Επιδίωξη του Ταμείου είναι η προώθηση αλλαγής στην ακολουθούμενη πρακτική σε θέματα ανάπτυξης, ώστε να πραγματοποιούνται έργα και επενδύσεις στοχεύοντας σε χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και σε ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των κρατών, που είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής (GCF, 2018a; Climate Focus, 2016). Σκοπός του Ταμείου είναι να προσφέρει ίσα ποσά χρηματοδότησης για μείωση και προσαρμογή, ενώ οι δραστηριότητες του καθοδηγούνται από τις αρχές και τις διατάξεις της Σύμβασης-Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (GCF, 2018a).
Η πρώτη αναφορά για το Ταμείο γίνεται το έτος 2009 στο άρθρο 10 του Συμφώνου της Κοπεγχάγης (Copenhagen Accord) (FCCC/CP/2009/L.7 - 18 December 2009). Επίσημα ιδρύεται στην επόμενη συνάντηση των Συμβαλλομένων Μερών της Σύμβασης-Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC) (COP 16) το 2010 στο Κανκούν του Μεξικού (Climate Focus, 2016). Με την απόφαση 1 / CP.16 (FCCC/CP/2010/7/Add.1) οι 194 χώρες, που συμμετέχουν στη Σύμβαση-Πλαίσιο συμφωνούν για την ίδρυση του Πράσινου Ταμείου για το Κλίμα ως τη λειτουργική μονάδα του Μηχανισμού Χρηματoδότησης (financial mechanism) της Σύμβασης-Πλαισίου σύμφωνα με το άρθρο 11 (UNFCCC, 2018).
Το Ταμείο διοικείται από το Συμβούλιο του, το οποίο είναι υπόλογο και λειτουργεί υπό την καθοδήγηση της συνάντησης των Συμβαλλομένων Μερών (Conference of Parties (COP)) για την υποστήριξη σχεδίων, προγραμμάτων, πολιτικών και άλλων δραστηριοτήτων στα αναπτυσσόμενα Κράτη Μέλη της Σύμβασης-Πλαισίου (GCF, 2018). Το Συμβούλιο είναι 24μελές (με άλλα 24 "αναπληρωματικά" μέλη), με ίσο αριθμό μελών από αναπτυσσόμενες και ανεπτυγμένες χώρες. Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφασίζει ποιες δραστηριότητες θα υποστηρίξει το Ταμείο, καθώς και ποιές "οντότητες" θα πιστοποιήσει, για να διαχειρίζονται έργα και προγράμματά του. Το Συμβούλιο επίσης καθορίζει τους κανόνες και τη στρατηγική κατεύθυνση του Ταμείου, υπογράφει τις απαιτήσεις του προϋπολογισμού και του προσωπικού και διορίζει έναν Εκτελεστικό Διευθυντή ο οποίος επιβλέπει το έργο του προσωπικού του Ταμείου. Το Συμβούλιο συνεδριάζει συνήθως τρεις φορές το χρόνο (Green Climate Fund, the basics, 2016).
Ο ρόλος του Πράσινου Tαμείου για την Κλιματική Αλλαγή ενισχύθηκε από τη Συμφωνία του Παρισιού το έτος 2015, καθώς αναμένεται να στηρίξει τη συμφωνία και την επίτευξη του στόχου ώστε η αύξηση της θερμοκρασίας να παραμείνει μικρότερη από τους 2 βαθμούς Κελσίου. Άμεση αναφορά στο ταμείο δεν γίνεται στη Συμφωνία του Παρισιού, αλλά έμμεσα μέσω του Μηχανισμού Χρηματoδότησης (Άρθρο 9.8 της Συμφωνίας) (Συμφωνία του Παρισιού, 2018).
Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής απαιτεί συλλογική δράση από όλες τις χώρες, ταυτόχρονα και από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Μεταξύ των συντονισμένων αυτών προσπαθειών, οι προηγμένες οικονομίες συμφώνησαν να κινητοποιήσουν από κοινού σημαντικούς οικονομικούς πόρους. Το Πράσινο Ταμείο για την Κλιματική Αλλαγή ξεκίνησε την αρχική κινητοποίηση πόρων το 2014 και συγκέντρωσε γρήγορα εγγυήσεις ύψους 10,3 δισ. δολαρίων ΗΠΑ. Τα κεφάλαια αυτά προέρχονται κυρίως από ανεπτυγμένες χώρες, αλλά και από ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες, περιφέρειες και μία πόλη (Παρίσι) (GCF, About the Fund, 2018). Συνολικά 43 κυβερνήσεις ανάμεσα στις οποίες και 9 προερχόμενες από αναπτυσσόμενες χώρες έχουν προσφέρει οικονομικούς πόρους στο ταμείο. Συγκεκριμένα έως τον Ιανουάριο του έτους 2018, το ταμείο είχε συγκεντρώσει 10.3 δισεκατομμύρια δολλάρια ΗΠΑ από τις οικονομικές συνεισφορές αυτών των 43 κυβερνήσεων (GCF, About the Fund, 2018).
Πηγή: Green Climate Fund, 2018b
Οι δραστηριότητες του ταμείου ευθυγραμμίζονται με τις προτεραιότητες των αναπτυσσόμενων χωρών μέσω της αρχής της ιδιοκτησίας των χωρών. Το Ταμείο έχει καθιερώσει μέθοδο άμεσης πρόσβασης για εθνικές και υποεθνικές οργανώσεις, ώστε να μπορούν να λαμβάνουν χρηματοδότηση άμεσα και όχι μόνο μέσω διεθνών διαμεσολαβητών. Δίνει ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες κοινωνιών ιδιαίτερα ευάλωτων στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και κυρίως σε εκείνες των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών, των αναπτυσσόμενων μικρών νησιωτικών κρατών και των αφρικανικών κρατών.
Η καινοτομία του Ταμείου είναι η χρήση δημόσιων επενδύσεων για την τόνωση/διέγερση της ιδιωτικής χρηματοδότησης, ξεκλειδώνοντας την δύναμη των φιλικών προς το κλίμα επενδύσεων για χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και κλιματικά ανθεκτική ανάπτυξη. Για να επιτευχθεί ο μέγιστος αντίκτυπος, το Πράσινο Ταμείο επιδιώκει να χρησιμοποιηθούν τα κεφάλαια, με τέτοιο τρόπο, ώστε να πολλαπλασιασθεί η επίδραση της αρχικής χρηματοδότησής ανοίγοντας αγορές σε νέες επενδύσεις. Οι επενδύσεις του Ταμείου μπορούν να λάβουν τη μορφή επιχορηγήσεων, δανείων, ιδίων κεφαλαίων ή εγγυήσεων.
Το Πράσινο Ταμείο έχει βοηθήσει 106 χώρες σε υποστήριξη ετοιμότητας (Readiness support) συνολικής αξίας 80 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ. Η «Υποστήριξη ετοιμότητας» αναφέρεται στην προετοιμασία της χώρας ώστε να δύναται να διεκδικήσει χρηματοδότηση από το Ταμείο για έργα/προγράμματα, που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες της για μείωση και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (Green Climate Fund, 2017). 59 οντότητες έχουν διαπιστευτεί στο Πράσινο Ταμείο και 76 έργα/προγράμματα είχαν εγκριθεί έως το Φεβρουάριο του 2018 με ποσό συνολικής χρηματοδότησης από το ταμείο 3.7 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ (Green Climate Fund, 2018b). Η κατανομή των έργων/προγραμμάτων ανά περιοχή, θεματική και μορφή πολιτικού εργαλείου παρουσιάζεται στο σχήμα 2.
Πηγή: Green Climate Fund, 2018c.
Βιβλιογραφία
Green Climate Fund, 2018a. https://www.greenclimate.fund/who-we-are/about-the-fund
Climate Focus, 2016. Green Climate Fund and the Paris Agreement, Briefing note, February 2016.http://www.climatefocus.com/sites/default/files/GCF%20and%20Paris%20Brief%202016.new_.pdf
Copenhagen Accord, https://unfccc.int/resource/docs/2009/cop15/eng/l07.pdf
Cancun Agreements, Decision 1/CP16. http://unfccc.int/resource/docs/2010/cop16/eng/07a01.pdf#page=17
UNFCCC, 2018. http://unfccc.int/cooperation_and_support/financial_mechanism/green_clim...
Paris Agreement, 2015. http://unfccc.int/files/essential_background/convention/application/pdf/...
Green Climate Fund, 2018b. https://www.greenclimate.fund/documents/20182/24868/Status_of_Pledges.pd...
Green Climate Fund, The basics, 2016. https://germanwatch.org/en/download/16139.pdf
Green Climate Fund, About the Fund, 2018. https://www.greenclimate.fund/who-we-are/about-the-fund
Green Climate Fund, 2018c. Green Climate Fund support for forestry sector and REDD+. http://www.un.org/esa/forests/wp-content/uploads/2018/03/China_EGM2018_GCF_support_forestryREDD.pdf
Green Climate Fund, 2017. GCF Guidebook - Accessing the GCF Readiness and Preparatory Support Programme An introduction and how-to guide. https://www.greenclimate.fund/documents/20182/466886/Readiness_and_Prepa...
*Διδάκτωρ ΕΚΠΑ - Ερευνήτρια ΚΕΠΑ ΕΚΠΑ
(πηγή: http://indeepanalysis.gr)