «Από την άλλη, μία απόφαση για παραμονή εντός
της ΕΕ θα αποτελούσε ευκαιρία για το Ηνωμένο Βασίλειο, με τη στήριξη χωρών που
έχουν παρόμοιες απόψεις, να δεσμευθεί εκ νέου θετικά στην Ευρώπη και να προωθήσει
ακόμη πιο ενεργά την ατζέντα της απελευθέρωσης στον τομέα της ενέργειας»,
καταλήγει ο Batelaan.