Eννέα έργα επελέγησαν μετά από πρόσκληση για την υποβολή
προτάσεων στο πλαίσιο του προγράμματος χρηματοδότησης της Ε.Ε.
«Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΔΣΕ). Τα επιλεγμένα έργα προτεραιότητας
αποσκοπούν στην αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας, τη διασύνδεση των
απομονωμένων κρατών-μελών της Ε.Ε. με το ευρύτερο ευρωπαϊκό δίκτυο και
στη συμβολή της επίτευξης των στόχων της Ενεργειακής Ένωσης για
οικονομική, ασφαλή και βιώσιμη ενέργεια.
Στο πλαίσιο αυτό θα χρηματοδοτηθεί μελέτη σχετικά με τη διασύνδεση
φυσικού αερίου στη Νέα Μεσημβρία στην Ελλάδα (στήριξη ύψους 243.250
ευρώ). Οι σταθμοί μέτρησης και ρύθμισης θα συμβάλουν στη σύνδεση του
ελληνικού συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου με τον αγωγό της
Αδριατικής (TAP) που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Κασπία Θάλασσα
«Οι καλά συνδεδεμένες ενεργειακές υποδομές είναι θεμελιώδους σημασίας
για την επίτευξη της Ενεργειακής Ένωσης» όπως τονίζει ο Ευρωπαίος
Επίτροπος αρμόδιος για τη δράση για το κλίμα και την Ενέργεια Μιγκέλ
Αρίας Κανιέτε, τονίζοντας πως «Η στήριξη της Ε.Ε. θα συμβάλει στην
κάλυψη των υφιστάμενων ελλείψεων στις ενεργειακές υποδομές, ανοίγοντας
τον δρόμο για μια πραγματικά συνδεδεμένη ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας. Αυτό
είναι αναγκαίο προκειμένου να ενισχυθεί η ασφάλεια του ενεργειακού
εφοδιασμού και η αποτελεσματικότερη χρήση των ενεργειακών πόρων, καθώς
και η ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο δίκτυο».
Στον τομέα του φυσικού αερίου, η ευρωπαϊκή επιχορήγηση θα καλύψει την
κατασκευή του Balticonnector (στήριξη της Ε.Ε. ύψους 187,5 εκατ. ευρώ),
του πρώτου αγωγού φυσικού αερίου που συνδέει την Εσθονία με τη
Φινλανδία. Όταν ολοκληρωθεί, η διασύνδεση θα τερματίσει την εξάρτηση της
Φινλανδίας από ένα και μόνο προμηθευτή φυσικού αερίου ενισχύοντας την
ασφάλεια του εφοδιασμού στην περιοχή της Ανατολικής Βαλτικής Θάλασσας.
Επιπλέον, θα χρηματοδοτηθούν έργα για την ενίσχυση της διασύνδεσης
Εσθονίας - Λετονίας (στήριξη της Ε.Ε. 18,6 εκατ. ευρώ). Η ενίσχυση της
διασύνδεσης Εσθονίας - Λετονίας θα καταστήσει δυνατή την καλύτερη
πρόσβαση στην αποθήκευση στη Λετονία, τη διασφάλιση πιο διαφοροποιημένου
δικτύου μεταφοράς φυσικού αερίου στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας και
θα υποστηρίξει, επίσης, το έργο της διασύνδεσης Εσθονίας - Φινλανδίας.
Στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, ο κατάλογος περιλαμβάνει την
κατασκευή μιας νέας γραμμής ηλεκτρικού ρεύματος μήκους 100 χιλιομέτρων
μεταξύ των Dobrudja και Burgas στη Βουλγαρία, η οποία θα ενισχύσει την
ανθεκτικότητα του βουλγαρικού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας. Η ευρωπαϊκή
στήριξη στην εν λόγω νέα γραμμή ανέρχεται σε 29,9 εκατ. ευρώ.
Επιπλέον, παρέχεται στήριξη της Ε.Ε. για την κατάρτιση της
προπαρασκευαστικής μελέτης για την ασφαλή και αξιόπιστη λειτουργία του
συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας των κρατών της Βαλτικής (στήριξη της
Ε.Ε. 125.010 ευρώ), και για μια μελέτη σχετικά με τη διασύνδεση φυσικού
αερίου στη Νέα Μεσημβρία στην Ελλάδα (στήριξη ύψους 243.250 ευρώ).
Οι σταθμοί μέτρησης και ρύθμισης θα συμβάλουν στη σύνδεση του
ελληνικού συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου με τον αγωγό της
Αδριατικής (TAP) που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Κασπία Θάλασσα.
Από τις 9 προτάσεις που επιλέχθηκαν για χρηματοδότηση: - 5 αφορούν
τον τομέα του φυσικού αερίου (στήριξη της Ε.Ε. ύψους 210 εκατ. ευρώ) και
4 τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας (στήριξη της Ε.Ε. ύψους 53 εκατ.
ευρώ). - 3 αφορούν κατασκευαστικές εργασίες (236 εκατ. ευρώ) και 6
μελέτες (27 εκατ. ευρώ).
Με συνολικό διαθέσιμο ποσό το 2016 ύψους 800 εκατ. ευρώ για
επιχορηγήσεις στο πλαίσιο του «Συνδέοντας την Ευρώπη» - Ενέργεια, η
δεύτερη πρόσκληση υποβολής προτάσεων του 2016, με ενδεικτικό
προϋπολογισμό 600 εκατ. ευρώ βρίσκεται επί του παρόντος σε εξέλιξη και
θα ολοκληρωθεί στις 8 Νοεμβρίου.
Χρηματοδότηση
Στο πλαίσιο του χρηματοδοτικού
εργαλείου «Συνδέοντας την Ευρώπη», διατέθηκε την περίοδο 2014-2020
συνολικό ποσό ύψους 5,35 δισ. ευρώ για διευρωπαϊκές ενεργειακές
υποδομές.
Προκειμένου να είναι επιλέξιμη για επιχορήγηση, μια πρόταση πρέπει να
αφορά «έργα κοινού ενδιαφέροντος». Επί του παρόντος υπάρχουν 195
ευρωπαϊκά έργα ενεργειακών υποδομών που έχουν χαρακτηριστεί ως «έργα
κοινού ενδιαφέροντος». Όταν περατωθούν, τα έργα αυτά θα εξασφαλίσουν
σημαντικά οφέλη σε τουλάχιστον δύο κράτη-μέλη, θα ενισχύσουν την
ασφάλεια του εφοδιασμού και θα συμβάλουν στην ολοκλήρωση της αγοράς και
στην προώθηση του ανταγωνισμού, ενώ παράλληλα θα μειώσουν τις εκπομπές
CO2. Ο κατάλογος επικαιροποιείται κάθε δύο έτη.
Στο πλαίσιο της πρώτης πρόσκλησης υποβολής προτάσεων για το
«Συνδέοντας την Ευρώπη» - ενέργεια το 2014, έλαβαν επιχορηγήσεις 34
σχέδια ύψους 647 εκατ. ευρώ. Το 2015, έλαβαν χρηματοδοτική στήριξη 366
εκατ. ευρώ 35 σχέδια.
Θέματα ασφάλειας
Σχετική έρευνα της Επιτροπής για
τους μηχανισμούς δυναμικότητας προκύπτει ότι αυτοί μπορούν να αυξήσουν
την ασφάλεια του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια, αλλά πολλά κράτη μέλη
πρέπει να αξιολογούν διεξοδικότερα αν είναι αναγκαίοι και να
διασφαλίζουν κατά τον σχεδιασμό τους ότι είναι στοχευμένοι και
αποδοτικοί από άποψη κόστους.
Οι μηχανισμοί δυναμικότητας που είναι άσκοποι και δεν έχουν
σχεδιασθεί σωστά, μπορούν να στρεβλώσουν τον ανταγωνισμό, να
παρεμποδίσουν τις διασυνοριακές ροές ηλεκτρικής ενέργειας και να
οδηγήσουν στην καταβολή υπερβολικού τιμήματος για την ηλεκτρική ενέργεια
εκ μέρους των καταναλωτών.
Η Επιτροπή καλεί τώρα τα κράτη μέλη, τους ενδιαφερόμενους φορείς στον
τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και άλλους να υποβάλουν τις παρατηρήσεις
τους σχετικά με τα αρχικά πορίσματα.
Όπως επισημαίνει η επίτροπος Margrethe Vestager, αρμόδια για την
πολιτική ανταγωνισμού «Οι Ευρωπαίοι καταναλωτές και οι ευρωπαϊκές
επιχειρήσεις δεν πρέπει να αναγκάζονται να αντιμετωπίζουν διακοπές
ρεύματος και οι μηχανισμοί δυναμικότητας μπορούν να συμβάλουν στη μείωση
αυτού του κινδύνου.
Ταυτόχρονα, οι καταναλωτές δεν πρέπει να καταβάλλουν υπερβολικό
τίμημα για την ηλεκτρική ενέργεια και ο ανταγωνισμός δεν πρέπει να
υπονομεύεται.
Από την έκθεση που δημοσιεύεται σήμερα προκύπτει ότι υπάρχει μεγάλο
περιθώριο βελτίωσης του τρόπου με τον οποίο τα κράτη μέλη αξιολογούν αν
χρειάζονται μηχανισμοί δυναμικότητας και του τρόπου με τον οποίον τους
σχεδιάζουν. Ένας ορθά σχεδιασμένος μηχανισμός δυναμικότητας πρέπει να
είναι ανοικτός και να επιτρέπει τη συνεκτίμηση της ηλεκτρικής ενέργειας
που είναι δυνατόν να παρέχεται πέραν των συνόρων της ΕΕ, ώστε να
συντελεί στην οικοδόμηση της Ενεργειακής Ένωσης στην Ευρώπη».
Τομεακή έρευνα
Τον Απρίλιο του 2015, η Επιτροπή
άρχισε τομεακή έρευνα για τις κρατικές ενισχύσεις όσον αφορά τα εθνικά
μέτρα που λαμβάνονται για να διασφαλίζεται ότι είναι ανά πάσα στιγμή
διαθέσιμη επαρκής δυναμικότητα ηλεκτροπαραγωγής, ώστε να εξασφαλίζεται
αξιόπιστη παροχή ηλεκτρικής ενέργειας (τους λεγόμενους «μηχανισμούς
δυναμικότητας»).
Σκοπός της έρευνας είναι να συγκεντρωθούν πληροφορίες σχετικά με τους
μηχανισμούς δυναμικότητας για να εξεταστεί, ειδικότερα, κατά πόσον
εξασφαλίζουν επαρκή εφοδιασμό με ηλεκτρική ενέργεια χωρίς να
στρεβλώνονται ο ανταγωνισμός ή οι εμπορικές συναλλαγές στην ενιαία αγορά
της ΕΕ. Η έρευνα συμπληρώνει τη στρατηγική της Επιτροπής για την
Ενεργειακή Ένωση, με σκοπό τη δημιουργία συνδεδεμένης, ενοποιημένης και
ασφαλούς αγοράς ενέργειας στην Ευρώπη.
Κατά το προηγούμενο έτος, η Επιτροπή συγκέντρωσε μεγάλο όγκο
στοιχείων από 120 και πλέον συμμετέχοντες στην αγορά και δημόσιους
φορείς σχετικά με τους παλαιούς, τους υπάρχοντες και τους σχεδιαζόμενους
μηχανισμούς δυναμικότητας σε 11 κράτη μέλη -το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη
Γερμανία, τη Δανία, την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Ιταλία, την Κροατία,
την Πολωνία, την Πορτογαλία και τη Σουηδία.
Η Επιτροπή εντόπισε 28 μηχανισμούς δυναμικότητας, οι οποίοι μπορούν
να ταξινομηθούν σε έξι διαφορετικά είδη. Το συνηθέστερο είδος είναι η
στρατηγική εφεδρεία, βάσει της οποίας το κράτος χρηματοδοτεί
συγκεκριμένες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ώστε να μπορούν να
τεθούν σε λειτουργία σε περίπτωση ανάγκης.
Οι πρόσφατες πρωτοβουλίες εκ μέρους των κρατών μελών καταδεικνύουν
μια γενική τάση προς την κατεύθυνση πιο ανοικτών μηχανισμών χωρίς
αποκλεισμούς, οι οποίοι είναι καταρχήν ανοικτοί στη συμμετοχή όλων των
κατηγοριών προμηθευτών δυναμικότητας.
Αυτό συνιστά θετική εξέλιξη: για να δημιουργηθεί πραγματική
Ενεργειακή Ένωση και να διασφαλιστεί ότι το κόστος για τους καταναλωτές
και τις επιχειρήσεις διατηρείται στο ελάχιστο, οι μηχανισμοί
δυναμικότητας πρέπει να είναι ανοιχτοί σε όλα τα είδη προμηθευτών,
εγχώριων ή ξένων, ανεξαρτήτως τεχνολογίας.
Ωστόσο, η σημερινή ενδιάμεση έκθεση καταδεικνύει επίσης την απουσία
κατάλληλης και ολοκληρωμένης ανάλυσης εκ μέρους πολλών κρατών μελών όσον
αφορά την πραγματική ανάγκη για μηχανισμούς δυναμικότητας.
Φαίνεται επίσης ότι ορισμένοι υφιστάμενοι μηχανισμοί δυναμικότητας θα
μπορούσαν να είναι καλύτερα στοχευμένοι και αποδοτικότεροι από άποψη
κόστους.
Τα πορίσματα αυτά δεν προδικάζουν την αξιολόγηση από την Επιτροπή της
συμβατότητας οποιουδήποτε μηχανισμού δυναμικότητας με τους κανόνες
κρατικών ενισχύσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για την οποία απαιτείται
ανάλυση κατά περίπτωση.
Μηχανισμοί δυναμικότητας
Αβεβαιότητα στην αγορά και ρυθμιστικές παρεμβάσεις
Ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ εξέφρασαν την ανησυχία ότι ο εφοδιασμός
ηλεκτρικής ενέργειας ενδέχεται να μην ανταποκρίνεται στη ζήτηση, λόγω
ανεπαρκών επενδύσεων εξαιτίας της αβεβαιότητας στην αγορά και
ρυθμιστικών παρεμβάσεων. Ένα πρόσθετο πρόβλημα είναι ότι ο εφοδιασμός
πρέπει να καλύπτει πλήρως τη ζήτηση ακόμη και όταν υπάρχει έλλειμμα
μεταβλητής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (π.χ. ως αποτέλεσμα
της μείωσης του ανέμου ή της ηλιοφάνειας σε δεδομένη στιγμή).
Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι επί του
παρόντος η αγορά από μόνη της δεν μπορεί να διατηρήσει τα κατάλληλα
επίπεδα ασφάλειας του εφοδιασμού σε ορισμένες περιφέρειες.
Αυτό μπορεί εν μέρει να οφείλεται στο γεγονός ότι σε πολλές χώρες
ισχύουν μάλλον χαμηλά ανώτατα όρια τιμών ή στο γεγονός ότι ενδεχομένως
οι επενδυτές δεν θεωρούν ότι οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας θα
αυξηθούν αρκετά σε περιόδους έλλειψης, ώστε να ενθαρρύνουν επενδύσεις
στη δυναμικότητα.
Τα εν εξελίξει σχέδια μεταρρυθμίσεων του σημερινού σχεδιασμού της
αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας -ένας από τους βασικούς στόχους της
Ενεργειακής Ένωσης της ΕΕ -έχουν ως στόχο να βελτιώσουν σημαντικά τη
λειτουργία της αγοράς στο μέλλον. Ωστόσο, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις
οι μηχανισμοί δυναμικότητας μπορεί να είναι αναγκαίοι, για παράδειγμα
προκειμένου να καλυφθεί η μεταβατική περίοδος κατά την οποία ενδέχεται
να σημειωθούν ελλείψεις.
Από τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της έρευνας της Επιτροπής προκύπτει
ότι πολλοί υφιστάμενοι μηχανισμοί δυναμικότητας έχουν σχεδιαστεί χωρίς
να προηγηθεί αξιολόγηση κατά πόσον υπάρχει πρόβλημα ασφάλειας εφοδιασμού
στη σχετική αγορά. Σχεδόν τα μισά από τα κράτη μέλη που εξετάστηκαν δεν
έχουν καθορίσει δεόντως ποιο πρέπει να είναι το κατάλληλο επίπεδο
ασφάλειας εφοδιασμού τους πριν θέσουν σε εφαρμογή μηχανισμό
δυναμικότητας.
Επιπλέον, οι μέθοδοι αξιολόγησης της ασφάλειας εφοδιασμού διαφέρουν
σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των κρατών μελών, γεγονός που δυσχεραίνει τη
διασυνοριακή σύγκριση και συνεργασία. Σε πολλές αξιολογήσεις υιοθετείται
αμιγώς εθνική σκοπιά και δεν λαμβάνονται υπόψη οι ενδεχόμενες εισαγωγές
από γειτονικές χώρες. Χωρίς ενδελεχή και πιο εναρμονισμένη μέθοδο για
τον εντοπισμό των προβλημάτων και τον υπολογισμό των κινδύνων, υπάρχει
κίνδυνος οι μηχανισμοί δυναμικότητας να χρησιμοποιούν δημόσιους πόρους
για να χρηματοδοτούν τη δαπανηρή πλεονάζουσα δυναμικότητα, με αποτέλεσμα
υψηλότερες τιμές για τους καταναλωτές και τις εταιρείες της ΕΕ.
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ")