ΑΔΜΗΕ: Η Επάρκεια του Συστήµατος Ηλεκτροπαραγωγής την Επόµενη Δεκαετία Εξαρτάται από τις Διασυνδέσεις

Στη µελέτη εξετάστηκε η επάρκεια του συστήµατος ηλεκτροπαραγωγής για την περίοδο 2017-2027. Η επάρκεια του συστήµατος ηλεκτροπαραγωγής εκτιµήθηκε µέσω του υπολογισµού των δεικτών αξιοπιστίας LOLE (Loss of Load Expectation) και EUE (Expected Unserved Energy). 

∆ιαµορφώθηκε ένα βασικό σενάριο, το Σενάριο Αναφοράς, για την εξέλιξη του συστήµατος ηλεκτροπαραγωγής, στο οποίο προβλέπεται η ένταξη µόνο νέων µονάδων που είναι σε προχωρηµένο στάδιο ανάπτυξης και η θεώρηση ότι η κατασκευή τους θα ολοκληρωθεί εντός του χρονικού ορίζοντα της µελέτης µπορεί να θεωρηθεί σχετικά ασφαλής. 

Ειδικότερα, για τους σκοπούς της µελέτης, θεωρείται ότι η µονάδα V της Μεγαλόπολης θα λειτουργεί µε την πλήρη της ισχύ από το 2019 (µέχρι τότε θα λειτουργεί µε µειωµένη ισχύ), ενώ η µονάδα της Πτολεµαΐδας V έχει θεωρηθεί ότι θα ενταχθεί το 2022. Για τις µονάδες των ΑΗΣ Αµυνταίου και Καρδιάς που έχουν ενταχθεί στο καθεστώς παρέκκλισης περιορισµένης διάρκειας του άρθρου 33 της Οδηγίας 2010/75/ΕΕ έχει θεωρηθεί ένα σενάριο βέλτιστης αξιοποίησης των υπολειπόµενων ωρών τους, λαµβάνοντας υπόψη και τις ανάγκες τηλεθέρµανσης, βάσει του οποίου οι µονάδες αποσύρονται στο τέλος του 2019 (αρχές του 2020 για τις µονάδες Καρδιά Ι και ΙΙ). 

Επιπλέον, έχει ληφθεί υπόψη το εκτεταµένο πρόγραµµα περιβαλλοντικών αναβαθµίσεων των µονάδων του ΑΗΣ Αγ. ∆ηµητρίου, σύµφωνα µε το οποίο µέχρι τουλάχιστον τον Αύγουστο του 2018 θα είναι συνεχώς εκτός λειτουργίας µια από τις µονάδες Ι – IV. Παράλληλα, έχει ληφθεί υπόψη και ένα σενάριο διείσδυσης ΑΠΕ, το οποίο λαµβάνει υπόψη και τις ΑΠΕ που αναµένεται να εγκατασταθούν και στα υπό διασύνδεση νησιά. 

Αναφορικά µε την εξέλιξη της ζήτησης διαµορφώθηκαν και εξετάστηκαν τρία σενάρια (Ήπιο, Αναφοράς και Ακραίο), τα οποία αντιστοιχούν σε µέσο ετήσιο ρυθµό ανάπτυξης 0.5%, 0.9% και 1.3% αντίστοιχα για το ηπειρωτικό σύστηµα. Οι προβλέψεις ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας και αιχµής και των τριών σεναρίων συµπεριλαµβάνουν τη ζήτηση των υπό διασύνδεση Κυκλάδων από το 2017 και της Κρήτης από το 2025, ενώ κατά την περίοδο 2020 – 2024 (λειτουργία της AC διασύνδεσης της Κρήτης) συµπεριλαµβάνουν ακραία σταθερή εξαγωγή προς Κρήτη της τάξεως των 200 MW.

Υπολογίστηκαν οι δείκτες αξιοπιστίας του συστήµατος παραγωγής τόσο σε συνθήκες διασυνδεδεµένης, όσο και αυτόνοµης λειτουργίας (δηλαδή χωρίς διασυνδέσεις) για την περίοδο 2017 – 2027 για το υιοθετούµενο σενάριο εξέλιξης του παραγωγικού δυναµικού (Σενάριο Αναφοράς), σε συνδυασµό µε όλα τα σενάρια εξέλιξης της ζήτησης (ήπιο, βασικό και ακραίο σενάριο) και όλα τα σενάρια υδραυλικότητας (ξηρό, µέσο και υγρό έτος). Επιπλέον, εξετάστηκε και ένα Σενάριο Μειωµένης Λιγνιτικής ∆ιαθεσιµότητας, στο οποίο θεωρήθηκε µείωση της παραγωγικής ικανότητας των λιγνιτικών µονάδων κατά 10% διατηρώντας ίδιες τις λοιπές υποθέσεις του Σεναρίου Αναφοράς, σε συνδυασµό µε όλες τις άλλες παραµέτρους αβεβαιότητας. 

Για κάθε σενάριο εξετάστηκε η ικανότητα του συστήµατος παραγωγής να ικανοποιήσει τη ζήτηση, δηλαδή εάν ικανοποιείται το υιοθετούµενο κριτήριο αξιοπιστίας των 3 ωρών/έτος για το δείκτη LOLE. Στη συνέχεια, για κάθε σενάριο και έτος προσδιορίστηκε η συνολική καθαρή ισχύς που απαιτείται για την ικανοποίηση του υιοθετούµενου κριτηρίου. Για το σκοπό αυτό, για κάθε σενάριο, προσοµοιώθηκε η λειτουργία του συστήµατος παραγωγής θεωρώντας τη διαδοχική ένταξη θερµικής ισχύος σε βήµατα των 50 MW µε στόχο την επίτευξη του κριτηρίου αξιοπιστίας για κάθε έτος.

Τα συμπεράσματα της μελέτης

Συνοψίζοντας τα αποτελέσµατα της µελέτης, µπορούν κατά τον ΑΔΜΗΕ, να εξαχθούν τα παρακάτω συµπεράσµατα: 

- Η επάρκεια του συστήµατος ηλεκτροπαραγωγής κατά την επόµενη δεκαετία θα εξαρτάται σε µεγάλο βαθµό από τη συµβολή των διασυνδέσεων. Εφόσον είναι εφικτές εισαγωγές ενέργειας στα επίπεδα των περασµένων ετών, φαίνεται ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων, το σύστηµα θα µπορεί να ανταπεξέλθει επαρκώς στις απαιτήσεις της ζήτησης, υπό τις προϋποθέσεις που περιγράφονται στα εξεταζόµενα σενάρια (Αναφοράς και Μειωµένης Λιγνιτικής ∆ιαθεσιµότητας), καθώς οι τιµές του δείκτη LOLE καθ’ όλη την υπό εξέταση περίοδο 2017 – 2027 είναι σηµαντικά χαµηλότερες του υιοθετούµενου κριτηρίου αξιοπιστίας, ανεξαρτήτως των θεωρούµενων υποθέσεων. Αντιθέτως, σε συνθήκες αυτόνοµης λειτουργίας η αξιοπιστία του συστήµατος κρίνεται ανεπαρκής στην πλειονότητα των περιπτώσεων. 

- Η ταυτόχρονη απόσυρση των µονάδων των ΑΗΣ Καρδιάς και ΑΗΣ Αµυνταίου δηµιουργεί κίνδυνο για την επάρκεια του συστήµατος κατά τη διετία 2020-2021, καθώς ο δείκτης LOLE αυξάνει σηµαντικά. Ιδίως υπό δυσµενείς συνθήκες (ξηρό υδραυλικό έτος) η αξιοπιστία του συστήµατος ηλεκτροπαραγωγής µπορεί να χαρακτηριστεί ως ανεπαρκής, παρά τη συµβολή των διασυνδέσεων. 

- Η αναµενόµενη ένταξη της νέας µονάδας Πτολεµαΐδας V στις αρχές του 2022 φαίνεται τα αντισταθµίζει την απώλεια των µονάδων των ΑΗΣ Καρδιάς και ΑΗΣ Αµυνταίου, βελτιώνοντας τις τιµές του δείκτη LOLE και διατηρώντας τις, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, σε ιδιαίτερα χαµηλές τιµές µέχρι το 2025, θεωρώντας τυπική συµβολή των διασυνδέσεων. Παρά τη βελτίωση των δεικτών αξιοπιστίας συγκριτικά µε τη διετία 2020 – 2021, η ικανοποίηση της ζήτησης φαίνεται ότι θα εξαρτάται σε σηµαντικό βαθµό από τις εισαγωγές καθώς η αξιοπιστία του συστήµατος ηλεκτροπαραγωγής σε συνθήκες αυτονοµίας κρίνεται ακόµα ανεπαρκής, ιδίως υπό δυσµενείς συνθήκες. Τυχόν καθυστέρηση στην ένταξη της νέας αυτής µονάδας θα έχει δυσµενείς επιπτώσεις στην επάρκεια του συστήµατος, ενώ ο αυξηµένος κίνδυνος µη επαρκούς κάλυψης της ζήτησης θα παραµένει και µετά τη διετία 2020-2021, µέχρι την ένταξή της. 

- Η ανάληψη της συνολικής ζήτησης της Κρήτης αρχές του 2025 και η απόσυρση της Μεγαλόπολης III στο τέλος του 2025 έχουν ως αποτέλεσµα την εκ νέου αύξηση των τιµών του δείκτη LOLE, καθιστώντας το σύστηµα ηλεκτροπαραγωγής πλήρως εξαρτηµένο από τις διασυνδέσεις. Είναι φανερό ότι οι παραπάνω διαπιστώσεις για την επάρκεια του συστήµατος έχουν ισχύ µόνο εφόσον δεν αποσυρθούν και άλλες µονάδες, πέραν των προβλεπόµενων, κατά τη διάρκεια της επόµενης δεκαετίας.

Πρέπει να τονιστεί ότι ο χαρακτηρισµός του συστήµατος ηλεκτροπαραγωγής ως επαρκές για ένα έτος στα πλαίσια της Μελέτης Επάρκειας Ισχύος σε καµία περίπτωση δεν αποκλείει το ενδεχόµενο να µην καλυφθεί πλήρως η ζήτηση, ιδίως κάτω από ιδιαίτερα δυσµενείς συνθήκες, όµως εκτιµάται ότι, εάν απαιτηθεί, το µέγεθος και η συχνότητα των περικοπών θα είναι εντός ανεκτών ορίων. 

Φαινόµενα όπως η πρόσφατη κρίση ΦΑ, η οποία ήταν αποτέλεσµα ενός συνδυασµού ιδιαίτερα δυσµενών συνθηκών (έλλειψη καυσίµου, αυξηµένη ζήτηση, περιορισµός τη λειτουργίας των µονάδων ΦΑ, ταυτόχρονη βλάβη δύο λιγνιτικών µονάδων, µηδενική συµβολή των ΑΠΕ και η διασύνδεση µε την Ιταλία εκτός λειτουργίας), δεν αναιρούν τα συµπεράσµατα της Μελέτης Επάρκειας Ισχύος καθώς αποτελούν βραχυπρόθεσµους κινδύνους που εµπίπτουν στα θέµατα ασφάλειας τροφοδότησης (security of supply), η αντιµετώπιση των οποίων δεν επιτυγχάνεται µε επαύξηση του παραγωγικού δυναµικού, αλλά την εφαρµογή άλλων µέτρων.