Κάτι δείχνει να κινείται στον τομέα της γεωθερμίας,
αλλά με ρυθμούς χελώνας. Καταρχάς, η αρμόδια ομάδα εργασίας του υπουργείου
Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση, φαίνεται να έχει
ολοκληρώσει την εισηγητική πρόταση για την αναμόρφωση της νομοθεσίας που αφορά
στη γεωθερμία. Την ίδια ώρα, η «ΔΕΗ Ανανεώσιμες» - εταιρεία θυγατρική της ΔΕΗ -
σχεδιάζει να τριπλασιάσει την εγκατεστημένη ισχύ της από Ανανεώσιμες Πηγές
Ενέργειας (ΑΠΕ) μέσα στα επόμενα τρία έτη. Όσον αφορά στη γεωθερμία,
αναζητείται στρατηγικός εταίρος για την εκμετάλλευση τεσσάρων γεωθερμικών
πεδίων σε Μέθανα, Λέσβο, Νίσυρο και Κιμώλου. Στη «ΔΕΗ Ανανεώσιμες» έχει κατακυρωθεί και η εκμίσθωση των
δικαιωμάτων έρευνας δυναμικού δημόσιου μεταλλευτικού χώρου στην περιοχή της
λεκάνης Σπερχειού, Σουσακίου, Ακροπόταμου και Ικαρίας.
Την επιδίωξη της ΔΕΗ να αναπτύξει και άλλες μορφές
ενέργειας, όπως της γεωθερμίας, επιβεβαίωσε και ο πρόεδρος της ΔΕΗ, κ.
Μανώλης Παναγιωτάκης, μιλώντας στις
αρχές Μαρτίου στην Επιτροπή Παραγωγής
και Εμπορίου της Βουλής.
«
Η
ΔΕΗ έχει ξοδέψει σε έρευνες για τηγεωθερμία, 62 εκατ. ευρώ τις προηγούμενες
δεκαετίες και γεωθερμίαακόμη δεν έχουμε. Πιστεύω, ότι με την εξέλιξη της
τεχνολογίας αλλά και με πιο προσεκτικές μεθοδεύσεις και βέβαια, σε πλήρη
συνδιαλλαγή με τις τοπικές κοινωνίες, θα προχωρήσουμε στην ανάπτυξη
τηςγεωθερμίας και ειδικά στα νησιά των Κυκλάδων και όχι μόνον»,
επεσήμανε ο ίδιος.
Η ΔΕΗ άρχισε να διεξάγει έρευνες
πηγών γεωθερμίας από το 1973. Ωστόσο, έκτοτε έχουν γίνει ελάχιστα
βήματα και πολλά σφάλματα. Στην αδυναμία που εκδηλώνεται στην αξιοποίηση της γεωθερμίας
στη χώρα μας _ τη στιγμή που σε άλλα κράτη, ολόκληρες πόλεις ή περιοχές τους
εφοδιάζονται με ζεστό νερό, όλον τον χρόνο, και έχουν το πλεονέκτημα πολύ
φτηνής ψύξης και θέρμανσης, με μηδενικές εκπομπές ρύπων στην ατμόσφαιρα _,
αναφέρθηκαν και οι ομιλητές σε πρόσφατη ημερίδα που διοργάνωσε το
Ecocity, με τη συνεργασία
του Συλλόγου Ελλήνων Γεωλόγων.
Η
Ελλάδα αν και διαθέτει ένα από τα πιο
πλούσια γεωθερμικά δυναμικά στην Ευρώπη, έχει τον χαμηλότερο δείκτη χρήσης. Στη
χώρα μας υπάρχουν δύο γνωστά και έτοιμα για αξιοποίηση γεωθερμικά πεδία υψηλής
θερμοκρασίας στη Μήλο και στη Νίσυρο, και περισσότερα από 45 πεδία και περιοχές
χαμηλής θερμοκρασίας, κατανεμημένα σε διάφορες Περιφέρειες. Ο κύριος όγκος των αξιοποιήσιμων γεωθερμικών
πεδίων σε ότι αφορά στις άμεσες θερμικές χρήσεις (με θερμοκρασίες έως και 90
βαθμούς Κελσίου), βρίσκεται στις Περιφέρειες των νήσων του Ανατολικού Αιγαίου,
της Κεντρικής Μακεδονίας και ιδιαίτερα της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Το βεβαιωμένο γεωθερμικό δυναμικό ξεπερνά
σήμερα τα 200 μεγαβάτ. Μάλιστα, εκτιμάται, λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες
διεύρυνσης ενδιαφέροντος, ότι το δυναμικό μπορεί να ξεπερνά τα 1.500 μεγαβάτ. Η
αξιοποίηση στις μέρες μας, αφορά κυρίως στον πρωτογενή τομέα, και ανέρχεται
περίπου στα 70 με 80 μεγαβάτ.
Σύμφωνα
με τα όσα επισημάνθηκαν στην ημερίδα η γεωθερμία είναι μια ήπια και πρακτικά ανεξάντλητη ενεργειακή πηγή
που, με τις σημερινές τεχνολογικές δυνατότητες, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί
στην ηλεκτροπαραγωγή. Με το καυτό νερό - που είναι το απόβλητό της – μπορούν να
θερμαίνονται σχολεία, κολυμβητήρια, δημόσια κτίρια και οικισμοί. Αυτό συμβαίνει
σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως σε Γαλλία, Γερμανία, Σουηδία και Ισλανδία,
όπου τρυπούν το έδαφος στα 5.000 μέτρα. Στην Ελλάδα η αναξιοποίητη γεωθερμική
ενέργεια είναι διαθέσιμη μόλις στα 200 μέτρα.
Είναι, πάντως, αξιοσημείωτο ότι η Ευρωπαϊκή
Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) έχει αποφασίσει τη χρηματοδότηση
επενδύσεων σε ΑΠΕ στην Ελλάδα, ύψους 300 εκατ. ευρώ, με στόχο να προσελκύσει
επενδύσεις και χρηματοδότηση για την αξιοποίηση της ηλιακής και αιολικής
ενέργειας, της βιομάζας και της γεωθερμικής ενέργειας.
Η γεωθερμία μπορεί να
χρησιμοποιηθεί ακόμη, για θέρμανση θερμοκηπίων, σε υδατοκαλλιέργειες, αλλά και
στη τηλεθέρμανση, δηλαδή θέρμανση συνόλου οικισμών, χωριών και πόλεων.Δεν
απαιτεί αποθήκευση, αφού μπορεί να παράγεται 24 ώρες το 24ωρο, 365 μέρες τον
χρόνο και μετά τη χρήση της το θερμό νερό, με μειωμένη θερμοκρασία κατά το
αξιοποιημένο ποσοστό της, επανεισάγεται στη γη για να θερμανθεί και πάλι χωρίς
οικονομική ή περιβαλλοντική επιβάρυνση.
Ε
πενδύσεις
σε γεωθερμία στον αγροτικό τομέα
Στο τρέχον Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014 – 2020
αναμένεται να ανοίξουν σύντομα, ίσως έως το καλοκαίρι, δράσεις για την
υλοποίηση επενδύσεων που συμβάλλουν στη χρήση ΑΠΕ στον πρωτογενή τομέα, με ενίσχυση έως και 75%. Παράλληλα, το
Ινστιτούτο Εδαφο-υδατικών Πόρων της Γενικής Διεύθυνσης Αγροτικής Έρευνας του
Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού Δήμητρα (ΕΛΓΟ Δήμητρα) υλοποιεί καινοτόμες
δράσεις σε ότι αφορά στις εφαρμογές της γεωθερμίας στον αγροτικό τομέα.
Οι δράσεις του ΠΑΑ έρχονται να ενισχύσουν τη διείσδυση
της χρήσης γεωθερμίας στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Όπως ανέφερε και ο
υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης κ.
Βαγγέλης
Αποστόλου, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση, αν και η γεωθερμική ενέργεια αποτελεί
μακράν την φθηνότερη μορφή ενέργειας _ το
κόστος παραγωγής της κιλοβατώρας σε πολλές περιπτώσεις είναι μικρότερη και από
0,01 ευρώ _ απαιτεί σημαντικά αρχικά
κόστη εγκατάστασης λόγω, κυρίως, του υψηλού κόστους των γεωτρήσεων, αλλά και
της πολύπλοκης διαχείρισης των ρευστών. «
Το
γεγονός αυτό αποθάρρυνε διαχρονικά τους
μικρούς επενδυτές, οι οποίοι αδυνατούσαν να σηκώσουν το οικονομικό βάρος για
σχετικά μικρές, οικογενειακού τύπου επιχειρηματικές δράσεις στον πρωτογενή
τομέα, παρά το γεγονός ότι διαχρονικά υπήρξαν δυνατότητες ελκυστικών
χρηματοδοτικών εργαλείων. Ωστόσο, και οι μεγάλοι επιχειρηματίες αγνόησαν έως
και το 2013 τη σπουδαιότητα της γεωθερμίας», ανέφερε ο υπουργός.
Τροχοπέδη απεδείχθη και το έντονα γραφειοκρατικό
νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο σχεδιάζεται από την κυβέρνηση να αλλάξει σύντομα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, από την έναρξη της διαδικασίας μίσθωσης έως και την
έναρξη λειτουργίας μιας γεωθερμικής επένδυσης ο χρόνος που απαιτήθηκε, σε
αρκετές περιπτώσεις, ξεπέρασε σε πολλές περιπτώσεις τα δύο χρόνια.
Παρόλα αυτά από το 2012 έως σήμερα, όπως σημείωσε ο κ.
Αποστόλου, μισθώθηκαν τουλάχιστον επτά από τα σημαντικότερα γεωθερμικά πεδία
στη Βόρεια Ελλάδα είτε από Δήμους είτε από ιδιώτες.
Ειδικότερα, στη Χρυσούπολη Καβάλας, ο δήμος ολοκλήρωσε
το 2016 σημαντικές υποδομές διανομής γεωθερμικής ενέργειας σε αγρότες, ύψους
10.500.000 ευρώ. Στην ίδια περιοχή, είναι έτοιμο ένα σύγχρονο θερμοκήπιο
σπορόφυτων, έκτασης 30 στρεμμάτων, που θα εκμεταλλεύεται τη γεωθερμία _ η
οριστική μελέτη εφαρμογής υλοποιήθηκε από τον ΕΛΓΟ Δήμητρα. Η επένδυση αναμένεται
να ξεπεράσει τα 5 εκατ. ευρώ.
Επίσης, στο γεωθερμικό πεδίο της Αλεξανδρούπολης, ο
δήμος θα υλοποιήσει ένα σημαντικό έργο υποδομών για τηλεθέρμανση δημοσίων
κτιρίων και πώλησης ενέργειας σε αγρότες ύψους περίπου 4.000.000 ευρώ. Οι
προοπτικές για την περιοχή είναι πολύ μεγάλες για μελλοντικές επενδύσεις,
κυρίως σε θερμοκήπια, σε έκταση πάνω από 200 στρέμματα.
Άλλες δράσεις που αφορούν γεωθερμικά ρευστά με
θερμοκρασίες έως 90 βαθμούς Κελσίου
είναι:
-
Στο Νέο Εράσμιο Ξάνθης, ο όμιλος Πλαστικά Θράκης ΑΕ
από το 2014 έχει εγκαταστήσει και λειτουργεί 120 στρέμματα με υδροπονικά
θερμοκήπια και αναμένεται να τα επεκτείνει στα 150 στρέμματα έως το 2020. Η
επένδυση έως σήμερα έχει ξεπεράσει τα 12.000.000 ευρώ ενώ έχουν δημιουργηθεί
περίπου 100 θέσεις εργασίας.
-
Στη Νέα Κεσσάνη Ξάνθης έχει ενταχθεί, στο πλαίσιο του
πακέτου Γιούνκερ, επένδυση ύψους 25.000.000 ευρώ για κατασκευή και λειτουργία
σύγχρονης θερμοκηπιακής μονάδας 120 στρεμμάτων.
Επίσης, στην περιοχή Ηράκλειας
Σερρών υλοποιείται μεγάλη γεωτρητική καμπάνια για την επιβεβαίωση του
γεωθερμικού ενδιαφέροντος της περιοχής, ενώ στη νησιωτική Ελλάδα και,
ιδιαίτερα, στη Λέσβο και τη Χίο υπάρχει ενδιαφέρον και αναμένονται και εκεί επενδυτικές δράσεις.
Ο ΕΛΓΟ – Δήμητρα έχει αναπτύξει ερευνητικά και
πιλοτικά έργα στον πρωτογενή τομέα σε ότι αφορά στην αξιοποίηση της αβαθούς
γεωθερμίας με χρήση αντλιών θερμότητας, η οποία αφορά στην αξιοποίηση της
θερμικής ενέργειας των υπόγειων υδροφορέων, με θερμοκρασίες έως 25 βαθμούς
Κελσίου. Η αβαθής γεωθερμία υπάρχει σχεδόν παντού και μπορεί να αποτελέσει μια
σημαντική ενεργειακή εναλλακτική για μικρούς και μεσαίους παραγωγούς στον
πρωτογενή τομέα. Επίσης, μέσω των ερευνητικών προσπαθειών του, ο ΕΛΓΟ Δήμητρα
συνέβαλλε ώστε να λειτουργήσουν από το 2006 συστήματα θέρμανσης φυτειών
σπαραγγιού σε έκταση 200 στρεμμάτων στη Χρυσούπολη Καβάλας.