κυρίως λόγω της εξάπλωσης της πανδημίας του κορωνοϊού, αντικατοπτρίζοντας τις δύσκολες συνθήκες υπό τις οποίες λειτουργεί η εγχώρια αγορά ηλεκτρισμού. Επίσης, σύμφωνα με το αναθεωρημένο δελτίο του Διαχειριστή ΑΠΕ και Εγγυήσεων Προέλευσης (ΔΑΠΕΕΠ) Ιανουαρίου του 2020, που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες, ο ΔΑΠΕΕΠ προβλέπει ότι η μέση ΟΤΣ για το 2020 θα διαμορφωθεί στα €50/MWh (από €60/MWh που ήταν στο προηγούμενο δελτίο).
Αντίστοιχα, η ζήτηση ενέργειας διαμορφώθηκε στις 3,826,417 MWh τον περασμένο Μάρτιο, κινούμενη καθοδικά για δεύτερο συνεχόμενο μήνα, όπως φαίνεται στο Γράφημα 1. Το μέσο φορτίο συστήματος ανήλθε στα 5,150 MW, μειωμένο κατά 12% σε μηνιαίο επίπεδο και κατά 6% σε ετήσια βάση. Ένα μέρος της μείωσης της ζήτησης οφείλεται στην έξαρση της επιδημίας του κορωνοϊού και στην χώρα μας, όπως και στα έκτακτα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί για τον περιορισμό των επιπτώσεών του. Ωστόσο, το ισοζύγιο μεταξύ της κατακόρυφης αύξησης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στον οικιακό τομέα λόγω της παραμονής στο σπίτι και της παράλληλης πτώσης της ζήτησης λόγω του lockdown σε τουριστικές επιχειρήσεις, ξενοδοχεία και στον κλάδο της εστίασης, είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση ενός μικρού αρνητικού προσήμου τον περασμένο Μάρτιο. Σύμφωνα με πηγές του ΑΔΜΗΕ, η μείωση της ζήτησης δεν θα υπερβαίνει το 1%-2%, πτωτική τάση που συνεχίζεται και αναμένεται να κυμανθεί στα επίπεδα του 5% για τον Απρίλιο.
Γράφημα 1: Ζήτηση Ενέργειας και Φορτίο Συστήματος τον Μάρτιο στην Ελλάδα
Πηγή: ΙΕΝΕ
Αύξηση εισαγωγών ηλεκτρισμού και μείωση συνεισφοράς λιγνίτη στο εγχώριο μίγμα καυσίμου τον Μάρτιο
Όσον αφορά στο μίγμα καυσίμου της Ελλάδας, ο κορωνοϊός έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές, καθώς η μεγάλη πτώση στις τιμές του φυσικού αερίου (κυρίως LNG), αλλά και οι ιδιαίτερα χαμηλές τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς ρεύματος στις γειτονικές χώρες, έχουν αλλάξει τα δεδομένα, όπως τα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Ειδικότερα, εντός του περασμένου Μαρτίου, οι εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας από τις γειτονικές χώρες (δηλ. Βουλγαρία, Ιταλία, Τουρκία, Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία) κάλυψαν κατά μέσο όρο το 29% της συνολικής εγχώριας κατανάλωσης, όπως φαίνεται στο Γράφημα 2. Επίσης, οι ΑΠΕ κάλυψαν κατά μέσο όρο το ίδιο ποσοστό (29%) του εγχώριου μίγματος καυσίμου τον περασμένο Μάρτιο, ενώ οι μονάδες φυσικού αερίου των ανεξάρτητων παραγωγών ήταν σε συνεχή λειτουργία, δίνοντας ιδιαίτερα ανταγωνιστικές προσφορές, με αποτέλεσμα να καλύψουν το 30% του μίγματος καυσίμου και να μειώσουν την προαναφερθείσα μέση ΟΤΣ.
Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η ραγδαία πτώση κατά 50% της συνεισφοράς του λιγνίτη στην συνολική εγχώρια κατανάλωση, από το 18% τον Φεβρουάριο στο 9% τον Μάρτιο. Η ΔΕΗ περιόρισε δραματικά την λιγνιτική της παραγωγή τον Μάρτιο, με το προαναφερθέν ποσοστό να αφορά κυρίως τη λειτουργία λιγνιτικών μονάδων της, κάποιες εκ των οποίων πρέπει υποχρεωτικά να δουλέψουν για να καλύψουν τις τηλεθερμάνσεις των αντίστοιχων περιοχών, όπως της Δυτικής Μακεδονίας.
Γράφημα 2: Παραγωγή Ενέργειας και Μίγμα Καυσίμου τον Μάρτιο στην Ελλάδα
Πηγή: ΙΕΝΕ
Κίνδυνος ρευστότητας της αγοράς
Η έξαρση της επιδημίας του κορωνoϊού και τα έκτακτα μέτρα που έχουν ληφθεί για τον περιορισμό των επιπτώσεών του έχουν επηρεάσει αρνητικά την ρευστότητα της αγοράς. Η ανησυχία αφορά κυρίως στις εταιρείες προμήθειας που έχουν μεγάλο μέρος του πελατολογίου τους στη Μέση Τάση, καθότι έχουν καταγραφεί ήδη αρνητικές επιπτώσεις σε κλάδους που αναμένεται να πληγούν περισσότερο από τον ιό, όπως είναι οι τουριστικές επιχειρήσεις, τα ξενοδοχεία και η εστίαση.
Ένας μεγάλος αριθμός καταναλωτών, είτε πρόκειται για επαγγελματικούς που έχουν αναστείλει δραστηριότητες, είτε πρόκειται για οικιακούς που έχουν βρεθεί χωρίς δουλειά, αναμένεται να αντιμετωπίσει προβλήματα με την πληρωμή των λογαριασμών του. Αν οι καταναλωτές που προχωρούν σε παύση πληρωμών των λογαριασμών ρεύματος αυξηθούν, τότε οι προμηθευτές δεν θα έχουν τα απαιτούμενα έσοδα για να αγοράσουν τις απαραίτητες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ παράλληλα οι ηλεκτροπαραγωγοί δεν θα έχουν έσοδα για να καλύψουν τις αποσβέσεις και τα λειτουργικά κόστη των μονάδων τους.
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί μία πιθανή κρίση ρευστότητας, η οποία δεν αφορά μόνο τους παρόχους αλλά και τους διαχειριστές των δικτύων (δηλ. ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ), το ΥΠΕΝ προσπαθεί να δημιουργήσει έναν μηχανισμό εγγυοδοσίας για τις επιχειρήσεις ρεύματος που θα παρέχει κεφάλαιο κίνησης στις εταιρείες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ενεργειακών αναλυτών, η εγχώρια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να χρειαστεί κεφάλαια της τάξεως του €1 δισ., προκειμένου να καλύψει με ασφάλεια ένα μεγάλο διάστημα του φετινού καλοκαιριού.
Σύγκριση με τις αγορές ηλεκτρισμού της ΝΑ Ευρώπης
Οι υπόλοιπες χώρες της ΝΑ Ευρώπης σημείωσαν τον περασμένο Μάρτιο αντίστοιχες πτώσεις στις τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, με τις μέσες τιμές εκκαθάρισης να συγκλίνουν προς τα €30/MWh, ακολουθώντας πτώση τουλάχιστον 18% από τις μέσες τιμές του Φεβρουαρίου. Ωστόσο, αυτή η πτώση, με εξαίρεση την Ιταλία, δεν οφείλεται σε σημαντική μείωση της ζήτησης εξαιτίας των μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας του κορωνοϊού, καθότι οι περισσότερες χώρες της ΝΑ Ευρώπης καθυστέρησαν να λάβουν εκτεταμένα μέτρα τον Μάρτιο.
Επομένως, τα περισσότερα συστήματα της περιοχής σημείωσαν την αναμενόμενη εποχιακή πτώση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας με εξαίρεση την τελευταία εβδομάδα του Μαρτίου όπου η ζήτηση ήταν σημαντικά μειωμένη σε όλες τις αγορές της ΝΑ Ευρώπης, παρά την επιδείνωση των καιρικών συνθηκών. Η πτώση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας οφείλεται στην ανάκαμψη της υδροηλεκτρικής παραγωγής στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, την Τουρκία και τη Ρουμανία, στην υψηλότερη επίδοση των ΑΠΕ κατά μήκος της περιοχής της ΝΑ Ευρώπης και κυρίως στις χαμηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Κεντρική Ευρώπη, εξαιτίας της σημαντικά μειωμένης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ιταλία ως αποτέλεσμα του εκτεταμένου lockdown, αλλά και της υψηλής επίδοσης των ΑΠΕ στην Γερμανία.
Οι χαμηλού κόστους ροές ηλεκτρικής ενέργειας από την Κεντρική Ευρώπη είχαν μικρότερες επιπτώσεις στις αγορές της Ελλάδας και της Τουρκίας εξαιτίας της χαμηλής τους διασυνδεσιμότητας με τα συστήματα της Κεντρικής Ευρώπης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα μικρότερη μεταβλητότητα των τιμών στην χονδρεμπορική αγορά της Ελλάδας, ενώ αντίστοιχα στην αγορά της Τουρκίας οι τιμές κινήθηκαν σημαντικά προς τα κάτω, κυρίως λόγω της πολύ υψηλής εγχώριας υδροηλεκτρικής παραγωγής