«Η πολιτική της αναμονής έχει τελειώσει», σημειώνει ο ΙΕΑ στην τελευταία του
έκθεση για την παγκόσμια αγορά πετρελαίου, καθώς ο OPEC έχει ουσιαστικά
εγκαταλείψει την πολιτική «ελεύθερων αγορών» που εφάρμοζε τα τελευταία δύο
χρόνια. Συνεπώς, όπως επισημαίνεται, για τον
OPEC
«τώρα ξεκινά η πραγματική δουλειά» για την υλοποίηση της απόφασης για μείωση της παραγωγής,
με συγκεκριμένα μέτρα.
Όπως τονίζεται στην έκθεση του μηνός Οκτωβρίου, που δημοσιεύθηκε σήμερα, τα
παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου βρίσκονται σε υπερβολικά υψηλά επίπεδα, όσον
αφορά κάποιους παραγωγούς και δεν πρόκειται να απορροφηθούν αρκετά γρήγορα.
Μετά την απόφαση του OPEC, στην άτυπη σύνοδο του Αλγερίου, για περικοπή της παραγωγής,
που, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, στόχο είχε να επιταχύνει την
απορρόφηση των πλεοναζόντων αποθεμάτων στην αγορά, οι τιμές του αργού σημείωσαν
αύξηση κατά 15%, ξεπερνώντας ακόμη και τα 53 δολ. το βαρέλι. Επιπλέον,
πρόκειται για την πρώτη απόφαση περικοπής παραγωγής που πήρε το καρτέλ των
πετρελαιοπαραγωγών χωρών από το 2008.
Ωστόσο, ο ΙΕΑ επισημαίνει ότι «τώρα ξεκινά η πραγματική δουλειά», όσον αφορά
την εφαρμογή της απόφασης για μείωση της παραγωγής. Πέραν του καθορισμού ενός συγκεκριμένου
επιπέδου παραγωγής, ανάμεσα στα 32,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα και τα 33 εκατ. βαρέλια
την ημέρα, εκκρεμούν μια σειρά άλλες κρίσιμες παράμετροι, όπως η κατανομή
ποσοστώσεων ανά χώρα-μέλος, η βάση παραγωγής και η συγκεκριμένη ημερομηνία
έναρξης εφαρμογής. Όλα αυτά πρέπει να καθοριστούν στην επίσημη σύνοδο του
OPEC, στην έδρα του
Οργανισμού, στη Βιέννη, στις 30 Νοεμβρίου. Ωστόσο, τρία μέλη του «καρτέλ», το
Ιράν, η Λιβύη και η Νιγηρία έχουν στόχο την αύξηση της παραγωγής τους και για
το λόγο αυτό ζητούν την εξαίρεσή τους από τις περικοπές στην παραγωγή. Μία
σημαντική ανάκαμψη της παραγωγής σε Λιβύη και Νιγηρία, καθώς και μία περαιτέρω
αύξηση στην παραγωγή ιρανικού αργού, όμως, θα πρέπει να αντισταθμιστούν με
ακόμη μεγαλύτερες περικοπές στην παραγωγή των άλλων χωρών-μελών, όπως της Σαουδικής
Αραβίας, ώστε να υλοποιηθεί ο νέος στόχος της παραγωγής. Ο ΙΕΑ εκτιμά ότι τον
Σεπτέμβριο η παραγωγή αργού στις χώρες-μέλη του
OPEC
αυξήθηκε
στα 33,6 εκατ. βαρέλια την ημέρα, που αποτελεί υψηλό όλων των εποχών.
Παράλληλα, στην έκθεση σημειώνεται ότι το εύρος του συντονισμού με χώρες εκτός
OPEC για από κοινού μείωση της
παραγωγής, όπως π.χ. η Ρωσία, είναι κάτι που δεν έχει ακόμη καθοριστεί.
Παραγωγή αργού του OPEC - Ποσοστώσεις παραγωγής και μεταβολών αποθεμάτων αργού του OPEC (2014-2017)
πηγή: ΙΕΑ
Όπως υπογραμμίζει ο Οργανισμός, η ραγδαία αύξηση στη χρήση του σχιστολιθικού
πετρελαίου και η στρατηγική αύξησης στην παραγωγή που είχε υιοθετήσει την
τελευταία διετία ο
OPEC,
πυροδότησαν δραματικές αλλαγές στον κόσμο του πετρελαίου, ενώ η τιμή του αργού
έπεσε από τριψήφια νούμερα σε επίπεδα κάτω των 50 δολ. το βαρέλι. Οι μειωμένες
τιμές αργού αρχικά οδήγησαν σε μεγάλη αύξηση στη ζήτηση, ωστόσο αργότερα
σημειώθηκε σημαντική επιβράδυνση, καθώς σημειώθηκαν περικοπές επιδοτήσεων στις αναπτυσσόμενες
αγορές, οικονομικές αντιξοότητες σε κάποιες χώρες, αλλά και κορεσμός στον
ανεπτυγμένο κόσμο.
Αναφορικά με την παραγωγή, η αμείωτη αύξηση από χώρες εκτός
OPEC
–
ιδίως στην παραγωγή σχιστολιθικού αργού στις ΗΠΑ – περιορίστηκε δραστικά, όπως είχε
προβλέψει ο ΙΕΑ σε παλαιότερες εκθέσεις του. Την ίδια στιγμή, η παραγωγή από τις
χώρες του
OPEC
– κυρίως από χώρες της Μέσης Ανατολής με χαμηλό παραγωγικό
κόστος – σημείωσε αύξηση σε επίπεδα- ρεκόρ. Το καθαρό ισοζύγιο είναι ένα
τεράστιο πλεόνασμα πετρελαίου που διατηρεί την πίεση στην αγορά.
Παράλληλα, ο ΙΕΑ σημειώνει ότι το τρέχον επίπεδο τιμών του αργού έχει προκαλέσει
δυσφορία σε όλους τους παραγωγούς, ακόμη και σε εκείνους με μεγάλα ρευστά
διαθέσιμα, όπως η Σαουδική Αραβία. Για τους παραγωγούς με μεγάλο κόστος που δεν
είναι μέλη του
OPEC, «ο
πόνος είναι το ίδιο οξύς», σημειώνει στην έκθεσή του ο Οργανισμός. Όπως τονίζει,
ο αντίκτυπος των μεγάλων περικοπών σε επενδύσεις, το 2015, γίνεται σήμερα αισθητός, καθώς
σχεδόν 0,9 εκατ. βαρέλια την ημέρα έχουν χαθεί σε σχέση με πέρυσι. Οι
χαμηλότερες τιμές έχουν, επίσης, ωθήσει τις εταιρείες σε μικρές και μεγάλες
περικοπές κόστους, με αποτέλεσμα η παραγωγή εκτός
OPEC να αναμένεται να επανέλθει σε
ανοδική πορεία από τον επόμενο χρόνο.
Ακόμη και τώρα, ωστόσο, παραγωγοί όπως η Ρωσία επιδεικνύουν εντυπωσιακή
αντοχή, όπως τονίζει ο ΙΕΑ. Αντίστοιχα ανθεκτικοί εμφανίζονται και οι χώρες –μέλη
του
OPEC στη Μέση
Ανατολή, των οποίων η παραγωγή-ρεκόρ έχει αυξήσει την παραγωγή του καρτέλ κατά
1,1 εκατ. βαρέλια σε σχέση με ένα χρόνο πριν. Το αντίστροφο, ωστόσο, ισχύει για
τη ζήτηση, όπως σημειώνει ο Οργανισμός, καθώς η αύξηση από τα υψηλά πενταετίας,
το τρίτο τρίμηνο του 2015, πέρασε στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων τεσσάρων
ετών το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους.
Παρά το ότι εμφανίζονται τα πρώτα δειλά σημάδια μείωσης των αποθεμάτων, που
βρίσκονται σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα, οι προοπτικές προσφοράς και ζήτησης δείχνουν
ότι η αγορά - αν αφεθεί να λειτουργήσει μόνη της - μπορεί να διατηρήσει την
υπερπροσφορά κατά το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους. Αν ΟΠΕΚ επιμείνει στο
νέο στόχο του, τονίζει ο ΙΕΑ, η εξισορρόπηση της αγοράς θα μπορούσε να έρθει
πιο γρήγορα.