Οι δηλώσεις στις οποίες προέβη την
Τετάρτη ο πρωθυπουργός της πΓΔΜ Zoran Zaev (σε συμπλήρωση αλλά και
μερική "διόρθωση” όσων είχε αναφέρει την προηγουμένη περί αποδοχής μιας
σύνθετης ονομασίας με γεωγραφικό προσδιορισμό) συγκέντρωσαν το ελληνικό
ενδιαφέρον ιδίως σε ό,τι αφορά τα σχετικά με την (μη) αναθεώρηση του
Συντάγματος της γετονικής χώρας.
Στην πραγματικότητα αποτυπώνουν έναν
ευρύτερο διχασμό. Διχασμό που προκύπτει από το γεγονός ότι οι δηλώσεις
της Τρίτης έγιναν παρουσία του πρέσβη της πΓΔΜ στην Ε.Ε. άρα εξ ορισμού
απευθύνονταν περισσότερο στο ευρωπαϊκό ακροατήριο, ενώ οι δηλώσεις της
επομένης προέκυψαν από δημοσιογραφικές ερωτήσεις στο πλαίσιο συνέντευξης
τύπου για την κυβερνητική πολιτική στους τομείς της νεολαίας και του
αθλητισμού.
Διχασμό που προκύπτει επίσης, και είναι
αυτό σημαντικό, από το ότι ο λόγος γίνεται δια δύο διακριτές,
παράλληλες, θεωρητικά συμπληρωματικές, αλλά δυνάμει ανταγωνιστικές
διαδικασίες.
Η πρώτη είναι αυτή που διεξάγεται υπό
τον ειδικό απεσταλμένο του ΟΗΕ Matthew Nimetz και η οποία θα συνεχισθεί,
σύμφωνα με τις προσδοκίες που εξέφρασε την χθες ο Zoran Zaev, με τη
συμμετοχή και των δύο υπουργών Εξωτερικών την ερχόμενη εβδομάδα –
πιθανότατα στη Σόφια, στο περιθώριο της άτυπης συνάντησης των υπουργών
Εξωτερικών της Ε.Ε.
Η δεύτερη διαδικασία είναι αυτή που συμφωνήθηκε στο Νταβός μεταξύ των πρωθυπουργών της Ελλάδας
και της πΓΔΜ και προβλέπει εντατική διακυβερνητική διαπραγμάτευση επί
ενός σχεδίου συμφώνου το οποίο θα προετοιμάσει η ελληνική πλευρά.
Οι δύο διαφορετικές διαδικασίες
παραπέμπουν και σε διαφορές αποχρώσεων επί της ουσίας, αφού στο Νταβός
συμφωνήθηκε ρητά ότι αναζητείται μία λύση έναντι όλων και για όλες τις
χρήσεις (erga omnes) στο πλαίσιο μιας περιεκτικής συμφωνίας, ενώ
αντίθετα η "διαδικασία Nimetz” αφήνει, με τη συνηγορία του ίδιου του
διεθνούς μεσολαβητή (γεγονός που προκάλεσε τη δημόσια έκφραση ενόχλησης
της Αθήνας), περιθώριο για λύσεις "σπονδυλωτές”, που επιπλέον θα θέτουν
εκτός συζήτησης τα ζητήματα ταυτότητας και γλώσσας.
Προφανώς, η ελληνική πλευρά δεν μπορεί
να παρακάμψει μία διαδικασία που έχει τις ευλογίες του ΟΗΕ, αλλά είναι
λ.χ. χαρακτηριστικό το ότι δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί από την Αθήνα η
συνάντηση της επόμενης εβδομάδας για την οποία έκανε λόγο ο Zoran Zaev.
Ο ίδιος ο Zoran Zaev αποτυπώνει μία
ταλάντευση ή, ενδεχομένως, μία προσπάθεια να ενσωματώσει αντίπαλες
απόψεις στο εσωτερικό και να προετοιμάσει την κοινή γνώμη της χώρας του.
Όπως είπε χθες: "Η διαπραγματευτική
διαδικασία, συνεχίζεται υπό τη μεσολάβηση του Nimetz, παρότι θα
αξιοποιήσουμε στο μέλλον κάθε ευκαιρία για διμερή συνάντηση, για να
βρούμε μια καινοτόμο λύση, έναν τρόπο που θα μας ενώσει και θα μας φέρει
εγγύτερα σε λύση που θα είναι αμοιβαία αποδεκτή”.
Άλλωστε το μεν κόμμα της αξιωματικής
αντιπολίτευσης VMRO-DPMNE κάλεσε χθες τον Zoran Zaev να ενημερώσει την
κοινή γνώμη (όπως το προκάλεσε ο Νίκος Κοτζιάς με τη συνέντευξή του στο
Euronews) τί αποδέχθηκε στο Νταβός, ο δε πρόεδρος της Δημοκρατίας Gjorge
Ivanov με ανακοίνωσή του τονίζει ότι ούτε ο ίδιος ούτε τα πολιτικά
κόμματα έχουν ενημερωθεί για κάποια συμφωνία που επιτεύχθηκε στο
ελβετικό θέρετρο.
Μένει να φανεί αν όλα αυτά θα οδηγήσουν
σε απεμπλοκή του Zoran Zaev από τις όποιες δεσμεύσεις αναλήφθηκαν στο
Νταβός. Το κρισιμότερο ερώτημα πάντως είναι αν η πλευρά της πΓΔΜ
πρόκειται, μετά την αποδοχή της σύνθετης ονομασίας με γεωγραφικό
προσδιορισμό, να οχυρωθεί σε θέσεις που θα περιορίζουν την εμβέλεια της
λύσης (erga omnes) και σε ανελαστικές τοποθετήσεις στα ζητήματα
ταυτότητας.
Ειδικότερα, θα πρέπει σε αυτή την
περίπτωση να απαντηθεί το αν η Αθήνα είναι πολιτικά σε θέση να αποδεχθεί
τις εγγυήσεις που προσφέρει ένα διεθνές σύμφωνο, χωρίς προοπτική
συνταγματικής αναθεώρησης στη γείτονα.
(από www.capital.gr, 08/02/2018)