μεταξύ των οποίων τα 500 δισ. ευρώ θα διανεμηθούν ως επιχορηγήσεις όπως προβλέπει και η γαλλογερμανική πρόταση και 250 δισ. ευρώ ως δάνεια, όπως θέλουν οι «Frugal 4» ή αλλιώς οι «φειδωλοί 4».
Εάν στο εργαλείο αυτό προστεθούν τα 1,1 τρισ. ευρώ του επταετούς κοινοτικού προϋπολογισμού καθώς και τα 540 δισ. των υπόλοιπων δράσεων που έχουν ανακοινωθεί (ESM, πρόγραμμα Sure κ.λπ.) δημιουργείται μια δύναμη πυρός 2,4 τρισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, η Ελλάδα θα λάβει 22,5 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 9,4 δισ. ευρώ σε δάνεια – που συνολικά ισοδυναμούν με το 1/6 του ΑΕΠ της χώρας το 2019. Αντιστοίχως η Ιταλία θα λάβει 81,8 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 90,9 δισ. ευρώ σε δάνεια, ενώ η Ισπανία 77,3 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 63,1 δισ. σε δάνεια.
Το Next Generation EU θα συγκεντρώσει χρήματα με την προσωρινή αύξηση του ανώτατου ορίου των ιδίων πόρων στο 2,00% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος της ΕΕ, δίνοντας στην Επιτροπή τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει την ισχυρή πιστοληπτική αξιολόγησή της για να δανειστεί 750 δισ. ευρώ στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Αυτή η πρόσθετη χρηματοδότηση θα διοχετεύεται μέσω προγραμμάτων της ΕΕ και θα επιστραφεί σε μεγάλο χρονικό διάστημα μέσω των μελλοντικών προϋπολογισμών της ΕΕ, όχι πριν από το 2028 και όχι μετά το 2058. Για να καταφέρει να αυξήσει τους ίδιους πόρους, η Κομισιόν προτείνει νέους πανευρωπαϊκούς «πράσινους» φόρους όπως για το πλαστικό, τις εκπομπές ρύπων διοξειδίου του άνθρακα, αλλά και ψηφιακό εταιρικό φόρο, για τις εταιρίες-κολοσσούς του διαδικτύου.
Σε περίπτωση που το εξαιρετικά φιλόδοξο αυτό σχέδιο υλοποιηθεί, θα αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο πρόγραμμα οικονομικής ανάκαμψης στην ιστορία της ΕΕ. Ωστόσο εκ πρώτης όψεως ο δρόμος είναι μακρύς και δύσβατος. Το μεγαλύτερο εμπόδιο για την επίτευξη συμφωνίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι η αντίθεση των «τεσσάρων φειδωλών». Στην «Αντιπρόταση Κουρτς», που δημοσίευσε προ ημερών η Αυστριακή Καγκελαρία στην Βιέννη, οι τέσσερεις χώρες - Αυστρία, Δανία, Ολλανδία και Σουηδία- τονίζουν ότι η επείγουσα βοήθεια για τις χώρες που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση του κορωνοϊού πρέπει να είναι εφάπαξ, να περιορίζεται σε δύο χρόνια και να έχει τη μορφή δανείων. Μάλιστα χθες λίγο μετά την ανακοίνωση της φον ντερ Λάιεν, διαρροές διπλωματικών κύκλων από την Ολλανδία έκαναν λόγο για χρονοβόρες διαπραγματεύσεις, καθιστώντας σαφές ότι η Χάγη δεν είναι ικανοποιημένη από την εν λόγω πρόταση. «Είναι καθήκον μας να εκπροσωπούμε τους φορολογούμενούς μας και να βρούμε μια λύση με αίσθηση αναλογίας. Θέλουμε να βοηθήσουμε, θέλουμε να δείξουμε αλληλεγγύη στην Ευρώπη, αλλά έχουμε υποχρεώσεις και απέναντι στους πολίτες της χώρας μας», προϊδέασε ο Αυστριακός Καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς σε συνέντευξή του που δημοσιεύθηκε στην γερμανική εφημερίδα «Die Welt» λίγες ώρες πριν τις επίσημες ανακοινώσεις. Σε μια προσπάθεια να προσεγγίσει τις απαιτήσεις του κλαμπ του Βορρά, η Κομισιόν πρότεινε τα κράτη μέλη να έχουν τον τελικό λόγο για το πού και πώς θα αξιοποιηθούν τα κονδύλια. Τουτέστιν τα κράτη μέλη θα παρουσιάζουν τα σχέδια επενδύσεών τους ενώπιον των «27» και έπειτα αυτά θα αποφασίζουν με ειδική πλειοψηφία (δηλαδή τουλάχιστον 15 κράτη μέλη) εάν τα σχέδια αυτά αξίζουν της χρηματοδοτήσεως. Σκοπός είναι να πειστούν και οι πιο διστακτικοί ότι τα χρήματα χρησιμοποιούνται για τους σωστούς σκοπούς.
Χρήματα το 2021;
Η πρόταση της Κομισιόν χαιρετίσθηκε από τα κόμματα του Ευρωκοινοβουλίου, το οποίο σημειωτέων θα κληθεί να αποφανθεί επί της συμφωνίας. Ωστόσο όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το οποίο θα συνέλθει στις 19 Ιουνίου. Μπορεί ο Νότος, μεταξύ των οποίων και η Ελλάς, να υποδέχθηκε θερμά την πρόταση της Επιτροπής, ωστόσο θεωρείται πολύ δύσκολο να υπάρξει μια συμφωνία στην Σύνοδο του Ιουνίου. Αυτό άλλωστε παραδέχθηκε χθες και η Γερμανίδα Καγκελάριος. «Είναι σαφές ότι οι διαπραγματεύσεις θα είναι δύσκολες και δεν θα ολοκληρωθούν στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ο στόχος πρέπει να είναι να βρούμε το Φθινόπωρο αρκετό χρόνο προκειμένου να διαβουλευθούν τα θέματα τα εθνικά κοινοβούλια και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ώστε όλα να μπορούν να τεθούν σε ισχύ την 1.1.2021», δήλωσε η Μέρκελ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ενώ τόνισε ότι οι διαδικασίες θα συμπέσουν χρονικά με την περίοδο της γερμανικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε., το β' εξάμηνο του τρέχοντος έτους. «Θα προσπαθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις να στηρίξουμε τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ώστε να καταλήξουμε σε συμφωνία», πρόσθεσε η Καγκελάριος.
Σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους, είναι υπαρκτό το σενάριο το σύνολο των χρημάτων να μην είναι διαθέσιμο πριν από το Φθινόπωρο του 2021. Ο ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Γιώργος Κύρτσος θεωρεί ότι το σχέδιο ανάκαμψης θα λειτουργήσει το 2021 και τα κράτη μέλη δεν θα δουν τα χρήματα αυτά πριν από το Φθινόπωρο του 2021 ή τις αρχές του 2022. Δηλαδή στην καλύτερη περίπτωση σε ενάμιση χρόνο από τώρα. Κάτι τέτοιο θα ήταν εξαιρετικά προβληματικό ειδικά τη στιγμή που όλοι συμφωνούν ότι η βοήθεια που χρειάζεται ο ευρωπαϊκό Νότος είναι κατεπείγουσα. Ο κ. Κύρτσος τόνισε σε online debate που διοργάνωσε το γραφείο του Ευρωκοινοβουλίου στην Αθήνα την περασμένη Τρίτη ότι στη έγκαιρη διάθεση των κονδυλίων κρίσιμο ρόλο θα παίξουν οι πρωτοβουλίες της προέδρου της Κομισιόν Φον ντερ Λάιεν, υπενθυμίζοντας με νόημα ότι ο έμπειρος Γιούνκερ εύρισκε τον τρόπο να στέλνει 2 δισ. με διαδικασίες express. Πιο απαισιόδοξος εμφανίστηκε ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης, εκφράζοντας την έντονη δυσπιστία του για τους χειρισμούς της φον ντερ Λάιεν, επισημαίνοντας μάλιστα ότι αν συνεχίσει έτσι το Ευρωκοινοβούλιο θα πρέπει να εκκινήσει τις διαδικασίες για νέα ηγεσία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο δε Αντιπρόεδρος της Ευρωβουλής, ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης ανέφερε ότι η Ελλάδα δεν έχει δει ούτε ένα ευρώ από τα σχέδια που έχει εγκρίνει το Eurogroup και δεν πρόκειται να δει πριν από τον Ιούλιο. Τόνισε ότι το Ευρωκοινοβούλιο θα πρέπει να λειτουργήσει ως επιταχυντής και παράλληλα να θέσει σαφείς κόκκινες γραμμές ώστε να αποφύγει έναν οδυνηρό συμβιβασμό της τελευταίας στιγμής επειδή θα πιέζεται από τον χρόνο.