Η άγνοια, η επιφύλαξη και ο σκεπτικισμός για κάθε τι το καινοτόμο, καθώς και η ευθυνοφοβία που διέπει τον μέσο εργαζόμενο σε όλες τις βαθμίδες της Δημόσιας Διοίκησης και δη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αποτελούν τροχοπέδη για την ευρεία επικράτηση και ενσωμάτωση σύγχρονων τεχνολογικών και οικονομικά εφικτών λύσεων, που θα καταστήσουν τις πόλεις μας πιο βιώσιμες, πιο ανθεκτικές και πιο φιλικές για τους κατοίκους τους.
Στις «Έξυπνες Πόλεις», οι ψηφιακές τεχνολογίες αξιοποιούνται και μεταφράζονται σε καλύτερες υπηρεσίες προς τους πολίτες, την καλύτερη διαχείριση και χρήση των πόρων αλλά και λιγότερες αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Το energia.gr επικοινώνησε με την κα Εύα Αθανασάκου, υπεύθυνη του προγράμματος Ενεργειακής Απόδοσης της μελετητικής εταιρείας ΕΥΔΙΤΗ- Ενεργειακός και Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός, που παρέχει υπηρεσίες, έρευνα και ανάπτυξη προϊόντων ενεργειακής απόδοσης, Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, αποθήκευσης ενέργειας, προστασίας του περιβάλλοντος και εδραίωσης νέων τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας.
Όπως μας ανέφερε η κα Αθανασάκου, η εταιρεία, που έχει αναπτύξει περισσότερα από 100 έργα ΑΠΕ, ισχύος περισσοτέρων των 145 MW, από τα οποία τα περισσότερα έχουν χρηματοδοτηθεί, κατασκευαστεί και βρίσκονται ήδη σε λειτουργία, διατηρεί ένα ευρύ παγκόσμιο δίκτυο συνεργασιών με εξειδικευμένους επιστήμονες και οργανισμούς που την καθιστούν ικανή να σχεδιάζει και αναπτύσσει έργα αειφόρου ενέργειας για τους δήμους, ώστε να τους βοηθήσει να ενταχθούν στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία «Σύμφωνο των Δημάρχων για το Κλίμα και την Ενέργεια».
«Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου PRODESA, κινητοποιούμε καινοτόμα χρηματοδοτικά σχήματα, δηλαδή, σχήματα τα οποία δεν βασίζονται μόνο στην επιδότηση, επειδή η επιδότηση δεν επαρκεί ποτέ, οπότε έπρεπε να βρουν τρόπο να προχωρήσουν σύντομα με πολύ μεγάλα έργα. Για παράδειγμα, ένας δήμος έχει 20-25 κτήρια μέσα στο πρόγραμμα για να φτιάξει, επομένως χρειάζεται και άλλος τρόπος χρηματοδότησης εκτός από την επιδότηση. Είτε λοιπόν θα βάλει ο δήμος χρήματα από ίδια κεφάλαια, τα οποία αντικειμενικά δεν διαθέτει, είτε θα προσφύγει σε δανεισμό, είτε θα μπορέσει να το πράξει μέσα από αυτό που εμείς προτείνουμε και προσπαθούμε τώρα να φτιάξουμε τις πρότυπες συμβάσεις ενεργειακής απόδοσης (σ.σ. μια σύμβαση όπου ο ανάδοχος μπορεί να συμμετέχει στο κεφάλαιο που απαιτείται για την υλοποίηση του έργου και να πληρώνεται από την εξοικονόμηση ενέργειας που θα προκύπτει ή από τη συμπαραγωγή ενέργειας, εάν η παρέμβαση είναι μεγαλύτερη), υπογράμμισε.
«Ακούγεται απλό αλλά δεν είναι, κυρίως επειδή υπάρχει φόβος, αφενός επειδή είναι ένα καινοτόμο εργαλείο και δεν το γνωρίζουν οι δημοτικοί υπάλληλοι. Προτιμούν την πεπατημένη και να είναι καλυμμένοι σε περίπτωση λάθους που, αυτόματα, θα τους καταστήσει υπόλογους έναντι του νόμου. Βέβαια, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι υπάρχουν όντως δυσκολίες, καθώς πρόκειται για πολυετείς συμβάσεις που δεσμεύουν τους Δήμους. Άλλοι Δήμαρχοι το καταλαβαίνουν και άλλοι όχι. Ο γνώμονας είναι οι γρήγορες και εύκολες λύσεις με το, ανώτερο, 4ετή-5ετή ορίζοντα, ήτοι, όσο διαρκεί μια θητεία δημοτικού άρχοντα», πρόσθεσε η κα Αθανασάκου.
Όπως εξηγεί η ίδια στο energia.gr, το σχέδιο είναι σε εξέλιξη που σημαίνει ότι δεν υπάρχει οριστική αποδοχή του. «Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε αυτή τη στιγμή στους 7 δήμους με τους οποίους έχουμε έρθει σε επαφή, είναι να μειώσουμε αρκετά το αρχικό κόστος με τις επιδοτήσεις, έτσι ώστε να μπορεί να μειωθεί ο χρόνος της σύμβασης με τον ανάδοχο προκειμένου να είναι πιο αποδοτικός. Τώρα οι δήμοι έχουν αρχίσει να το καταλαβαίνουν καλύτερα, επειδή και τα προγράμματα του ΤΠΔ περιλαμβάνουν τον οδοφωτισμό αλλά και το νέο που θα έλθει, το πρόγραμμα ΗΛΕΚΤΡΑ , έρχονται με τη μορφή σύμβασης ενεργειακής απόδοσης. Το όφελος, θα είναι σημαντικό, γιατί θα έχουν μαζί τους τον ανάδοχο, καθόλη τη διάρκεια της σύμβασης που είναι συνήθως πολυετής (8-12 έτη). Εάν δεν λειτουργήσει η εξοικονόμηση που θα έχει συμφωνηθεί ο ανάδοχος δεν θα πληρώνεται. Επομένως αυτό είναι πολύ καλό για τον δήμο», είπε η ίδια.
Το πλεονέκτημα αυτών των συμβάσεων είναι αφενός πως εάν ο δήμος δεν διαθέτει χρήματα, μπορεί ο ανάδοχος του έργου να τα διαθέσει. Οι συμβάσεις είναι πολυετείς επειδή οι επεμβάσεις στα κτήρια, όπως οι μονώσεις και τα κουφώματα έχουν τεράστιο χρόνο αποπληρωμής, πάνω από 20 χρόνια, συνεπώς, «αυτό που κάνουμε εμείς, για να το κάνουμε ελκυστικό στο ιδιωτικό κεφάλαιο, όπως λόγου χάρη στις εργοληπτικές ή άλλων μορφών εταιρείες, όπως οι εταιρείες παροχής ενεργειακών υπηρεσιών, είναι να συνενώσουμε τις διάφορες επεμβάσεις, όπως επεμβάσεις με μικρό χρόνο απόσβεσης, όπως είναι τα Φ/Β που έχουν 7-8 χρόνια, ή η αλλαγή λαμπτήρων και φωτιστικών με LED που έχουν ακόμη μικρότερο χρόνο αποπληρωμής , 4 χρόνια, ώστε ο μέσος χρόνος απόσβεσης να μειωθεί περισσότερο. Αν προσθέσουμε, τώρα και μια επιδότηση που μπορεί να πάρει ο Δήμος για κάποια κτήρια, τότε όλο αυτό το μίγμα γίνεται ακόμη πιο ελκυστικό και αυξάνει την πιθανότητα να έρθει μια εταιρεία να επενδύσει σε αυτό το έργο», εξήγησε η κα Αθανασάκου.
«Επί του παρόντος, δεν έχουμε συνάψει ακόμη συμβάσεις. Βρισκόμαστε στο στάδιο της ετοιμασίας των προκηρύξεων και της ολοκλήρωσης των μελετών. Έως αυτή τη στιγμή έχουν γίνει οι τεχνικές μελέτες μόνο στους δήμους Αλίμου και Βάρης- Βούλας -Βουλιαγμένης, ενώ οι υπόλοιπες δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Τώρα ετοιμάζουμε ένα νέο δίκτυο με 30 δήμους στους οποίους θα μεταφέρουμε την εμπειρία που θα αποκομίσουμε από τη συνεργασία μας με τους επτά αρχικούς του προγράμματος. Θα μπορούσαμε να τους προσφέρουμε περιορισμένη δωρεάν τεχνική βοήθεια, για να δούμε αν μπορούν να ετοιμάσουν, μέσα από το πρόγραμμα, μια αντίστοιχη ωρίμανση έργων για τους δικούς τους δήμους.»
Τι είναι το ευρωπαϊκό έργο PRODESA
Το έργο αποσκοπεί στην υποστήριξη επτά μεγάλων δήμων στη μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας προκειμένου να αναπτύξουν επιδεικτικά έργα ενεργειακής αποδοτικότητας και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, χρησιμοποιώντας καινοτόμα χρηματοδοτικά εργαλεία και προσελκύοντας ιδιωτικές επενδύσεις.
Για την επίτευξη των στόχων του, το έργο επικεντρώνεται στη βέλτιστη ομαδοποίηση των μεμονωμένων δημοτικών έργων ώστε να δημιουργηθεί ένας σημαντικός όγκος έργων ο οποίος θα παρουσιάζει καλύτερο χρόνο αποπληρωμής και μειωμένο επενδυτικό κίνδυνο. Επιπλέον, το PRODESA μελετάει τη διαμόρφωση ενός χρηματοδοτικού σχήματος, το οποίο θα περιλαμβάνει διάφορες οικονομικές πηγές και αποβλέπει στην εξασφάλιση της συμμετοχής των ΕΕΥ.
Το έργο PRODESA είναι η πρώτη προσπάθεια αυτού του είδους στην Ελλάδα και μεταξύ άλλων αποσκοπεί και στη δημιουργία ενός δικτύου τουλάχιστον άλλων 30 δήμων-παρατηρητών οι οποίοι θα υποστηριχθούν προκειμένου να αναπαράγουν τα αποτελέσματα.
Τα έργα
Τα έργα περιλαμβάνουν παρεμβάσεις ενεργειακής απόδοσης σε 116 δημοτικά κτήρια, ενσωμάτωση φωτοβολταϊκών συστημάτων συνολικής ισχύος 3,2 MW και ενεργειακή αναβάθμιση του δημοτικού φωτισμού. Η συνολική εξοικονόμηση ενέργειας εκτιμάται ότι θα είναι 45,6 GWh/y και η παραγόμενη ενέργεια από τις ΑΠΕ θα είναι 4,8 GWh/y.
Πιο συγκεκριμένα η ενεργειακή αναβάθμιση των δημοτικών κτηρίων περιλαμβάνει επεμβάσεις στο κέλυφος, στα συστήματα ψύξης/θέρμανσης και αερισμού καθώς επίσης και στο φωτισμό, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε κτηρίου. Η εξοικονόμηση ενέργειας μετά την ολοκλήρωση των επεμβάσεων εκτιμάται ότι θα είναι 8 GWh/y. Επίσης θα ενσωματωθούν στις οροφές των δημοτικών κτηρίων και φωτοβολταϊκά συστήματα προκειμένου να καλυφθεί μεγάλο μέρος των αναγκών τους για ηλεκτρισμό.
Η ενεργειακή αναβάθμιση του δημοτικού φωτισμού θα πραγματοποιηθεί σε 3 Δήμους, αφορά 6,3 MW εγκατεστημένης ισχύς και θα επιφέρει συνολική εξοικονόμηση ενέργειας 37,6 GWh/y. Οι επεμβάσεις θα περιλαμβάνουν την αντικατάσταση των λαμπτήρων με LED, την ενσωμάτωση συστημάτων dimming τα οποία θα μπορούν να συνδυαστούν με συστήματα επικοινωνίας και με κάμερες ασφαλείας όπου κριθεί αναγκαίο από τους δήμους.
Όλες οι επεμβάσεις τόσο στα δημοτικά κτήρια όσο και στον οδοφωτισμό έχουν σαν στόχο τόσο την εξοικονόμηση ενέργειας όσο και τη βελτίωση των συνθηκών για τους χρήστες.
Στο έργο συμμετέχουν ως συνεργάτες ο Δήμος Αλίμου, ως Συντονιστής του έργου, ο Δήμος Αγίου Δημητρίου, ο Δήμος Γλυφάδας, ο Δήμος Βάρης- Βούλας- Βουλιαγμένης, ο Δήμος Αγίων Αναργύρων- Καματερού, ο Δήμος Παλαιού Φαλήρου, ο Δήμος Αμαρουσίου, η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), η ΕΥΔΙΤΗ Ενεργειακός και Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός ΕΠΕ, το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), η ENFINITY NV, το European Crowdfunding Network (ECN) καθώς και η δικηγορική εταιρεία Κελεμένης και Συνεργάτες.