«Ο αγωγός IGB αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του οράματός μας για ενοποιημένη αγορά φυσικού αερίου στα Βαλκάνια», είχε δηλώσει στις 29/6 από την Σόφια, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης ο οποίος εξήρε «τη μεγάλη σημασία του έργου για την ενίσχυση της ασφάλειας του εφοδιασμού και τη διασφάλιση ανταγωνιστικών τιμών, μέσω της λειτουργίας διαφοροποιημένων πηγών και οδεύσεων που θα συμβάλλουν, με τη σειρά τους, στη μεγαλύτερη ενοποίηση των ενεργειακών αγορών».
Και όμως!
Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας ζητούσε από τον Ρώσο πρόεδρο να επεκτείνει το δεύτερο τμήμα του αγωγού TurkStream στo έδαφός της και όχι στην Ελλάδα! Στις 29 Ιουνίου ο διευθύνων σύμβουλος της Gazprom, Αλεξέι Μίλλερ ανακοίνωσε πως η δεύτερη γραμμή του TurkStream μπορεί να κατευθυνθεί στα εδάφη της Βουλγαρίας, της-Σερβίας και της Ουγγαρίας και στις 30 Μαΐου, ο κ. Μπορίσοφ συναντάτο με τον κ. Πούτιν στην Μόσχα για να συζητήσουν, μεταξύ άλλων, την ενεργειακή συνεργασία των δυο χωρών. Ο πρόεδρος της Ρωσίας ανέφερε, τότε, ότι βρίσκεται σε διαβουλεύσεις με την Τουρκία για την πιθανή όδευση του αγωγού για την Δυτική Ευρώπη και επεσήμανε ότι η Βουλγαρία αποτελεί, πάντα, μία από τις εναλλακτικές λύσεις.
Ο κ. Μπορίσοφ έσπευσε, όμως, να ανακοινώσει ότι η δεύτερη γραμμή του TurkStream, που θα μεταφέρει το ρωσικό φυσικό αέριο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη μέσω Τουρκίας, θα κατευθυνθεί, τελικά, στο έδαφος της χώρας του.
Η γραμμή αυτή σε συνδυασμό με τον Nord Stream 2, εντάσσεται στα ευρύτερα στρατηγικά σχέδια του Κρεμλίνου, που θέλει να ελέγξει την τροφοδοσία της ευρωπαϊκής αγοράς με φθηνή ενέργεια, παρακάμπτοντας, με τον τρόπο αυτό το αγκάθι της Ουκρανίας.
Η Μόσχα διευκρίνισε ότι Ρωσία και Βουλγαρία επέδειξαν μεν, ενδιαφέρον για την επέκταση του TurkStream προς το βουλγαρικό έδαφος δίχως να υπάρξει, όμως, οριστική συμφωνία στη διάρκεια της συνάντησης Πούτιν-Μπορίσοφ.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου διευκρίνησε ότι δεν μπορεί να προχωρήσει το σχέδιο, εάν δεν έχουν εξασφαλισθεί, προηγουμένως, εγγυήσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Βουλγαρικά παιχνίδια σε διπλό ταμπλό
Υπό το πρίσμα αυτών των εξελίξεων και παρά τις πολιτικές φανφάρες στην Σόφια, η Βουλγαρία προκήρυξε, στις 27/6, δημόσιο διαγωνισμό για την κατασκευή ενός νέου διασυνδετήριου αγωγού με την Τουρκία, στην προσπάθειά της να πείσει την Ρωσία να επεκτείνει τη δεύτερη γραμμή του TurkStream στο βουλγαρικό έδαφος και όχι προς την χώρα μας, όπως ήταν αρχικά σχεδιασμένο.
Η Βουλγαρία δεν στέκεται, όμως, μόνο σε επίπεδο προθέσεων, αλλά δημιουργεί και τις προϋποθέσεις για την ευνοϊκή υποδοχή των σχεδίων της από την αγορά –αναφερόμαστε σε έναν αγωγό αξίας 1,4 δισ. ευρώ που θα μεταφέρει, κυρίως, ρωσικό φυσικό αέριο, μέσω του εδάφους της, προς την Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη.
Η κρατική επιχείρηση φυσικού αερίου Bulgartransgaz ανακοίνωσε ότι πέντε εταιρείες εκδήλωσαν, ήδη, ενδιαφέρον για τη μεταφορά αερίου μέσω του βουλγαρικού δικτύου, ενώ αξιόπιστες διπλωματικές πηγές αποκάλυψαν ότι η Gazprom ενδιαφέρεται να χρησιμοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος της χωρητικότητάς του.
Οι κινήσεις της Σόφιας έχουν προκαλέσει συναγερμό σε ορισμένους κύκλους των Βρυξελλών. Υποστήριξαν το προσωρινό σχέδιο για τον Βαλκανικό Κόμβο Φυσικού Αερίου στο λιμάνι της Βάρνας, στην Μαύρη Θάλασσα, για να διασφαλίσουν πως κάθε ποσότητα ρωσικού φυσικού αερίου που θα εισάγεται στην ΕΕ, θα πρέπει να ανταγωνίζεται το αέριο που θα προέρχεται από, τουλάχιστον, δύο εναλλακτικές πηγές -από το Αζερμπαϊτζάν, ή το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (LNG) από την Ελλάδα.
Οι Ευρωπαίοι ανησυχούν μήπως η Σόφια επιθυμεί, απλώς, να αποστέλλει transit το φυσικό αέριο στις αγορές της Δυτικής Ευρώπης και να επωφελείται από τα τέλη διέλευσης του προϊόντος, γεγονός που θα καθιστούσε, σχεδόν ολοκληρωτικά, τη γειτονική χώρα, υποχείριο της Gazprom.
Ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Ενέργειας προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε νέα υποδομή αγωγών στην Βουλγαρία θα τεθεί στο μικροσκόπιο των αρχών ανταγωνισμού της ΕΕ, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι θα συνάδει με τους κανόνες της Ένωσης.
«Κατανοώ ότι ο αγωγός διέλευσης μοιάζει με κάτι πολύ πιο εύκολο και απλό», δήλωσε στο Reuters ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μάρος Σέφτσοβιτς. «Το πιο σημαντικό είναι να έχουμε μία επιλογή, να έχουμε επιλογές και να είμαστε trader και όχι απλώς περιοχή transit», είπε χαρακτηριστικά ο ίδιος.
Ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ, ο οποίος επισκέφθηκε, πρόσφατα, την Ρωσία και την Τουρκία, ισχυρίστηκε πως ο Πούτιν θα ήταν πρόθυμος να διοχετεύσει ρωσικό φυσικό αέριο στην Βουλγαρία, αν εύρισκε τον τρόπο να το μεταφέρει στην υπόλοιπη Ευρώπη και να κερδίσει τη συγκατάθεση των Βρυξελλών.
Ο κ. Μπόρισοφ εξέφρασε, μάλιστα, τη λύπη του για το γεγονός ότι οι τεράστιοι χαλύβδινοι σωλήνες που προορίζονταν για τον South Stream, και "στοιβάζονταν στα λιμάνια της Βουλγαρίας", χρησιμοποιούνται πλέον για την κατασκευή του TurkStream – λησμονώντας όλως βολικά, πως ήταν η Βουλγαρία εκείνη που υπονόμευσε το φιλόδοξο ρωσικό σχέδιο.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υποστήριξαν πως θα ήταν πολύ δύσκολο για την ΕΕ να αντιταχθεί στα βουλγαρικά σχέδια, για το νέο αγωγό transit, εφόσον αυτά θα συνέπλεαν με την εσωτερική νομοθεσία για την αγορά ενέργειας.
Οι ίδιες πηγές εξέφρασαν την έντονη ανησυχία τους μήπως ένας παρόμοιος αγωγός για το ρωσικό φυσικό αέριο αποδεικνυόταν, τελικώς, απείρως πιο ελκυστική λύση για τα φτωχότερα κράτη-μέλη της ΕΕ, μιας και θα τους έδινε τη δυνατότητα να προσπορίζονται περισσότερα έσοδα, δεδομένου ότι τα σχέδια για τη δημιουργία του Κόμβου Φυσικού Αερίου απέχουν πόρω από την υλοποίησή τους. Σημειωτέον ότι η Βουλγαρία δεν έχει ενσωματώσει, ακόμη, πλήρως τις ευρωπαϊκές οδηγίες για την ενέργεια.
«Είναι σαν να βάζεις το καρότσι πριν από το άλογο. Δεν μπορείς να δημιουργήσεις ένα κόμβο, εκδίδοντας, απλώς, διατάγματα», δήλωσε η Katja Yafimava, του Ινστιτούτου Μελετών Ενέργειας της Οξφόρδης.
Την ώρα που συμβαίνουν αυτά με την γείτονα και καθώς η ΕΕ νίπτει τας χείρας της, η Ελλάδα προσπαθεί να αναγεννηθεί ενεργειακά, προσδοκώντας ότι τα εμπόδια που θα της ορθώσουν οι γείτονες και "φίλοι", δεν θα αποδειχτούν, τελικώς, ανυπέρβλητα.
«Τα μεγάλα έργα ενεργειακής ανάπτυξης που υλοποιεί σταδιακά η Ελλάδα, πρόκειται, νομοτελειακά να δράσουν σωρευτικά, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο τη θέση της χώρας στο ενεργειακό σύστημα της περιοχής. Αυτό είναι λογικό να ενοχλεί ορισμένες, γεωπολιτικά και ενεργειακά αδύναμες χώρες οι οποίες, αν και αναμένεται ότι θα ωφεληθούν από τη συντελούμενη ενεργειακή αναγέννηση της Ελλάδος, δε βλέπουν με καλό μάτι την ισχυροποίηση της χώρας μας. Η Βουλγαρία είναι μια από αυτές τις χώρες, αφού με διάφορους φανερούς, αλλά και αδιαφανείς τρόπους τα τελευταία χρόνια προσπαθεί συστηματικά να αποδομήσει κάθε ελληνική πρωτοβουλία και προσπάθεια για την ενοποίηση (integration) της περιφερειακής ενεργειακής αγοράς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αντίδρασή της στην ελληνική πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός περιφερειακού gas trading hub», γράφει χαρακτηριστικά, στο τελευταίο άρθρο του, ο κ. Κωστής Σταμπολής, στο energia.gr.