Μέσα από τις μυλόπετρες της δημοσιονομικής στενότητας, η
κυβέρνηση επιχειρεί να βρει διέξοδο και να στηριχθεί στον «πυλώνα» της
ενέργειας για την... ανάταξη της οικονομίας.
Το είχε γράψει τον περασμένο Μάιο και στο Twitter ο
πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας ότι «ο τομέας της ενέργειας αποτελεί έναν από
τους κύριους πυλώνες της νέας αναπτυξιακής πολιτικής της χώρας».
Άλλωστε, σε αυτόν ήδη δραστηριοποιούνται εκατοντάδες
εταιρείες, απασχολούνται περί τους 150.000 εργαζομένους (έμμεσα και άμεσα) και
μαζί με τον τουρισμό και τη βιομηχανία αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς
τομείς της οικονομίας.
Η ενεργειακή... Βίβλος τελευταία ξαναγράφεται, με σημαντικά
κεφάλαια να καταλαμβάνουν ενεργειακά έργα και σχέδια επί χάρτου, ευρωπαϊκού -
και όχι μόνο - ενδιαφέροντος. Ο Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου (Trans
Adriatic Pipeline - ΤΑΡ) κατασκευάζεται με γρήγορους ρυθμούς - έχει ολοκληρωθεί
το 50% μέσα σε 16 μήνες.
Ισορροπίες
Ακολουθούν και άλλοι, όπως ο
IGB (Διασυνδετήριος Αγωγός Ελλάδας - Βουλγαρίας), o IGI (Διασυνδετήριος
Αγωγός Ελλάδας - Ιταλίας), αλλά και ο Turkish Stream που έρχεται και
επανέρχεται στην ενεργειακή ατζέντα ανάλογα με τις γεωπολιτικές ισορροπίες. Όσο
για τον διασυνδετήριο αγωγό φυσικού αερίου East Med (Eastern Mediterranean Pipeline)
- αν και ορισμένοι τον αποκαλούν «έργο επιστημονικής φαντασίας» - , βρίσκεται
στο στάδιο των μελετών και σύμφωνα με τα όσα έχουν αναγγελθεί θα φέρει φυσικό
αέριο από το Ισραήλ στην Ευρώπη, μέσω Κύπρου, Ελλάδας και Ιταλίας, το 2025.Με
τον IGB σχετίζεται οικονομοτεχνικά και η νέα πλωτή δεξαμενή υγροποιημένου
φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη, έργο που αν και πρόσφατα απεντάχθηκε από τη
λίστα των έργων κοινού ενδιαφέροντος (PCIs -
Projects of Common Interest), παραμένει στα σκαριά. Γίνονται μάλιστα προσπάθειες
να επανενταχθεί στα PCIs. Παράλληλα, το έργο της υπόγειας αποθήκης αερίου στην
Καβάλα επανεντάχθηκε στα έργα κοινού ενδιαφέροντος, οπότε παραμένει ζωντανό.
Άδεια προμηθευτή
Την ίδια ώρα οι υφιστάμενες εταιρείες φυσικού αερίου
επεκτείνονται. Προ ημερών εγκρίθηκε από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) η
άδεια προμηθευτή ρεύματος για 400 μεγαβάτ, με εικοσαετή διάρκεια για την ΕΠΑ
Αττικής (Εταιρεία Παροχής Αερίου Αττικής), οπότε από τις αρχές του 2018 θα
αρχίσουν να προωθούνται πακέτα ρεύματος και φυσικού αερίου στους καταναλωτές.
Σε αναπτυξιακό δρόμο βρίσκεται και η ΕΔΑ ΘΕΣΣ (Εταιρεία Διανομής Αερίου
Θεσσαλονίκης - Θεσσαλίας), η οποία έλαβε
αντίστοιχη άδεια προμήθειας 350 μεγαβάτ και προγραμματίζει ως το 2021 να
ανεβάσει τον δείκτη διείσδυσης φυσικού αερίου στις περιοχές στις οποίες ήδη
δραστηριοποιείται, και όχι μόνο.Ωστόσο την ίδια αγορά «λιμπίζονται» και νέοι
παίκτες, οι οποίοι αναμένουν την άρση του μονοπωλίου και την πλήρη απελευθέρωση
για να εισέλθουν στο... ρινγκ της προσέλκυσης πελατών. Από τον ερχόμενο
Ιανουάριο οι οικιακοί καταναλωτές αερίου θα μπορούν να επιλέγουν τον προμηθευτή
φυσικού αερίου που επιθυμούν, όπως γίνεται σήμερα και με το ρεύμα. Ηδη η αγορά
φυσικού αερίου έχει απελευθερωθεί για τις επιχειρήσεις.
Ανάκαμψη με
υδρογονάνθρακες και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
Η εικόνα μιας Ελλάδας στο επίκεντρο του ενεργειακού
ενδιαφέροντος ενισχύεται από το ενδιαφέρον των ενεργειακών κολοσσών Exxon Mobil
και Total να αναλάβουν ερευνητικό πρόγραμμα στην περιοχή νότια και νοτιοδυτικά
της Κρήτης.
Στα τέλη Σεπτεμβρίου αναμένεται δημοσίευση των σχετικών
διαγωνισμών στην Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την υποβολή εκδήλωσης
ενδιαφέροντος.
Στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) το
επενδυτικό ενδιαφέρον είναι μεγάλο, αρκεί να ξεπεραστούν προβλήματα όπως είναι
ο τοπικός κορεσμός των δικτύων ή οι αγκυλώσεις στη χωροθέτηση και να
επιταχυνθούν η εφαρμογή των νέων ρυθμίσεων για τις ΑΠΕ (4414/2016) και ο
µετασχηµατισµός της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (4425/2016).
Ενδεικτικό του ενδιαφέροντος είναι ότι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα
Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης έχει εγκρίνει κονδύλια ύψους 300 εκατ. ευρώ για
επενδύσεις ΑΠΕ στην Ελλάδα.
Όπως τόνισε πρόσφατα από τη ΔΕΘ και ο υπουργός Περιβάλλοντος
και Ενέργειας κ. Γιώργος Σταθάκης, στόχος είναι να αυξηθεί σημαντικά το μερίδιο
των ΑΠΕ, ώστε σταδιακά να αποτελέσουν τη βάση του εγχώριου ενεργειακού
μείγματος.
Εργα
Το ΙΕΝΕ (Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης) στη
μελέτη αναφοράς «SE Europe Energy Outlook 2016/2017» εστίασε στις ενεργειακές
επενδύσεις που κρίνονται απαραίτητες μέσα στην επόμενη δεκαετία (2016-2025)
στην Ελλάδα, εκτιμώντας ότι θα κυμανθούν από 23,3 δισ. ως 30,2 δισ. ευρώ, με το
κύριο μέρος αυτών να τοποθετούνται σε έργα ΑΠΕ.
Ενίσχυση αναμένεται την επόμενη δεκαετία και στις
ενεργειακές εξαγωγές της Ελλάδας, οι οποίες μπορεί να φτάσουν τα 10-12 δισ.
ευρώ ως το 2025.
Σύμφωνα με τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Εξαγωγέων, οι εξαγωγές
ενέργειας (πετρελαιοειδή, ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο κ.τ.λ.) άγγιξαν τα 7
δισ. ευρώ το 2016, ποσοστό σχεδόν 28% των συνολικών εξαγωγών της χώρας.
Αντίστοιχα, η Ελλάδα εισήγαγε ενεργειακά προϊόντα και πρώτες ύλες αξίας 9,8
δισ. ευρώ.
Το Χρηματιστήριο και
οι διασυνδέσεις
Σε διαδικασία... αναδιοργάνωσης βρίσκεται η αγορά ηλεκτρικής
ενέργειας, η οποία αναθεωρείται πλήρως ώστε να προσαρμοστεί στο μοντέλο στόχο
(target model) για μια ενοποιημένη ευρωπαϊκή αγορά. Οι νέες αγορές που
προβλέπονται είναι η προθεσμιακή, η ενδοημερήσια, η αγορά εξισορρόπησης ισχύος
και ενέργειας και η αγορά της επόμενης ημέρας. Μάλιστα, όπως ανέφερε πρόσφατα
σε ημερίδα στη Θεσσαλονίκη ο πρόεδρος της ΡΑΕ δρ Νίκος Μπουλαξής, η αγορά της
επόμενης ημέρες και ην ενδοημερήσια «θα είναι σε θέση να συζευχθούν ταχύτατα με
τις γειτονικές αγορές, κατ' αρχήν με την Ιταλία και τις συνδεδεμένες με αυτήν
αγορές ακόμα και εντός του 2018, αργότερα με Βουλγαρία και Ρουμανία και στο
τέλος με όλη την ευρωπαϊκή αγορά». Οι κώδικες των αγορών προγραμματίζεται να
τεθούν σε δημόσια διαβούλευση εντός του επόμενου τριμήνου. «Διακριτή συζήτηση
επίσης λαμβάνει χώρα παράλληλα για τη θέσπιση χρηματιστηρίου ενέργειας, που,
εφόσον αποφασιστεί, θα πρέπει να θεσμοθετηθεί διά νόμου ταχύτατα, ώστε οι
μεταβολές στο υφιστάμενο μοντέλο να ενσωματωθούν το συντομότερο δυνατόν στους
κώδικες και στις πλατφόρμες» σημείωσε ο κ. Μπουλαξής.
Στο «άνοιγμα» πάντως της λιανικής αγοράς ηλεκτρικής
ενέργειας συνέβαλαν τον τελευταίο χρόνο οι υποχρεωτικές δημοπρασίες πώλησης
προθεσμιακών προϊόντων ηλεκτρικής ενέργειας φυσικής παράδοσης, γνωστές και ως
δημοπρασίες «τύπου ΝΟΜΕ». Αυτή τη στιγμή στην προμήθεια ρεύματος
δραστηριοποιούνται περί τις 16 εταιρείες. Ωστόσο, αν και καταγράφεται σημαντικό
άνοιγμα στη μέση τάση (35%), στους οικιακούς καταναλωτές είναι μικρό (8%) και
σχεδόν μηδενικό στους βιομηχανικούς πελάτες.
Σαν τον κάβουρα προχωρούν και οι περίφημες ηλεκτρικές
διασυνδέσεις των μη διασυνδεδεμένων νησιών με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό
σύστημα. Η πρώτη φάση του έργου της
Κρήτης (διασύνδεση Κρήτης - Πελοποννήσου μέσω δύο καλωδίων εναλλασσόμενου
ρεύματος) αναμένεται να ολοκληρωθεί το πρώτο τρίμηνο του 2020 και η δεύτερη
φάση (Κρήτης - Αττικής μέσω συνδέσμου συνεχούς ρεύματος) το 2023.
Όσο για τη διασύνδεση των Κυκλάδων, αν και το έργο έχει
προχωρήσει, έστω και καθυστερημένα, δεν προβλέπεται ολοκλήρωση της δεύτερης
φάσης - με το κλείσιμο του βρόχου μεταξύ Πάρου, Νάξου και Μυκόνου - πριν από το
2019.
Έτσι, ως και σήμερα στα μη διασυνδεδεμένα νησιά για την
παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ακόμη χρησιμοποιούνται ντίζελ και μαζούτ, με
συνέπεια υψηλότερο κόστος ηλεκτροπαραγωγής σε σύγκριση με την ηπειρωτική χώρα.
Το υπερβάλλον κόστος περιλαμβάνεται στις γνωστές χρεώσεις ΥΚΩ (Υπηρεσίες Κοινής
Ωφελείας) που επιμερίζονται μέσω των τιμολογίων ρεύματος σε όλους τους
καταναλωτές της χώρας. Δεν είναι τυχαίο
ότι το 2016 η Ελλάδα ήταν η 11η ακριβότερη χώρα στα οικιακά τιμολόγια στην ΕΕ.
(Πηγή: «ΤΟ ΒΗΜΑ»)