Ένα βήμα πριν την άντληση χρηματοδότησης συνολικού ύψους 1,5 δισ. δολαρίων περίπου είναι η Energean Oil & Gas για την ανάπτυξη του κοιτάσματος φυσικού αερίου Καρίς στο Ισραήλ. Τα σχέδια για την ελληνική αγορά και η ανάγκη για την αξιοποίηση του εξαντλημένου κοιτάσματος της Ν.Καβάλας ως υπόγειας αποθήκης φυσικού αερίου.
Η ελληνική εταιρεία upstream έχει ανοίξει για τα καλά τα φτερά της στη διεθνή αγορά, με επίκεντρο την ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου και ειδικότερα σε αυτή τη φάση την ισραηλινή αγορά.
Όπως είναι γνωστό, μέσω της θυγατρικής της Energean Israel, ελέγχει το 50% των δύο υπεράκτιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου Καρίς και Τανίν. Όπως αναφέρουν πηγές της εταιρείας, στόχος είναι η άντληση χρηματοδότησης με ευνοϊκούς όρους από τη διεθνή αγορά (τράπεζες, private equity funds, θεσμικούς επενδυτές και το ευρύ επενδυτικό κοινό), ώστε να κατασκευασθούν οι αναγκαίες υποδομές για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων, όπως είναι για παράδειγμα η πλωτή μονάδα παραγωγής και αποθήκευσης (FPSO - Floating Production Storage & Offloading).
Σημειώνεται ότι η μονάδα FPSO μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την αξιοποίηση των κυπριακών κοιτασμάτων φυσικού αερίου και σε κάθε περίπτωση κρίνεται πιο συμφέρουσα σε σχέση με τα σχέδια που λέγεται ότι εξετάζει η κυπριακή κυβέρνηση περί εξαγωγών/υγροποίησης στα τέρμιναλς της Αιγύπτου και επανεισαγωγών/επανεριοποίησης στο νησί.
Συντονιστής της προσπάθειας για την άντληση χρηματοδότησης είναι η επενδυτική τράπεζα Morgan Stanley. Το συνολικό κόστος για την ανάπτυξη του κοιτάσματος Καρίς εκτιμάται σε 1,5 δισ. δολάρια περίπου, από τα οποία τα 1,2 δις θα προέλθουν από δανεισμό και τα υπόλοιπα 300 εκατομμύρια από ίδια κεφάλαια ή τη διάθεση μετοχών σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά.
Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, εκδηλώνεται έντονο ενδιαφέρον -και- από ισραηλινά επενδυτικά κεφάλαια για τη χρηματοδότηση του project, δεδομένης της πολύ υψηλής ρευστότητας που κυκλοφορεί στην οικονομία της χώρας. Το κόστος δανεισμού εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί κάτω από 5% και συγκεκριμένα κοντά στην περιοχή του 4%. Η διάρκεια του -κατασκευαστικού ουσιαστικά- δανείου θα είναι όσο και η διάρκεια κατασκευής των υποδομών, δηλαδή περί τα 4 έτη. Η επέκταση του ποσού ή της διάρκειας του δανείου θα εξαρτηθεί από τον σχεδιασμό της Energean καθώς και προφανώς από τους όρους χρηματοδότησης.
Η Energean Oil & Gas εξετάζει το ενδεχόμενο δημόσιας προσφοράς των μετοχών της προκειμένου να αντλήσει κεφάλαια με ευνοϊκούς όρους. Η τελική επενδυτική απόφαση αναμένεται να ληφθεί το αργότερο ως τον ερχόμενο Απρίλιο και η μόνη αγορά που θεωρείται ότι μπορεί να σηκώσει το «βάρος» αυτής της προσφοράς είναι η βρετανική, δηλαδή το Χρηματιστήριο του Λονδίνου. Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειωθεί ότι ενώ εφέτος διεθνώς οι ροές δανειακών κεφαλαίων προς τις εταιρείες του ενεργειακού τομέα ανήλθαν στο υψηλότερο επίπεδο των τριών τελευταίων ετών, ωστόσο οι εισαγωγές ενεργειακών εταιρειών σε χρηματιστηριακές αγορές, ειδικά από τον χώρο του upstream, είναι περιορισμένες, ως εκ τούτου δεν πρόκειται για μία εύκολη απόφαση και διαδικασία.
Υπενθυμίζεται ότι τα πιστοποιημένα από ανεξάρτητο διεθνή οίκο δυνητικά αποθέματα στα δύο κοιτάσματα στο Ισραήλ είναι 2,4 τρισ. κυβικά πόδια ή 446 εκατ. βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου. Η παραγωγή στο Καρίς θα πρέπει να ξεκινήσει ως το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2021.
Σε ότι αφορά την άλλη μεγάλη αγορά του εξωτερικού στην οποία δραστηριοποιείται η εταιρεία, αυτή του Μαυροβουνίου, αναμένεται να γίνουν σεισμικές έρευνες στα μπλοκ που ελέγχει εντός του 2018.
Τα σχέδια για την ελληνική αγορά
Ενδεικτική των αλλαγών που βρίσκονται σε εξέλιξη είναι και η διοικητική αναδιοργάνωση του ομίλου της Energean Oil & Gas σε κορυφαίο επίπεδο. Ο κ. Μαθιός Ρήγας είναι ο CEO του ομίλου, ενώ διευθύνων σύμβουλος των δραστηριοτήτων της εταιρείας στην Ελλάδα αναλαμβάνει ο κ. Δημήτρης Γόντικας, ο οποίος διατηρεί και τη θέση του προέδρου της Kavala Oil. Αυτές οι αλλαγές κρίθηκαν αναγκαίες ώστε να υπάρξει ο καλύτερος δυνατός συντονισμός των δραστηριοτήτων μίας επιχείρησης που από το 2021 αναμένεται να έχει δεκαπλάσιο τζίρο σε σχέση με σήμερα.
Το πρώτο «σκαλοπάτι» για την εκρηκτική ανάπτυξη που θα σημειώσει η εταιρεία μέσα στα επόμενα χρόνια περνά μέσα από την ελληνική αγορά.
Ειδικότερα, στην παραχώρηση του Πρίνου, σχεδιάζονται για το 2018 γεωτρήσεις τόσο στα κοιτάσματα Πρίνου και Βόρειου Πρίνου, όσο και στο κοίτασμα Έψιλον.
Τα πιστοποιημένα από ανεξάρτητο οίκο βεβαιωμένα αποθέματα στον Πρίνο είναι 40 εκατ. βαρέλια, ενώ υπάρχουν άλλα 20 εκατ. βαρέλια δυνητικά αποθέματα.
Στο Κατάκολο, εκπονείται η Περιβαλλοντική Μελέτη Κοινωνικών Επιπτώσεων, η οποία θα τεθεί σε διαβούλευση. Στόχος είναι η γεώτρηση να ξεκινήσει έως τον ερχόμενο χειμώνα. Επισημαίνεται ότι τα βεβαιωμένα από ανεξάρτητο οίκο αποθέματα είναι 10,7 εκατ. βαρέλια, όταν η παλαιότερη εκτίμηση του ελληνικού Δημοσίου έκανε λόγο για 3 εκατ. βαρέλια περίπου.
Σε ότι αφορά το μπλοκ των Ιωαννίνων, σημειώνεται ότι η ισπανική Repsol έχει ξεκινήσει τις εργασίες της σεισμικής έρευνας, ενώ στην Αιτωλοακαρνανία αναμένεται η επικύρωση της σύμβασης από τη Βουλή και εν συνεχεία θα ενεργοποιηθεί η συμφωνία μεταβίβασης του 60% και του ρόλου του operator στην Repsol.
Μία από τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ομαλή ανάπτυξη των εργασιών αξιοποίησης των εγχώριων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων από την Energean και οποιαδήποτε άλλη εταιρεία είναι και η κοινωνική συναίνεση. Σε αυτό το πλαίσιο η περιβαλλοντική υπευθυνότητα που έχει επιδείξει η εταιρεία τόσα χρόνια στον Πρίνο είναι ασφαλής οδηγός για την παρουσία της και σε άλλες περιοχές της χώρας και κυρίως σε αυτές που διαθέτουν ιδιαίτερο φυσικό κάλλος ή υψηλή τουριστική κίνηση.
Επιπλέον, το μήνυμα που εκπέμπεται από την ελληνική εταιρεία γενικότερα για τις έρευνες (και αργότερα την παραγωγή) στη χώρα μας είναι ότι όλοι οι επενδυτές, ανεξαρτήτου μεγέθους, πρέπει να είναι καλοδεχούμενοι στην ελληνική αγορά, αρκεί να θέτουν ως προτεραιότητα την αξιοποίηση των εγχώριων κοιτασμάτων. Προς αυτή την κατεύθυνση θα ήταν πολύ χρήσιμο για την ελληνική Πολιτεία να αποφευχθούν φαινόμενα «μεγαλομανίας» που παρατηρήθηκαν στην κυπριακή αγορά και είχαν ως αποτέλεσμα σημαντικές καθυστερήσεις και άλλα προβλήματα.
Η υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου στη νότια Καβάλα
Μετά το «σοκ» που υπέστη πέρυσι τον χειμώνα η ελληνική αγορά ηλεκτρισμού με την κρίση εφοδιασμού φυσικού αερίου, είναι σαφές ότι η χώρα χρειάζεται τις απαραίτητες υποδομές ώστε με το χαμηλότερο δυνατό κόστος να μην τίθεται σε κίνδυνο η ενεργειακή ασφάλεια σε έκτακτες συνθήκες.
Η Energean Oil & Gas έχει καταθέσει από το 2011 συγκεκριμένη πρόταση για την αξιοποίηση του εξαντλημένου κοιτάσματος στην περιοχή νότια Καβάλα στον κόλπο της Καβάλος ως υπόγειας αποθήκης φυσικού αερίου με τη μετατροπή της σχετικής άδειας εκμετάλλευσης που διαθέτει (επεκτάθηκε πρόσφατα ως τις 23 Νοεμβρίου 2018).
Με τα τότε δεδομένα, το ύψος της επένδυσης υπολογιζόταν σε 300 εκατ. ευρώ, ωστόσο σήμερα τα σχετικά ποσά είναι χαμηλότερα. Εκ των πραγμάτων, ένα τέτοιο έργο μπορεί να καλύπτει όχι μόνο τις εγχώριες αλλά και τις ανάγκες των όμορων χωρών. Η δυνατότητα αποθήκευσης ανέρχεται σε 1 δισ. κυβικά μέτρα και μεταφοράς σε 9 εκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου ημερησίως.
Δυστυχώς, η απερίσκεπτη απόφαση της κυβέρνησης την ίδια χρονιά να μεταβιβάσει το συγκεκριμένο έργο στο ΤΑΙΠΕΔ έχει «παγώσει» κάθε εξέλιξη.
Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται πλέον να βάζει σε πρώτη προτεραιότητα το συγκεκριμένο project, όπως δήλωσε και ο γενικός γραμματέας του ΥΠΕΝ Μιχάλης Βερροιόπουλος στο εφετινό συνέδριο του ΙΕΝΕ.
Μεταξύ των σεναρίων που εξετάζει το ΥΠΕΝ, εκτός από τη μετατροπή της άδειας της Energean, είναι η ένταξη του έργου στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου ή να χαρακτηριστεί ως Αυτόνομο Σύστημα Φυσικού Αερίου και να πραγματοποιηθεί διαγωνισμός για την παραχώρησή του προς εκμετάλλευση.