Τα πετροχημικά προϊόντα αναμένεται να αναλογούν σε περισσότερο από το ένα τρίτο της αύξησης της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου, έως το 2030 και σχεδόν στο ήμισυ της αύξησής της, έως το 2050, αφού θα προσθέτουν περίπου 7 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ημερησίως. Ταυτόχρονα αναμένεται να απορροφούν επιπλέον 56 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, έως το 2030, καθώς και 83 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα έως το 2050.
Το Μέλλον των Πετροχημικών (Future of Petrochemicals ) αποτελεί τμήμα μιας νέας σειράς μελετών του IEA, που επιχειρεί να ρίξει φως στις σκοτεινές πτυχές του παγκόσμιου ενεργειακού συστήματος. Πρόκειται για ζητήματα που θεωρούνται ζωτικής σημασίας για την ανέλιξη του ενεργειακού τομέα, αλλά που παραμένουν στο περιθώριο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Η έκθεση συγκαταλέγεται μεταξύ των πλέον εμπεριστατωμένων ανασκοπήσεων του κλάδου των πετροχημικών, παγκοσμίως και αποτελεί συνέχεια παρεμφερών εκθέσεων, όπως είναι η εκείνη που πραγματεύεται την επίδραση των κλιματιστικών στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, τον αντίκτυπο των φορτηγών στη ζήτηση πετρελαίου, ή του ρόλου της σύγχρονης βιοενέργειας στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Τα πετροχημικά κατέχουν ιδιαίτερη σημασία δεδομένης της εκτεταμένης χρήσης τους στα είδη καθημερινής χρήσης. Τα προϊόντα πετρελαίου χρησιμοποιούνται, επίσης, για την κατασκευή ενός ευρέος φάσματος τμημάτων που απαρτίζουν το σύγχρονο ενεργειακό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων των ηλιακών συλλεκτών, των ανεμογεννητριών, των μπαταριών, των θερμομονωτικών υλικών και των ηλεκτρικών οχημάτων.
«Οι οικονομίες μας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα πετροχημικά προϊόντα, αλλά ο τομέας δεν απολαμβάνει της δέουσας προσοχής», δήλωσε ο Δρ. Φατίχ Μπιρόλ, επικεφαλής του IEA. «Τα πετροχημικά αποτελούν μία από τις μαύρες τρύπες στο πλαίσιο του παγκόσμιου ενεργειακού διαλόγου, ιδίως δεδομένης της επιρροής που θα ασκήσουν στις μελλοντικές ενεργειακές τάσεις. Στην πραγματικότητα, η ανάλυση μας δείχνει ότι θα επηρεάσουν πολύ περισσότερο το μέλλον της ζήτησης πετρελαίου, σε σύγκριση με τα αυτοκίνητα, τα φορτηγά και την Πολιτική Αεροπορία», πρόσθεσε ο κ. Μπιρόλ.
Η ζήτηση για πλαστικά, που αποτελούν τη βασική πηγή ζήτησης πετροχημικών, από ενεργειακής άποψης, έχει υπερβεί όλα τα άλλα χύδην υλικά, όπως ο χάλυβας, το αλουμίνιο, ή το τσιμέντο και έχει διπλασιαστεί από το 2000. Οι σύγχρονες οικονομίες χρησιμοποιούν, σήμερα, 20 φορές περισσότερο πλαστικό και μέχρι 10 φορές περισσότερο, λιπάσματα από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, σε κατά κεφαλή βάση, υπογραμμίζοντας την τεράστια δυναμική τους για παγκόσμια ανάπτυξη.
Ο δυναμισμός της πετροχημικής βιομηχανίας καθοδηγεί, επίσης, τις νέες τάσεις ανά τον πλανήτη. Μετά δεκαετιών στασιμότητα και υποχώρηση, οι Ηνωμένες Πολιτείες επανεμφανίστηκαν ως μια τοποθεσία χαμηλού κόστους για την παραγωγή χημικών προϊόντων, χάρη στην επανάσταση που απέφερε το φυσικό αέριο από σχιστoλιθικά πετρώματα και σήμερα ελέγχουν περίπου το 40% της παγκόσμιας παραγωγικής ικανότητας πετροχημικών από αιθάνιο. Εν τω μεταξύ, η Μέση Ανατολή εξακολουθεί να παραμένει το κέντρο χαμηλού κόστους για την παραγωγή πολλών από τα βασικά πετροχημικά προϊόντα, ενώ ανακοινώνονται διαρκώς νέα έργα σε ολόκληρη την περιοχή.
Τα πετροχημικά προϊόντα παρέχουν σημαντικά οφέλη στην κοινωνία, συμπεριλαμβανομένου ενός ολοένα αυξανόμενου αριθμού εφαρμογών σε διάφορες τεχνολογίες αιχμής, καθαρών τεχνολογιών που είναι ζωτικής σημασίας για τα βιώσιμα ενεργειακά συστήματα. Ωστόσο, η παραγωγή, η χρήση και η διάθεση πετροχημικών ορθώνουν μια σειρά προκλήσεων για το κλίμα, την ποιότητα του αέρα και τη ρύπανση των υδάτων, που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Ενώ η ουσιαστική άνοδος στην ανακύκλωση και οι προσπάθειες περιορισμού των πλαστικών μιας χρήσης βρίσκονται σε εξέλιξη, ιδίως στην Ευρώπη, την Ιαπωνία και την Κορέα, ο αντίκτυπος που μπορούν να έχουν αυτές οι προσπάθειες για τη ζήτηση πετροχημικών, αντισταθμίζεται από τη ραγδαία αύξηση της κατανάλωσης πλαστικών στις αναδυόμενες οικονομίες.
Προκειμένου να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις, η έκθεση σκιαγραφεί ένα Σενάριο Καθαρής Τεχνολογίας (CTS), που προσφέρει τη δυνατότητα ενός εναλλακτικού μέλλοντος που θα συνάδει με τους βασικούς στόχους των Ηνωμένων Εθνών για την αειφόρο ανάπτυξη, όπως μεταξύ άλλων, η δράση για το κλίμα και η υπεύθυνη κατανάλωση.
Το σενάριο παρέχει μια φιλόδοξη αλλά εφικτή πορεία για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τα πετροχημικά: οι ατμοσφαιρικοί ρύποι από την πρωτογενή παραγωγή χημικών προϊόντων θα πρέπει να μειωθούν σχεδόν κατά 90% έως το 2050, οι άμεσες εκπομπές CO2 κατά σχεδόν 60% και η ζήτηση νερού κατά άλλο ένα 30% χαμηλότερα. Δίνει, δε, έμφαση στις βελτιώσεις στη διαχείριση αποβλήτων, με απώτερο στόχο την ταχεία αύξηση της ανακύκλωσης, έτσι ώστε να μειωθεί περισσότερο από το ήμισυ, ο όγκος των πλαστικών αστικών αποβλήτων που ρυπαίνουν τους ωκεανούς, έως το έτος 2050.
Σύμφωνα με το CTS, τα πετροχημικά προϊόντα αποτελούν το μοναδικό τομέα της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου που εξακολουθεί να αναπτύσσεται. Παρά τον σχεδόν τριπλασιασμό της συλλογής πλαστικών απορριμμάτων έως το 2050, η περιορισμένη διαθεσιμότητα οικονομικώς αποδοτικών υποκατάστατων των πρώτων υλών του πετρελαίου, σημαίνει ότι η ζήτηση πετρελαίου για πετροχημικά προϊόντα παραμένει ανθεκτική.
Η έκθεση Future of Petrochemicals του IEA εκπονήθηκε με τη συμβολή των κυβερνήσεων, της βιομηχανίας και άλλων βασικών ενδιαφερομένων μερών και επιδιώκει να αναδείξει πιο αποτελεσματικά τη σημασία του κλάδου στον παγκόσμιο διάλογο για την ενεργειακή πολιτική. Υποδεικνύει, επίσης, δέκα βασικές συστάσεις πολιτικής, για τη δημιουργία μιας πιο βιώσιμης και αποδοτικής βιομηχανίας πετροχημικών.