Η Σουηδία είναι παγκόσμιος ηγέτης στην οικοδόμηση μιας οικονομίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα, καταγράφοντας το χαμηλότερο μερίδιο ορυκτών καυσίμων στην πρωτογενή ενεργειακή της παραγωγή μεταξύ όλων των χωρών - μελών του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA), αλλά και κατέχοντας τη δεύτερη χαμηλότερη θέση σε ότι αφορά την ένταση άνθρακα στην οικονομία της.

Όπως σημειώνεται σε σχετική έκθεση του IEA, η επιτυχημένη πορεία της Σουηδίας προς τον ενεργειακό μετασχηματισμό οφείλεται σε βασιζόμενες στην αγορά πολιτικές που επικεντρώνονται στην ενεργειακή απόδοση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ιδίως τη φορολογία των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, η οποία συνέβαλε στην απανθρακοποίηση διάφορων τομέων της οικονομίας.

Η ενεργειακή πολιτική της Σουηδίας είναι, επίσης, αποτελεσματικά εναρμονισμένη με τους κλιματικούς της στόχους, σύμφωνα με την τελευταία ανασκόπηση των ενεργειακών πολιτικών της χώρας που εκπόνησε ο IEA. Στη Σύμβαση για την Ενέργεια του 2016 και στο Πλαίσιο για το Κλίμα του 2017, η Σουηδία έθεσε φιλόδοξους στόχους, συμπεριλαμβανομένου του μακροπρόθεσμου στόχου μηδενικών καθαρών εκπομπών άνθρακα μέχρι το 2045. Ωστόσο, υπογραμμίζει ο IEA, απαιτούνται πρόσθετες ενέργειες για την επίτευξη αυτών των στόχων, καθώς οι συνολικές εκπομπές άνθρακα της χώρας παραμένουν αμετάβλητες από το 2013.

«Η Σουηδία έχει δείξει ότι οι φιλόδοξες πολιτικές για την ενεργειακή μετάβαση μπορούν να συμβαδίζουν με την ισχυρή οικονομική ανάπτυξη», δήλωσε ο Paul Simons, αναπληρωτής εκτελεστικός διευθυντής του IEA. «Με τη Σύμβαση για την Ενέργεια να είναι πλέον σε ισχύ, έχει έρθει η στιγμή να υιοθετηθεί ένας σαφής οδικός χάρτης προς τον μακροπρόθεσμο στόχο της ουδετερότητας άνθρακα».

Η έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας δίνει ιδιαίτερη έμφαση στις εκπομπές που σχετίζονται με τις μεταφορές. Ο τομέας αυτός αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 25% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας της Σουηδίας, αλλά πάνω από το 50% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που σχετίζονται με την ενέργεια. Η Σουηδία έχει θέσει ως στόχο τη μείωση των εκπομπών από τις μεταφορές κατά 70% μεταξύ του 2010 και του 2030.

Σύμφωνα με τον IEA, η σουηδική κυβέρνηση έχει, επίσης, εισαγάγει πολλές νέες πολιτικές, συμπεριλαμβανομένου ενός συστήματος κινήτρων - αντικινήτρων για την υποστήριξη νέων οχημάτων χαμηλών εκπομπών, καθώς και μέτρων για την αύξηση της χρήσης βιοκαυσίμων. Ωστόσο, η Σουηδία δεν βρίσκεται ακόμα σε τροχιά προς τον στόχο της για το 2030 και ο IEA συνιστά στην κυβέρνηση να παρακολουθεί προσεκτικά τις εξελίξεις και να ενισχύει τα μέτρα πολιτικής ανάλογα με τις ανάγκες που παρουσιάζονται.

Το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας αποτελεί ακόμη ένα σημαντικό στοιχείο στην πορεία ενεργειακής μετάβασης της Σουηδίας. Όπως σημειώνεται στην έκθεση του IEA, η χώρα έχει επιτύχει σε μεγάλο βαθμό την απανθρακοποίηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέσω επενδύσεων σε πυρηνική ενέργεια, υδροηλεκτρική ενέργεια και, πρόσφατα, άλλες μορφές ανανεώσιμης ενέργειας. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο IEA, «αυτό είναι ένα σημαντικό επίτευγμα το οποίο πρέπει να διατηρηθεί». Η Σουηδία δεν έχει πάρει επίσημη θέση κατά της κατασκευής νέων πυρηνικών σταθμών και η πλειονότητα των υφιστάμενων πυρηνικών σταθμών αναμένεται να εξακολουθήσει να βρίσκεται σε λειτουργία για τις επόμενες δεκαετίες, πριν αρχίσει η σταδιακή απόσυρσή τους από την παραγωγή. Βάσει αυτού, υπάρχει ελάχιστο ενδιαφέρον για επενδύσεις σε νέους αντιδραστήρες στην τρέχουσα αγορά. Την ίδια στιγμή, η Σουηδία έχει θέσει ένα φιλόδοξο στόχο να επιτύχει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας εξ ολοκλήρου από ανανεώσιμες πηγές μέχρι το 2040. Ο IEA συνιστά στην κυβέρνηση της χώρας να αξιολογήσει προσεκτικά τον τρόπο επίτευξης αυτού του στόχου, καθώς και ποιες θα είναι οι ενδεχόμενες συνέπειες στη σταθερότητα του δικτύου και την ασφάλεια του εφοδιασμού.

Βασικός παράγοντας για την εξασφάλιση ασφαλούς εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια είναι η περιφερειακή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Η Σουηδία είναι ικανοποιητικά συνδεδεμένη με τους γείτονές της στη Σκανδιναβία και τη Βαλτική και έχει καταστεί βασικός καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας. Καθώς το μερίδιο της αιολικής ενέργειας συνεχίζει να αυξάνεται, υποστηριζόμενο από πιστοποιητικά πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας, το περιφερειακό εμπόριο καθίσταται ακόμη πιο σημαντικό.

«Η σκανδιναβική αγορά ενέργειας είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα για το πώς οι χώρες μπορούν να επωφεληθούν από τη στενότερη συνεργασία μεταξύ τους», δήλωσε ο κ. Simons. «Συνιστούμε την περαιτέρω ολοκλήρωση της σκανδιναβικής αγοράς ενέργειας, προκειμένου να υποστηριχθεί η συνεχιζόμενη ενεργειακή μετάβαση στην περιοχή».