Η ευρεία χρήση της υψηλής τεχνολογίας, η παγκοσμιοποίηση και οι δημογραφικές αλλαγές έχουν ήδη αλλάξει άρδην και εκ θεμελίων την εργασία, ενώ ο ΟΟΣΑ προβλέπει ότι μέσα στα επόμενα δεκαπέντε με είκοσι χρόνια το 14% των υφισταμένων θέσεων εργασίας δυνητικά θα εξαφανιστεί, ενώ 32% από αυτές θα τροποποιηθούν ριζικά.
«Χωρίς άμεση κινητοποίηση, πολλοί άνθρωποι και ειδικά όσοι έχουν χαμηλή εξειδίκευση θα μείνουν πίσω στον ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο της εργασίας», παρατηρεί ο ΟΟΣΑ. Ο Οργανισμός εκτιμά πως υπάρχουν πολλές προκλήσεις στο συγκεκριμένο πεδίο – προκλήσεις, οι οποίες αν δεν αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά θα οξύνουν τις ανισότητες. Ιδιαίτερα ευάλωτοι, πέρα από τους ανειδίκευτους και τις ανειδίκευτες, είναι οι μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενοι, όσοι είναι άνεργοι, καθώς και όσοι απασχολούνται σε καθεστώς ημιαπασχόλησης και εποχικής εργασίας.
Δίχτυ προστασίας
Επιπροσθέτως, ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού, Ανχελ Γκουρία, τόνισε ότι οι προνοιακές καλύψεις πρέπει να επεκταθούν, ώστε να καλυφθούν και οι μη τυπικές (ευέλικτες) μορφές απασχόλησης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης είναι παρωχημένα, με αποτέλεσμα οι απασχολούμενοι σε καθεστώς ευέλικτης εργασίας να δυσκολεύονται να έχουν πρόσβαση σε καλύψεις συνήθεις για τους παραδοσιακούς εργαζομένους, όπως οι αναρρωτικές άδειες, οι άδειες μητρότητας και πατρότητας, η προστασία από αυθαίρετες απολύσεις, η πρόβλεψη για εύλογο διάστημα ενημέρωσης ενόψει απολύσεων κ.λπ.
Οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας είναι επιβεβλημένες, «διότι η αδυναμία της να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα (του αυτοματισμού και των μη τυπικών μορφών εργασίας) και να καλύψει τους εργαζομένους, δημιουργεί δυσαρέσκεια και γεννά ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των πολιτικών μας συστημάτων», παρατηρεί ο Ανχελ Γκουρία.
Πάντως, μέχρι στιγμής η αυτοματοποίηση της εργασίας δεν έχει προκαλέσει αύξηση της δομικής ανεργίας, καθώς συνολικά στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες η απασχόληση έχει τονωθεί. Σύμφωνα με ξεχωριστή έκθεση της εταιρείας συμβούλων McKinsey, που επικαλείται η εφημερίδα Financial Times, κάθε εργαζόμενος και κάθε εργαζόμενη σε κάποια στιγμή της σταδιοδρομίας τους θα βρεθεί μπροστά στην τεχνολογική πρόκληση, η οποία θα υπαγορεύει αλλαγές στα καθήκοντά τους.
Τα συνδικάτα
Ο ΟΟΣΑ υπογράμμισε την ανάγκη να δοθεί περισσότερη έμφαση στις συλλογικές διαπραγματεύσεις και στον κοινωνικό διάλογο, παράγοντες που στηρίζουν τις κρατικές πρωτοβουλίες στο να γίνουν οι αγορές εργασίας πιο ευπροσάρμοστες, ασφαλείς και κοινωνικά δίκαιες. Επιπλέον, ο διεθνής οργανισμός παρατηρεί πως με ρυθμό σταθερό μέσα στα τελευταία τριάντα χρόνια περιορίζεται η συμμετοχή στα εργατικά συνδικάτα στις χώρες-μέλη, με το ποσοστό να φθάνει το μόλις 16% επί του συνόλου των εργαζομένων το 2016 έναντι του 30% το 1985. «Και αυτό έχει περιστείλει τη διαπραγματευτική ισχύ των εργαζομένων και έχει μειώσει το ποσοστό του εθνικού εισοδήματος, που διοχετεύεται σε αυτούς», αναφέρεται, εν κατακλείδι, στην έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης με θέμα τις προοπτικές της αγοράς εργασίας.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")