Τη
σύναψη και τους όρους της Προγραμματικής Σύμβασης με τη ΔΕΗ, για την παροχή
επιδότησης στους οικιακούς καταναλωτές, δικαιούχους του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου
(ΚΟΤ), συνολικού προϋπολογισμού 5.000.000 ευρώ, αναμένεται να εγκρίνει το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής στην επόμενη συνεδρίαση την
ερχόμενη Πέμπτη (27-7-2017). Το θέμα έχει μπει στην ημερήσια διάταξη.
Είναι αξιοσημείωτο ότι, περίπου έναν
χρόνο πριν, τον Απρίλιο του 2016 η περιφερειάρχης Αττικής κυρία Ρένα Δούρου είχε
υπογράψει για πρώτη φορά προγραμματική σύμβαση με τον Γενικό Διευθυντή Εμπορίας
της ΔΕΗ, Λάζαρο Καραλάζο, για παροχή επιδότησης σε πολίτες, οι οποίοι ήταν δικαιούχοι
του ΚΟΤ, κατοικούσαν σε περιοχή της Περιφέρειας Αττικής, είχαν υπογράψει
συμφωνία με τη ΔΕΗ και την τηρούσαν. Ο προϋπολογισμός της σύμβασης του
2016 ήταν 2.800.000 ευρώ.
Η επιδότηση των νοικοκυριών είχε οριστεί στα 100 ευρώ (εφάπαξ). Η Περιφέρεια
Αττικής κατέβαλλε στη ΔΕΗ το ποσό και η επιχείρηση
έπρεπε εντός ενός μηνός να πιστώνει το
λογαριασμό των καταναλωτών, που πληρούσαν τις προϋποθέσεις.
Στόχος της νέας σύμβασης (όπως και της περυσινής) είναι η αντιμετώπιση
της ενεργειακής ένδειας, η οποία έχει χτυπήσει πολλά νοικοκυριά στη χώρα.
Μάλιστα, πρόσφατα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Γιώργος Σταθάκης
δήλωσε ότι έως τον ερχόμενο Δεκέμβριο θα έχει κατατεθεί το
σχέδιο
της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας στην Ελλάδα.
Έως σήμερα οιδημόσιες κοινωνικές πολιτικές για τηναντιμετώπιση της
ενεργειακής ένδειας υλοποιούνται κυρίως με τη μορφή επιδομάτων, και όχι με την
υιοθέτηση μέτρων και πρακτικών που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην εξάλειψη του
φαινομένου, το οποίο εμφανίστηκε και εντάθηκε στα χρόνια της οικονομικής
ύφεσης.
Κατά την περίοδο 2012-2014, όπως αναφέρεται στην έκθεση «Ενεργειακή
Φτώχεια στην Ελλάδα – Προτάσεις Κοινωνικής Καινοτομίας για την Αντιμετώπιση του
Φαινομένου» (2017) του Ιδρύματος Χάινριχ
Μπελ Ελλάδας, είχαν δαπανηθεί 650.000.000 ευρώ για επιδόματα θέρμανσης, τα
οποία προσωρινά ανακούφισαν τα νοικοκυριά που τα έλαβαν, αλλά δεν τα βοήθησαν
να βγουν από την ενεργειακή φτώχεια.
Οι μελετητές (Αλίς Κοροβέση,
Κυριακή Μεταξά, Ελευθερία Τουλουπάκη και Νίκος Χρυσόγελος) επισημαίνουν τις βασικές
οικονομικές επιπτώσεις. Η ενεργειακή φτώχεια συμβάλλει στην αύξηση του κόστους
λειτουργίας του Συστήματος Δημόσιας Υγείας, λόγω της αυξημένης νοσηρότητας των
πληγέντων, όπως προκύπτει από έρευνες τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες.
H ενεργειακή φτώχεια
υπονομεύει, επίσης, την εισπραξιμότητα των φορολογικών και τραπεζικών
υποχρεώσεων των πολιτών, καθώς το εισόδημα των πληγέντων συχνά δεν επαρκεί για
να καλύψει όλες τις οφειλές τους και το όποιο διαθέσιμο κατευθύνεται σε κάλυψη των
άμεσων αναγκών διαβίωσης. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, όπου οι ληξιπρόθεσμες
οφειλές των νοικοκυριών προς το Δημόσιο ξεπερνούν τα 90 δις ευρώ, υπάρχει,
σύμφωνα με στοιχεία της ΔΕΗ, και ένα σημαντικό χρέος προς αυτήν το οποίο
ανέρχεται περίπου στα 2,5 δις ευρώ. Είναι αξιοσημείωτο ότι περίπου το 50% των
χρεών προς τη ΔΕΗ προέρχεται από τα νοικοκυριά, γεγονός που αποδίδεται στην
ενεργειακή φτώχεια.
Η ενεργειακή ένδεια συμβάλλει,
μεταξύ άλλων, στη διαφυγή ΦΠΑ και στη μείωση των εσόδων του κράτους, λόγω της
αύξησης των φαινομένων λαθρεμπορίου καυσίμων, λαθροϋλοτομίας, φοροδιαφυγής κλπ.
Όμως εκτός από οικονομικές
καταγράφονται και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Τους χειμερινούς μήνες των
τελευταίων ετών – ειδικά από το 2012 και μετά – οι πολίτες στα αστικά κέντρα της
χώρας βιώνουν τις συνέπειες της ενεργειακής ένδειας στο περιβάλλον με το
περίφημο φαινόμενο της αιθαλομίχλης να δημιουργεί μια ασφυκτική κατάσταση. Εξαιτίας
της αύξησης στο κόστος προμήθειας πετρελαίου θέρμανσης, πολλά νοικοκυριά
στράφηκαν στο τζάκι και τη σόμπα ως μέσο θέρμανσης, καίγοντας εκτός από ξύλα
και άλλα ακατάλληλα και φθηνά υλικά. Στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη όπου έγιναν
μετρήσεις τα επίπεδα των αιωρούμενων σωματιδίων (ιδιαίτερα επικίνδυνοι για τη
δημόσια υγεία ατμοσφαιρικοί ρύποι) ξεπέρασαν για πολλές ημέρες τα επιτρεπτά όρια.