Το κακό είναι όμως, πως έχει βάλει πλώρη για μια αγορά, όπου το ιρανικό πετρέλαιο μετατρέπεται, μέρα με τη μέρα, σε παρείσακτο. Όταν το "Ευτυχία Ι", όπως είναι το επίσημο όνομά του, διέπλευσε τα Στενά του Ορμούζ, απενεργοποίησε το σύστημα που επέτρεπε στους traders να παρακολουθούν την πορεία του. Καθώς οι ΗΠΑ προετοιμάζονται να επαναφέρουν τις κυρώσεις κατά της Τεχεράνης, τον Νοέμβριο, το δεξαμενόπλοιο προστίθεται σε ένα στόλο από πλοία-φαντάσματα, που συμβολίζουν την εντεινόμενη πίεση που δέχεται το Ιράν ώστε να κρατήσει μυστική την ταυτότητα της πελατείας του.
Μετά την αποχώρηση από τη συμφωνία για τα πυρηνικά, ο Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί να προκαλέσει ασφυξία στην οικονομία της χώρας, επιβάλλοντας κυρώσεις αλλά και σκληρή τιμωρία σε όποιον διανοηθεί να εμπλακεί σε αγορές ιρανικού αργού πετρελαίου.
Το Ιράν δεν μπορεί να παραιτηθεί από μια τόσο επικερδή εξαγωγική δραστηριότητα που προσφέρει πολύτιμα έσοδα για το κράτος. Υπάρχουν ολοένα περισσότερες ενδείξεις ότι η χώρα επιστρέφει στην παλιά συνήθειά της να πουλάει στα κρυφά.
Το «Ευτυχία Ι» είναι ένα από τα τουλάχιστον επτά τάνκερ που μεταφέρουν ιρανικό αργό, τα οποία έχουν πάψει να εκπέμπουν στίγμα εντοπισμού θέσης. Το τάνκερ «δεν έχει στείλει ούτε ένα σήμα», αφότου απενεργοποίησε τον αναμεταδότη του, στις 16 Σεπτεμβρίου, είπε ο Ματ Σμιθ, υπεύθυνος έρευνας για τα εμπορεύματα στην ClipperData, η οποία παρακολουθεί τα πετρελαιοφόρα που μεταφέρουν το ιρανικό αργό.
«Το είδαμε αυτό να συμβαίνει παλιότερα, όταν η οικονομία του Ιράν δεχόταν και πάλι πίεση εξαιτίας των κυρώσεων. Παρατηρούμε να συμβαίνει το ίδιο πράγμα και τώρα, με την Τεχεράνη να αποκρύπτει τις ροές του αργού», πρόσθεσε.
Το Ιράν εξάγει περίπου τα δύο τρίτα της παραγωγής του σε αργό, η οποία, από την αρχή του έτους, ανέρχεται στα σχεδόν 3,8 εκατομμύρια βαρέλια. Όταν η κυβέρνηση Ομπάμα επέβαλε κυρώσεις στο Ιράν, το 2012, επέτρεπε στην Τεχεράνη να εξάγει μεταξύ 1 με 1,5 εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα. Αλλά η ισλαμική δημοκρατία περιήλθε εκ νέου σε ύφεση. Η κυβέρνηση Τραμπ ακολουθεί μια ακόμα πιο σκληρή γραμμή, διακηρύττοντας ότι δεν είναι σε θέση να ανεχτεί καμία εξαγωγή αργού ή συμπυκνωμένου πετρελαίου.
Από τον Μάιο, όταν ο κ. Τραμπ αποσύρθηκε από τη συμφωνία για τα πυρηνικά και ανακοίνωσε τις επερχόμενες κυρώσεις, οι εξαγωγές του Ιράν έχουν υποχωρήσει κατά τουλάχιστον 500.000 βαρέλια την ημέρα, δηλαδή, κάτω από τα 2 εκατομμύρια, σύμφωνα με αναλυτές του ενεργειακού τομέα, οι εκτιμήσεις των οποίων περιλαμβάνουν συνήθως δεξαμενόπλοια χωρίς προσδιορισμένα δρομολόγια.
Ο φόβος των αμερικανικών κυρώσεων και η πτώση στα αποθέματα αργού έχει οδηγήσει, ήδη, σε κάθετη πτώση την ισοτιμία του εθνικού νομίσματος, ριάλ, κατά περίπου 70%, φέτος.
Η Νότια Κορέα και η Γαλλία είναι μεταξύ των χωρών που έχουν παγώσει πλήρως τις αγορές. Η Κίνα και η Ινδία, οι μεγαλύτεροι αγοραστές ιρανικού αργού, προμηθεύονται λιγότερα βαρέλια. Σύμφωνα με τη συμβουλευτική FGE, περίπου 10 με 15 εκατομμύρια βαρέλια ιρανικού αργού είναι αποθηκευμένα σε δεξαμενόπλοια, αφού δεν υπάρχουν, πλέον, αγοραστές.
O Λευκός Οίκος κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να αυξήσει την πίεση. Την προηγούμενη εβδομάδα ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος δήλωσε πως οι ΗΠΑ συνδράμουν τους συμμάχους τους να βρουν εναλλακτικές λύσεις στο ιρανικό αργό.
Ο Μπιτζάν Ζανγκανέχ, υπουργός Πετρελαίου του Ιράν, επέκρινε τους ανταγωνιστές της χώρας του στον ΟΠΕΚ, λέγοντας ότι έχουν αυξήσει την παραγωγή τους. Τόνισε στην S&P Global Platts την περασμένη Πέμπτη πως «Όποιος λέει ότι θα καλύψει το έλλειμμα στην αγορά μιλάει κατά του Ιράν. Θα έπρεπε να ομολογήσει ότι "οι ΗΠΑ τηλεφώνησαν και μου είπαν να αυξήσω την παραγωγή"».
Στην Τεχεράνη, αναλυτές δεν αναμένουν διακοπή των εξαγωγών της χώρας, αλλά μια απότομη πτώση θα έχει άμεσο αντίκτυπο στην οικονομία.
Η κεντρώα κυβέρνηση του Χασάν Ρουχανί βασίζεται στα πετροδόλαρα για να πληρώσει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και για να καλύψει τα ενεργειακά επιδόματα. Αν η κατάσταση επιδεινωθεί θα πρέπει να αναμένεται πως η υπομονή της κοινής γνώμης θα στερέψει, με ό,τι και αν αυτό συνεπάγεται.
Οι αρχές τρέχουν να προλάβουν. Το Ανώτατο Συμβούλιο για τον Οικονομικό Συντονισμό, το οποίο δημιουργήθηκε φέτος, με στόχο την παράκαμψη των αμερικανικών κυρώσεων, άναψε το πράσινο φως στο υπουργείο Πετρελαίου να πουλήσει αργό πετρέλαιο στον ιδιωτικό τομέα, στην απέλπιδα προσπάθεια να βρεθούν εναλλακτικοί αγοραστές. Σημειωτέον ότι είναι η πρώτη φορά που επιτράπηκε, επίσημα, στον ιδιωτικό τομέα του Ιράν να συμμετέχει στις αγοραπωλησίες αργού.
Την περίοδο που ίσχυαν οι προηγούμενες κυρώσεις των ΗΠΑ και της Ε.Ε., το 2012, ορισμένοι επιχειρηματίες και οργανισμοί με καλές διασυνδέσεις με το κράτος, είχαν πουλήσει, διακριτικά, αργό για να βοηθήσουν την κυβέρνηση ώστε να παρακάμψει τις κυρώσεις, αλλά η τακτική αυτή εμφάνισε προβλήματα. Επιφανής επιχειρηματίας κατηγορήθηκε ότι πούλησε αργό, αξίας 2,8 δισ. δολαρίων, αλλά αρνήθηκε να καταβάλει τα χρήματα στην κυβέρνηση. Έχει καταδικαστεί σε θάνατο, περιμένοντας την εκδίκαση της έφεσής του…