Σύμφωνα με όλα τα στοιχεία το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 1,5 δισ. ευρώ, βρίσκεται σε ποσοστό ολοκλήρωσης, σε ό,τι αφορά στις κτιριακές υποδομές, στο 90%, ενώ, σε ό,τι αφορά στις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις, η προμήθεια του εξοπλισμού έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και απομένουν οι εργασίες εγκατάστασής του, που αναμένονται να ολοκληρωθούν στα τέλη του 2021.
Το κρίσιμο με την υπόθεση της «Πτολεμαΐδας 5» είναι η τύχη της μονάδας μετά το 2028, ιδίως, σε ό,τι αφορά στο καύσιμο που θα χρησιμοποιείται, με δεδομένο ότι ένας υψηλού κόστους σταθμός ηλεκτροπαραγωγής, που ενσωματώνει τεχνολογίες αιχμής δεν θα πρέπει να μείνει ανενεργός.
Υπ’ αυτή την έννοια, η διοίκηση της ΔΕΗ αναμένεται να αποφασίσει, τον προσεχή Σεπτέμβριο, το μείγμα καυσίμου που θα χρησιμοποιηθεί στη μονάδα μετά το 2028, με τον κ. Στάσση να αναφέρει ως εναλλακτικές επιλογές, το φυσικό αέριο, τη βιομάζα και την καύση απορριμμάτων, ή και ένα συνδυασμό των παραπάνω.
Η τελική απόφαση θα ληφθεί αφότου ολοκληρωθεί η σχετική μελέτη που εκπονεί ο κατασκευαστής της μονάδας, Mitsubishi – Hitachi.
Σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο της ΔΕΗ, η Πτολεμαΐδα 5 θα έχει ισχύ 0,61 γιγαβάτ, ενώ με βάση τις προδιαγραφές και τις προβλεπόμενες εκπομπές της θα εμφανίζει λειτουργική κερδοφορία (ΕΒΙTDA) από τη στιγμή που το κόστος αγοράς δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων θα κυμαίνεται από 30 έως 35 ευρώ ανά τόνο.
Η λειτουργία της νέας μονάδας είναι ζωτικής σημασίας για την εξισορρόπηση του συστήματος, ιδίως μετά την ειλημμένη απόφαση για την απόσυρση των παρωχημένης τεχνολογίας και εξαιρετικά ρυπογόνους σταθμούς, όπως είναι οι δύο μονάδες του ΑΗΣ Αμυνταίου. Ειδικότερα, ο εν λόγω σταθμός είχε εγκαινιαστεί και τεθεί σε λειτουργία το 1987, επί πρωθυπουργίας Ανδρέα Παπανδρέου και αποτέλεσε επί 32 χρόνια, παράλληλα με το παρακείμενο ορυχείο, κεντρικό τμήμα της τροφοδοσίας της χώρας με ηλεκτρική ενέργεια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο σταθμός, που ήταν προγραμματισμένο να σταματήσει τη λειτουργία του τον Νοέμβριο του 2018, ώστε να μη καταρρεύσει το σύστημα τηλεθέρμανσης της περιοχής.