Του Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου
Ενώ, κάθε μέρα, γίνεται όλο και πιο αισθητή η αμερικανική αποτυχία στο Ιράκ, αποτυχία με τεράστιο οικονομικό και πολιτικό κόστος, η χώρα αυτή βυθίζεται όλο και περισσότερο στον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ θρησκευτικών φατριών. Γι’ αυτό, κάποιοι αναλυτές προτείνουν την τριχοτόμησή της σε σουνιτικό, σιϊτικό και κουρδικό Ιράκ. Η λύσις αυτή προωθείται από μερίδα πολιτικών και ακαδημαϊκών στις ΗΠΑ, ως η πλέον βιώσιμη για την χώρα μετά την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων.
Ωστόσο, από το βήμα του Νταβός στην Ελβετία, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αμπντουλάχ Γκιούλ, έκανε σημαντικές δηλώσεις σχετικά με το θέμα, προειδοποιώντας εμμέσως πλην σαφώς για την στάση που θα τηρήσει η Άγκυρα σε περίπτωση υλοποιήσεως του σεναρίου τριχοτομήσεως του Ιράκ, ή και μόνον δημιουργίας ανεξάρτητου Κουρδιστάν. Ο κ. Γκιούλ κατέστησε σαφές ότι η Τουρκία «δεν πρόκειται να αναγνωρίσει νέο κράτος το οποίο θα προκύψει από την διάσπαση του Ιράκ». Σε οξύτερο τόνο, κάλεσε τις ΗΠΑ να ελέγξουν την δράση του ΡΚΚ στο βόρειο Ιράκ, προσθέτοντας ότι «αν δεν είναι ικανοί να το κάνουν, θα το κάνουμε εμείς».
Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας υιοθέτησε αυτήν την επιθετική στάση προς την αμερικανική πολιτική στο Ιράκ, λόγω της προαναγγελίας για το τέλος του 2007 δημοψηφίσματος για αυτονομία στην πόλη Κιρκούκ, του βορείου Ιράκ, στα σύνορα με την Τουρκία, η οποία είναι σχεδόν αμιγώς κουρδική πληθυσμιακά. Είναι σαφές ότι η τουρκική ηγεσία θα πιέσει όσο μπορεί τις ΗΠΑ για να μην δημιουργηθεί ανεξάρτητο κουρδικό κράτος και για να μην πραγματοποιηθεί το δημοψήφισμα. Γεγονός το οποίο δημιουργεί έντονο προβληματισμό, καθώς η Τουρκία αναδεικνύεται ταχύτατα σε «τοπική υπερδύναμη», η οποία θα αναλάβει ηγετικό ρόλο όταν οι αμερικανικές δυνάμεις αποσυρθούν από το Ιράκ.
Το μέλλον του Ιράκ, λοιπόν, περνά –τουλάχιστον εν μέρει– από την Άγκυρα. Είναι δύσκολο να φαντασθούμε πώς θα υλοποιηθεί το σενάριο δημιουργίας ανεξάρτητου Κουρδιστάν, το οποίο προωθεί η Ουάσινγκτων, χωρίς να δημιουργηθεί ρήξη με την Τουρκία.
Ωστόσο, για να ξεπερασθεί αυτό το «αγκάθι», δύο Αμερικανοί καθηγητές αντί για τριχοτόμηση προτείνουν την διχοτόμηση του Ιράκ. Συγκεκριμένα, τονίζουν ότι, πέρα από την Τουρκία, η τριχοτόμηση θα δυσαρεστήσει και την Σαουδική Αραβία, η οποία στην περίπτωση αυτή θα αποκτήσει κοινά σύνορα με ένα σιϊτικό κράτος στο οποίο θα κυριαρχεί το λαϊκίστικο κίνημα του Μαχντί Σαντρ και του στρατού του. Παράλληλα, ούτε το Ιράν θα ευχαριστηθεί να έχει δίπλα του ένα σουνιτικό κράτος, η ηγεσία του οποίου στο παρελθόν βοήθησε τον Σαντάμ Χουσεΐν στον πόλεμό του κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Στο πλαίσιο αυτό, προτείνεται η διχοτόμηση του Ιράκ. Τα δύο νέα κράτη θα επεκτείνονται από τα νοτιοδυτικά προς τα βορειοανατολικά, μέσω του αεροδρομίου της Βαγδάτης. Το νοτιοδυτικό κράτος, θα μπορούσε να φέρει το όνομα Νέα Βαβυλώνα και θα περιλαμβάνει τα 5 εκατομμύρια Κούρδων και τα περίπου 5 εκατομμύρια Σουνίτες. Μπορεί, επίσης, να περιλαμβάνει ολόκληρη την Βαγδάτη και τα 2-3 εκατομμύρια Σιΐτες των γειτονικών της αστικών και ημιαστικών περιοχών. Ακόμα, η Νέα Βαβυλώνα θα περιλαμβάνει και όλες τις βόρειες πετρελαιοπηγές.
Αντιθέτως, το νοτιοανατολικό κράτος θα περιλαμβάνει όλους τους Σιΐτες αγρότες του νότου και της Βασόρας, καθώς και όλους τους μεγάλους σιϊτικούς ιερούς τόπους. Παραλλήλως, θα περιλαμβάνει και όλες τις νότιες πετρελαιοπηγές. Δεν θα περιλαμβάνει, ωστόσο, μέρος της Βαγδάτης, με εξαίρεση την πρόσβαση στο αεροδρόμιο. Το κράτος αυτό θα μπορούσε να φέρει το όνομα μιας σιϊτικής θρησκευτικής προσωπικότητος και, διατηρώντας εγκάρδιες σχέσεις με το Ιράν, θα ήταν δυνατόν να εξελιχθεί σε μία πλούσια μίνι Σαουδική Αραβία και, βεβαίως, σε φύλακα των ιερών τόπων των Σιϊτών.
Στην αντίπερα όχθη, η Νέα Βαβυλώνα θα είχε δυνατότητες να εκβιομηχανίσει την γεωργία της και να εξελιχθεί σε εμπορικό κέντρο της Μέσης Ανατολής.
Πρέπει, τέλος, να σημειωθεί ότι η διχοτόμηση θα αποτελούσε λύση από πολλές πλευρές. Για τους Σουνίτες, η δημιουργία ενός βόρειου κράτους θα έλυνε δύο προβλήματα. Αφ΄ ενός, αντί να αποτελούν μειονότητα του 20% σε έναν σιϊτικό πληθυσμό που τους μισεί λόγω Σαντάμ Χουσεΐν, στην Νέα Βαβυλώνα θα αποτελούν το 40% του πληθυσμού. Αφ’ ετέρου, οι Κούρδοι μαζί με τους Σουνίτες θα έχουν πρόσβαση στο πετρέλαιο του βορρά και θα απειλούνται λιγότερο από την τουρκική επιθετικότητα.
Μήπως, λοιπόν, η διχοτόμηση του Ιράκ αποτελεί την ρεαλιστική λύση;
(ΕΣΤΙΑ, 6/2/07)