Τις τελευταίες ημέρες η στρατιωτική προστασία που παρέχουν οι χώρες της Δύσης προς τα δεξαμενόπλοιά τους που κινούνται στην τεταμένη περιοχή του Περσικού Κόλπου ενισχύεται. Ωστόσο, το ανησυχητικό είναι ότι οι λεγόμενες ‘αντισυμβατικές’ τακτικές αντιπαράθεσης εξακολουθούν να απειλούν την ομαλή διέλευση των πλοίων από τα -καθοριστικής σημασίας για τη διεθνή ναυσιπλοΐα- στενά του Ορμούζ. Η άφιξη ενός δεύτερου βρετανικού πολεμικού πλοίου στον Περσικό Κόλπο στις 28 Ιουλίου καταδεικνύει ότι το Λονδίνο διαθέτει τους πόρους για να συνοδεύει πλοία υπό τη σημαία του Ηνωμένου Βασιλείου 

μέσω των στενών του Ορμούζ. Ωστόσο, η υποστήριξη αυτή ελάχιστα μπορεί να διευκολύνει τους πλοιάρχους των δεξαμενόπλοιων ή τη βιομηχανία που εξαρτάται από αυτά.

 

Το τελευταίας τεχνολογίας αντιτορπιλικό HMS Duncan και η φρεγάτα HMS Montrose -η οποία ήδη έχει τοποθετηθεί στον Κόλπο- διαθέτουν τη δύναμη πυρός, αν υποστηρίζονται από αμερικανικά αεροπλάνα του 5ου Στόλου, για να αντιμετωπίσουν το γηρασμένο στόλο συμβατικών βομβαρδιστικών, φρεγατών και υποβρυχίων του Ιράν. Ωστόσο, όπως υπογραμμίζουν αρκετοί διεθνείς αναλυτές, η Τεχεράνη έχει στη διάθεσή της αρκετά ‘μη συμβατικά’ μέσα που μπορούν -εφόσον το αποφασίσει η ιρανική κυβέρνηση- να προκαλέσουν χάος στην περιοχή.

Μαγνητικά προσκολλώμενες νάρκες, οι οποίες τοποθετούνται από δύτες ή μέσω ταχύπλοων, έχουν ήδη πλήξει έξι δεξαμενόπλοια στον Κόλπο του Ομάν, προκαλώντας ένα διεθνές blame game σχετικά με το ποιος ευθύνεται για τις επιθέσεις αυτές. Η Τεχεράνη έχει αρνηθεί εμφατικά κάθε εμπλοκή, ενώ η Ουάσινγκτον έδωσε στη δημοσιότητα ένα βίντεο το οποίο, σύμφωνα πάντα με τις ΗΠΑ, δείχνει ένα ιρανικό ταχύπλοο να απομακρύνει μια μαγνητική νάρκη που δεν εξερράγη από το ιαπωνικής σημαίας Kokura Courageous τον Ιούνιο.

Η χρήση τέτοιου τύπου ναυτικών ναρκών προσφέρει το αδιαμφισβήτητο πλεονέκτημα ότι καθένας μπορεί να αρνηθεί ότι σχετίζεται με αυτές. Ένα άλλο πλεονέκτημα σχετίζεται με το γεγονός ότι το Στενό του Ορμούζ έχει πλάτος μόλις 21 ναυτικά μίλια στο πιο στενό σημείο του. Έτσι, τόσο στενοί ναυτικοί δίαυλοι είναι εκ των πραγμάτων ευάλωτοι σε επιθέσιες με νάρκες.

Η Βρετανία είχε προβλέψει την απειλή αυτή εδώ και μερικά χρόνια. Ήδη από το 2015 έχει τοποθετήσει στο Μπαχρέιν τέσσερα ναρκαλιευτικά σκάφη που είναι σε θέση να διατηρήσουν ‘καθαρούς’ τους θαλάσσιους διαύλους, υπό την προϋπόθεση, βέβαια, οι δίαυλοι αυτοί να μη δέχονται παράλληλα επίθεση με συμβατικά μέσα.

Το Ιράν διαθέτει, επίσης, αντιναυτικούς βαλλιστικούς πυραύλους και οι μικρές αποστάσεις στον Κόλπο σημαίνουν ότι οι πύραυλοι αυτοί είναι δυνατό να αναπτυχθούν στην ξηρά και να παραμείνουν μη ανιχνεύσιμοι μέχρι να πυροδοτηθούν.

Ένα ακόμη ‘δυνατό χαρτί’ στο οπλοστάσιο του Ιράν είναι η λεγόμενη ‘τακτική των σμήνων’ που αναπτύσσουν οπλισμένα ταχύπλοα σκάφη του σώματος των Φρουρών της Επανάστασης. Η Φρουρά έχει αρκετές εκατοντάδες βάρκες, εξοπλισμένες με πολυβόλα και ρουκέτες.

Αρκετοί διεθνείς αναλυτές παραλληλίζουν τη σημερινή στρατιωτική κατάσταση στην περιοχή με αυτή του ‘Πολέμου των Τάνκερς’ το 1984-88, όταν το Ιράν, ευρισκόμενο σε πόλεμο με το Ιράκ, έθετε στο στόχαστρο πετρελαιοφόρα του Κουβέιτ που μετέφεραν ιρακινό πετρέλαιο. Το Κουβέιτ αντικατέστησε τη σημαία στα δεξαμενόπλοιά του με αυτή των ΗΠΑ, κερδίζοντας την προστασία του αμερικανικού στόλου, αλλά το αποτέλεσμα ήταν χαοτικό. Δύο πολεμικά πλοία των ΗΠΑ επλήγησαν, το ένα κατά λάθος από το Ιράκ, ενώ πλήγματα δέχθηκαν και πολλά ιρανικά πλοία και πετρελαϊκές πλατφόρμες. Κατά τη διάρκεια μιας μάχης το 1988, ένα ιρανικό αεροσκάφος καταρρίφθηκε από αμερικανικό πολεμικό πλοίο με αποτέλεσμα των απώλεια 260 ζωών. Όπως επισημαίνουν διεθνείς αναλυτές, ενώ η τεχνολογία έχει προχωρήσει από τη δεκαετία του '80, η στρατηγική εξίσωση δεν έχει μεταβληθεί: εάν ξεσπάσει σύγκρουση, το Ιράν έχει την πρωτοβουλία.

Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει δημοσιεύσει τους κανόνες εμπλοκής του στον Κόλπο, αλλά η τακτική του Λονδίνου είναι ότι πλοία συνοδείας θα ακολουθούν τα δεξαμενόπλοια το Στενό του Ορμούζ, επιτρέποντας στο πολεμικό σκάφος να επιταχύνει για να ‘κλείσει’ το δίαυλο σε ιρανικά ταχύπλοα. Στις αρχές Ιουλίου, η φρεγάτα HMS Montrose έστρεψε τα όπλα του κατά ιρανικών ταχύπλοων, καθώς προσέγγιζαν ένα δεξαμενόπλοιο. Οι μικρές αποστάσεις σημαίνουν ότι ο χρόνος αντίδρασης είναι περιορισμένος, κάτι που απαιτεί τη γρήγορη λήψη αποφάσεων από τους κυβερνήτες των πλοίων συνοδείας.

Ένας παράγοντας που περιπλέκει περισσότερο την κατάσταση είναι ότι ο Περσικός Κόλπος αποτελεί το ‘σκηνικό’ τριών διακριτών, αλλά αλληλοσυνδεόμενων κρίσεων. Η μία αφορά τη σύλληψη του Stena Impero από το Ιράν ως απάντηση στην κατάσχεση από το Λονδίνο του ιρανικού δεξαμενόπλοιου Grace 1 στις αρχές Ιουλίου στο Γιβραλτάρ. Η δεύτερη κρίση σχετίζεται με την κόντρα ΗΠΑ - Τεχεράνης που πυροδοτήθηκε από την επιβολή αμερικανικών κυρώσεων κατά του Ιράν το Μάιο. Η τρίτη κρίση αφορά στον αποκλεισμό, για τρίτο χρόνο πλέον, του Κατάρ από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Και οι τρεις αυτές χώρες είναι σύμμαχοι των ΗΠΑ, αλλά ταυτόχρονα Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα βρίσκονται σε βαθύτατη ρήξη με το Ιράν.

Οι πλέον αισιόδοξοι μεταξύ των στρατιωτικών αναλυτών πιστεύουν ότι το Ιράν δε θα αποκλείσει τα στενά του Ορμούζ, διότι, εάν το πράξει, θα διακόψει τις ίδιες του τις εξαγωγές αργού. Ωστόσο, οι εξαγωγές αυτές δέχθηκαν ισχυρότατο πλήγμα από τις αμερικανικές κυρώσεις, φθάνοντας από 2,5 εκατ. βαρέλια ημερησίως τον Απρίλιο σε μόλις 100,000 εκατ. βαρέλια ημερησίως τον Ιούλιο. Όπως υπογραμμίζουν οι περισσότερο σκεπτικοί αναλυτές, με αυτά τα επίπεδα εξαγωγών, η Τεχεράνη είναι πιθανό να αποφασίσει ότι έχει λίγα να χάσει και πολλά να κερδίσει, γεγονός που ενισχύει το σενάριο μιας στρατιωτικής εμπλοκής στην περιοχή.