μέχρις της εποχής μας, με τον αγωγό East-Med, που θα μεταφέρει με υποθαλάσσιο αγωγό 1900 χλμ., 15 δισ. μ3 φυσικού αερίου στην Ευρώπη τα προσεχή 15 χρόνια, οι υπόγειοι πόροι είναι όπλο διεξαγωγής πολέμου είτε μέσον συνεργασία διαφόρων χωρών, ως λχ. η Συριακή διαμάχη είτε αντιστοίχως, η Γαλλογερμανική συνθήκη Άνθρακος και Χάλυβος του 1947 που εξελίχθη σε Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πρώτος πόλεμος για το ασήμι του Λαυρίου ήταν εκείνος μεταξύ Αιγίνης και Αθηνών. Η αργυρά Αιγινήτικη δρχ. υπήρξε το πρώτο νόμισμα στον Ελλαδικό χώρο γύρω στο 520 π.Χ., με έμβλημα την χελώνη «καρέτα-καρέτα».
Το αργυρό τετράδραχμο του Σόλωνος, υπετιμήθη 27% το 510 π.Χ., έναντι της Αιγινήτικης Δρχ. Το 6δραχμο της Αθηναϊκής «γλαύκας» έγινε παγκόσμιο νόμισμα, τον «Χρυσούν αιώνα» του Περικλέους και ανευρίσκεται σήμερα σε ανασκαφές από της Αβησσυνίας μέχρις Μασσαλίας.
Ο Θεμιστοκλής μετέσχε στη Μάχη του Μαραθώνος το 490 π.Χ., όπου παρά την Αθηναϊκή νίκη, αντελήφθη τον Περσικό κίνδυνο, ότι πάλι «οι Μήδοι θα διαβούνε» (Κ.Π.Καβάφης).
Η εκμετάλλευση των μεταλλείων του Λαυρίου (Μαρωνείας) επί Νικοδήμου επωνύμου άρχοντος των Αθηνών, συνεισέφερε 100 τάλαντα στο εισόδημα της πολιτείας το 482 π.Χ., που αντιστοιχούσε σε 10 δρχ. για κάθε Αθηναίο πολίτη-οπλίτη.
Δαιμόνιος “Tactician & Strategist”( Victor Davis Hanson) ο Θεμιστοκλής προτείνει στην Εκκλησία του Δήμου, αντί της διανομής του πλούτου, την χρηματοδότηση της κατασκευής ναυτικού - τα «ξύλινα τείχη» του χρησμού της Πυθίας που «θα σώσουν τας Αθήνας» από την επικειμένη Περσική εισβολή.
Η ναυπήγηση 100 τριήρων γίνεται με δάνειο στους τριηράρχους (Αριστοτέλους ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ) και όχι με πολιτική επιστασία όπως σήμερα.
Το 480 π.Χ., στην αμφίρροπη ναυμαχία του Αρτεμισίου εναντίον του Ξέρξη, μετέχουν οι 200 Αθηναϊκές τριήρεις αλλά δεν σώζουν την Ερέτρια ούτε τους Τριακοσίους του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες.
Η εγκατάλειψη των Αθηνών και τα στρατηγήματα του Θεμιστοκλέους, προσφέρουν την νίκη στους ενωμένους Έλληνες, με τη ναυμαχία της Σαλαμίνας.
Η Γεωπολιτική σημασία της Ελληνικής νίκης στην Σαλαμίνα είναι τεραστία διότι διέσωσε τον σημερινό Ευρωπαϊκό πολιτισμό.
-Η Ναυμαχία της Σαλαμίνας, έργο του Κωνσταντίνου Βολανάκη, 1882
Μία ακόμη φορά, την Ευρώπη διέσωσε ο Βυζαντινός αυτοκράτωρ Λέων ο Ίσαυρος, νικήσας προ των τειχών της Κων/λεως τον Αραβικό στόλο το 719 μ.Χ. με το «Υγρό πυρ» (κυρίως νάφθα), νωρίτερα της νίκης των Φράγκων επί των Αράβων, στο Πουατιέ.
Το διάσημο μεταλλείο Λαυρείου:
- Εγκλείει μεταλλεύματα σιδήρου, μολύβδου, ψευδαργύρου, αργύρου επί 200.000 στρεμμάτων.
- Σώζονται 2.000 αρχαία φρεάτια μολύβδου-αργύρου.
- Η διακοπή των εξορυκτικών εργασιών έγινε επί Ρωμαϊκών χρόνων, ως αναφέρει ο πρώτος γεωγράφος, ο Στράβων, καταγόμενος εξ Αμασίας του Ευξείνου Πόντου 67 π.Χ-23 μ.Χ.
- Μέχρις των μέσων του 19ου αιώνος τα μεταλλεία Λαυρίου παραμένουν ανενεργά.
- Το 1864 εκχωρούνται τα αρχαία μεταλλεία στην Γαλλική εταιρία του Ιταλού επιχειρηματία Ιωάννη Σερπιέρη (1815-87).
Είναι γνωστή η ιστορία του έρματος πλοίου με «ασημόσκονη» από τις Καβοκολώνες (ναός του Ποσειδώνος στο Σούνιο) κι’ η «ανακάλυψη» του Λαυρίου απ’ τον Σερπιέρη, με όσα διάβασε τον Στράβωνα.
Το 1873 ιδρύεται η Ελληνική εταιρία για την εκμετάλλευση των επιφανειακών φλεβών, σκωριών και ε κ β ο λ ά δ ων (απορριμμάτων της εργασίας των αρχαίων).
Το νομικό πρόβλημα των εκβολάδων και η διένεξη του νόμου Κουμουνδούρου με την Ιταλία και Γαλλία, απειλεί με επέμβαση του Γαλλικού στόλου την Ελλάδα.
Το 1865 εμφανίζεται εις Αθήνας ο Ανδρέας Συγγρός (1830-99). Ο Χίος την καταγωγή και ευεργέτης της Σύρου, θεωρείται «ιδιοφυής, αεικίνητος , εργατικός» (βλ. σχ. ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ, του Γ. Δερτιλή ).
Ανταγωνιστής του ομογενούς Ευάγγελου Βαλταζή και Ζωής Καραθεοδωρή, ο Συγγρός στη μάχη των Τραπεζών μεταμφυτεύει την ιδέα της «Κρεντί Μομπιλιέ», Τραπέζης βιομηχανικής αναπτύξεως στην καθυστερημένη οικονομικώς Ελλάδα.
Το 1872, ο Συγγρός έρχεται για δεύτερη φορά στην Αθήνα, αλλάζοντας επιταγή 800 λιρών στην Εθνική Τράπεζα, όπου διαπιστώνει την μεγάλη διαφορά τιμής μεταξύ πώλησης και αγοράς του συναλλάγματος.
Προηγουμένως, ο Συγγρός υπήρξε κύριος μέτοχος της Τραπέζης Κων/λεως, γνωστός ως «σορτάκιας» των Οθωμανικών ομολόγων και κάνει μεγάλη περιουσία στην Τουρκία που την μεταφέρει στην Ελλάδα και Λονδίνο λόγω της Τουρκικής ανασφαλείας.
Το 1872, ο Συγγρός ζητεί από το Ελληνικό κράτος το «εκδοτικό προνόμιο» (εκτυπώσεως χαρτονομίσματος με μεταλλικό κάλυμμα) που είχε τότε η ΕΘΝΙΚΗ, για την ίδρυση νέας Πιστωτικής Τραπέζης, επικεφαλής ομίλου Ομογενών.
Ο Συγγρός κάνει δωρεές στο κράτος αλλά η Εθνική και ο Βαλταζής υπαναχωρούν της συμφωνίας.
Το 1873 γίνεται δημοσία εγγραφή κεφαλαίου 8 -10εκατομ. δρχ. της Εταιρίας Μεταλλουργείων Λαυρίου, με έντονες διακυμάνσεις της μετοχής. Από 25,5 φράγκα τον Απρίλιο 1874 υψούται στα 156, τον Μάϊο (+511%) υποχωρεί και ακολούθως κατρακυλά στα 11,5 φράγκα τον Οκτώβριο (-89%). Η τιμή της μετοχής πέφτει στα 16,6 φ., τέλη Νοεμβρίου.
Την Ιταλογαλλική εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου αναλαμβάνει το 1873 αιφνιδιαστικώς ο Ανδρέας Συγγρός και έτσι τελειώνει η πολιτική διαμάχη με την κυβέρνηση αλλ’ αρχίζει νέος υψωμός των μετοχών της, για να φθάσει στα 110,5 φ. τον Μάρτιο και ακολούθως να υποχωρήσει στα 70 φ. στα τέλη Απριλίου 1875.
Η μεσαία τάξις της Ελλάδος χάνει σημαντικά κεφάλαια απ’ τον «πυρετό κερδοσκοπίας» των Λαυρείων. Επακόλουθο είναι οι πολλές πτωχεύσεις και διαμαρτυρίες του Τύπου της εποχής, κατά των «κερδοσκόπων», μεταξύ των οποίων και ο Συγγρός. Οι παρενέργειες των Λαυρεωτικών επεκτείνονται στην συνέχεια.
- Ως πολιτικό πρόβλημα θεωρείται η υποστήριξη της κυβερνήσεως Βούλγαρη (Τζουμπέ) προς τους ομογενείς κι’ η εύνοια της Βασιλικής αυλής προς ΑΣ.
- Η γνωριμία του ΑΣ με τον Χαρίλαο Τρικούπη και η έξωση Βούλγαρη, με κοινοβουλευτικό πραξικόπημα του βασιλέως Γεωργίου Α’, μεταβάλλει τον Συγγρό από επιχειρηματία σε …βουλευτή.
- Πρωθυπουργός ορίζεται εν συνεχεία, ο Επαμεινώνδας Δεληγεώργης με πρωτοβουλία του βασιλιά Γεωργίου.
Ο Συγγρός εξαγόρασε την εταιρία του Σερπιέρη αντί 12μισυ εκατομ. δρχ. ενώ ο δεύτερος ζητούσε 20-22 εκατομμύρια, έναντι ημίσεως εκατομμυρίου που κόστισε το 1863. Ο Σερπιέρης κέρδισε 12 εκατομμύρια δρχ. εντός 9 ετών και παραμένει στην εταιρία ως μέτοχος.
Η διακοπή εξυπηρετήσεως δανείων της Παλιγγενεσίας, λόγω των «αλυτρώτων» Ελλήνων, έληξε το 1878 με ρύθμιση του Δεληγεώργη αλλά ο Συγγρός ήταν αμέτοχος.
Στο άτυπο τότε Χρηματιστήριο της Αθήνας, το καφενείον «Ωραία Ελλάς», επικρατεί ανατιμητικός πυρετός τον Φεβρουάριο 1873, για συμμετοχή στο κεφάλαιο της Πιστωτικής Τράπεζας που προωθούσε ο Συγγρός, ο οποίος δάνεισε το Ελληνικό δημόσιο με 10 εκατομ. δρχ. τον Απρίλιο 1873, αναλαμβάνοντας και την εκμετάλλευση των εκβολάδων.
Η μετοχή του Λαυρίου ανεβαίνει 55% αλλά κατόπιν καταρρέει, με την διάψευση της προσδοκίας παχυλών κερδών. Αντί 44% επί των κερδών που προσδοκούσε το δημόσιον έλαβε τελικώς μόνο 200.000 δρχ. «κέρδη» και για λίγες μόνον χρήσεις.
Η κρίση του Λαυρίου θα επισπεύσει την πτώση Δεληγεώργη, η Πιστωτική Τράπεζα δεν θα πάρει το «εκδοτικό προνόμιο» και μετά από λίγα χρόνια, ο Συγγρός κι’ οι ομογενείς θα ιδρύσουν την βραχύβια Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας.
Η Λαυρεωτική κρίση θα εκτονωθή. Ο Χαρ. Τρικούπης, με το άρθρο του «Τις Πταίει», θ’ αναλάβη πρωθυπουργός της Ελλάδος «που θέλει να ζήσει και θα ζήσει».
Εγκαινιάζει την εποχή του κοινοβουλευτισμού και της «αρχής της Δεδηλωμένης». Κυβερνήσεις μειοψηφίας δεν υπάρχουν πλέον και κυοφορείται η Επανάσταση του 1909, που θα φέρει την Κυανόλευκο απ’ τη Μελούνα στην Κόκκινη Μηλιά, με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και βασιλιά τον Κων/νο Α’.
Εθνικός ευεργέτης
«Φίλος του Τρικούπη», ο Ανδρέας Συγγρός αποπεράτωσε την διώρυγα της Κορίνθου, ανήγειρε το Δημοτικό θέατρο, τα μουσεία Δελφών, Ολυμπίας, ίδρυσε τα νοσοκομεία ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ και Μεταδοτικών Νοσημάτων, κατασκεύασε την λεωφόρο Συγγρού. Έκτισε το Γηροκομείο Αθηνών και χάρισε τα «δασύλλια Συγγρού» μέσα στην κοσμοβριθή πρωτεύουσα, την «Αθήνα».
Αδοκήτως, ο Συγγρός αναδιένειμε τον πλούτο της μεσαίας τάξεως επ’ ωφελεία του ΄Εθνους και μετά τον θάνατο, το 1899, το παράδειγμα των ευεργεσιών του βρήκε μιμητές πολλούς Ομογενείς μέχρις επί των ημερών μας (Ωνάσης, Νιάρχος κ.λπ).
Την ίδια χρονιά με τον Συγγρό πέθανε, ο έτερος μέγας εθνικός ευεργέτης, ο Γεώργιος Αβέρωφ, όστις κατέλειπε κληροδότημα, που υπήρξε βάσις για την αγορά του θωρηκτού ΑΒΕΡΩΦ, κατασκευής 1909, στο Λιβόρνο. Το θωρηκτό κατενίκησε το Τουρκικό στόλο στις ναυμαχίες της Τενέδου και της Έλλης (Λήμνου).Το «τυχερό» αυτό πολεμικό πλοίο «ζει» παροπλισμένο στο Φάληρον.
Την ιστορία που γράφει ο υπόγειος πλούτος και χρηματοδοτεί το εκτός Ελλάδος κεφάλαιο, συνεχίζει σήμερα ο αγωγός Νοτιοανατολικής Μεσογείου (East-Med) που θα φέρει το ανακαλυφθέν φυσικό αέριο της περιοχής, στην δυτική Ευρώπη, μέσω της Ελλάδος, αναβαθμίζοντας την γεωπολιτική της αξία, ως ενεργειακού κόμβου.
Δοκίμιο