ανεβαίνει ο στόχος μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από 40% σε 50%-55% σε σχέση με το επίπεδο του 1990. Τίθεται πλέον ξεκάθαρα η πορεία της Ευρώπης και της χώρας στις επόμενες τρεις δεκαετίες για κλιματικά ουδέτερες εκπομπές με αφετηρία το 2020, επιταχύνοντας την ενεργειακή μετάβαση προς ένα καθαρό ενεργειακό τομέα.
Κυρίαρχο ρόλο, μαζί με την βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας, έχουν οι ΑΠΕ για ηλεκτρικές και μη ηλεκτρικές χρήσεις. Ιδιαίτερα η αιολική ενέργεια και τα φωτοβολταϊκά με το χαμηλό κόστος παραγωγής θα καλύψουν μεγάλο μέρος των αναγκών ηλεκτρικής ενέργειας συμπεριλαμβανομένης και της παραγωγής του «πράσινου αερίου». Ο ηλεκτρισμός, επεκτείνοντας τις χρήσεις του καθίσταται κύριος ενεργειακός φορέας, ενώ το υδρογόνο και τα συνθετικά καύσιμα με ουδέτερες εκπομπές θα αποτελέσουν τον άλλον ενεργειακό φορέα αντικαθιστώντας προοδευτικά τα ορυκτά καύσιμα. Εκτιμάται ότι οι δύο ενεργειακοί φορείς θα καλύψουν τις ανάγκες με περίπου ίσο ποσοστό (50%/50%) αξιοποιώντας τις ΑΠΕ και εισάγοντας νέες ιδέες και νέες τεχνολογίες.
Εάν ληφθεί υπόψη ότι το 2050 η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα, αυξημένη κατά 50% της σημερινής όπως αναμένεται, θα καλυφθεί κατά 40% από αιολική ενέργεια, 40% από φωτοβολταϊκά και 20% από λοιπές ΑΠΕ και άλλες πηγές, προκύπτει ένας τεράστιος όγκος εφαρμογών με τεράστιες επενδύσεις, συνυπολογίζοντας και την παραγωγή υδρογόνου και συνθετικών καυσίμων για την πλήρη κάλυψη των ενεργειακών αναγκών.
Επομένως, πρώτο και επείγον μέλημα είναι η αναζήτηση και εξασφάλιση των καταλλήλων θέσεων που θα φιλοξενήσουν τον μεγάλο όγκο των φωτοβολταϊκών και αιολικών εφαρμογών, μακράν της δέσμευσης αγροτικής γης με σχεδόν μηδενικό κόστος. Οι διεσπαρμένες μικρές μονάδες θα καλύψουν ένα πολύ μικρό ποσοστό, οπότε επιδιώκεται η ανάπτυξη μεγάλων μονάδων (Utility-scale) με την οικονομία κλίμακας που θα ανταποκρίνονται στην ανταγωνιστική αγορά. Ως εκ τούτου αναζητούνται μεγάλες εκτάσεις για να ακολουθήσει και ο σχεδιασμός των ηλεκτρικών δικτύων, συμπεριλαμβάνοντας επίσης τα μελλοντικά συστήματα αποθήκευσης και τις μονάδες παραγωγής υδρογόνου.
Για έναν καθαρό ενεργειακό τομέα το 2050 εκτιμάται ότι θα χρειασθούν νέες εκτάσεις περί τα 900km2 (900.000 στρέμματα) για φωτοβολταϊκά και μπαταρίες και περί τα 2.200km2 για τις αιολικές μονάδες με πολύ περιορισμένη δέσμευση γης. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να συνυπάρχουν αιολικά και φωτοβολταϊκά, αξιοποιώντας καλύτερα την διατιθέμενη έκταση, ενώ μπορεί να γίνεται και διπλή χρήση γης όπως βοσκότοποι και φωτοβολταϊκά. Η κατάλληλη χωροθέτηση θα διευκολύνει τα μέγιστα στην υλοποίηση των εφαρμογών χωρίς γραφειοκρατικές διαδικασίες στην αδειοδότηση και με μοναδικό στόχο την αποδοτικότερη αξιοποίηση των εκτάσεων με χαμηλό κόστος παραγωγής.
Σημειώνεται ότι πυκνοκατοικημένες βόρειες χώρες της ΕΕ που από τώρα σχεδιάζουν το μέλλον, αποβλέπουν στην συνεργασία χωρών με υψηλή ηλιακή ακτινοβολία και τεράστιες ερήμους (χώρες ΜΕΝΑ) για παραχώρηση εκτάσεων και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και υδρογόνου από μεγάλες φωτοβολταϊκές μονάδες.
Η χώρα μας μεταξύ άλλων διαθέτει και έναν αριθμό ακατοίκητων και άγονων νησιών και βραχονησίδων που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν με αιολικές και φωτοβολταϊκές εφαρμογές και να αποκτήσουν ζωή μαζί με άλλες χρήσεις. Σαν παράδειγμα αναφέρεται η Μακρόνησος, η οποία πρόσφατα (2019) κηρύχθηκε αρχαιολογικός χώρος, αλλά αυτό δεν πρέπει να αποτελεί εμπόδιο για τις φωτοβολταϊκές και τις αιολικές εφαρμογές. Μπορεί να φιλοξενήσει π.χ. 200MW αιολικών και 300MW φωτοβολταϊκών, σύνολο 500MW (και μονάδων αποθήκευσης), με υποθαλάσσια σύνδεση στο ενεργειακό κέντρο του Λαυρίου, μετατρέποντας τη Μακρόνησο σε επισκέψιμο οικολογικό ενεργειακό πάρκο με τις πλέον προηγμένες τεχνολογίες. Η ιδέα αυτή έχει και μια άλλη πολύ ενδιαφέρουσα κοινωνική διάσταση για τα σχολεία και το κοινό στοχεύοντας στη σωστή ενημέρωση, την εκπαίδευση και προβολή νέων καθαρών ενεργειακών τεχνολογιών για ένα καλύτερο μέλλον.
Γενικά, στην συνέχεια του ΕΣΕΚ και του μακροχρόνιου σχεδιασμού προς το 2050 για την ενεργειακή μετάβαση, χρειάζεται απαραιτήτως άμεση κυβερνητική πρωτοβουλία για την αναζήτηση των κατάλληλων θέσεων και χωροθέτηση των μελλοντικών ΑΠΕ, περιορίζοντας τα “soft costs” και τις χρονοβόρες διαδικασίες για την επιτυχή επίτευξη των στόχων.
Η πορεία προς το 2030 και εν συνεχεία το 2050 πρέπει να γίνει συντεταγμένα με σύνεση και πρόγραμμα για να επιτύχει τους στόχους μεγιστοποιώντας τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη. Η άμεση χωροθέτηση των αιολικών και φωτοβολταϊκών εφαρμογών στο σύνολό τους για το 2050 με τις εντεινόμενες τεχνολογικές εξελίξεις αποτελεί το αποφασιστικό βήμα που πρέπει να γίνει τώρα, το 2020, για μια επιτυχή πορεία. Απομένει η άμεση κυβερνητική πρωτοβουλία!