Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι παιδί του κυνικού και αδίστακτου χρηματοοικονομικού καπιταλισμού, όπου οι μεγάλες φιλοσοφικές αρχές της φιλελεύθερης αντίληψης πάνε κατευθείαν στο καλάθι των αχρήστων. Διότι οι αρχές αυτές, πριν απ’ όλα, θέλουν να αναβαθμίσουν τον άνθρωπο και να εξανθρωπίσουν την ελεύθερη δράση του. Ψιλά γράμματα αυτά όμως για έναν κυνηγό προσόδων και εύκολου κέρδους.
Υπό αυτή την έννοια, οι αυριανές εκλογές στις ΗΠΑ είναι κάτι παραπάνω από κρίσιμες. Όπως γράφει και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Γιόσκα Φίσερ, «Πολλοί Αμερικανοί έχουν ψηφίσει και πολλοί ακόμη θα πάνε στις κάλπες γι’ αυτό που φαίνεται να είναι το πιο σημαντικό πολιτικό γεγονός αυτής της χρονιάς. Οι αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2020 είναι μια κρίσιμη στιγμή με κάθε έννοια της λέξης. Και δεν είναι μόνο για την αμερικανική δημοκρατία. Είναι και για τις διατλαντικές σχέσεις αλλά και το μέλλον της Δύσης».
Σε περίπτωση επανεκλογής του Ντόναλντ Τραμπ, έχει κάθε λόγο να αμφιβάλλει κανείς αν οι διατλαντικές σχέσεις θα επιβιώσουν, αν η Δύση θα μείνει ενωμένη. Θα πρόκειται για μια πραγματική καταστροφή σε μια καταστροφική χρονιά. Όμως, αν ο αντίπαλος του Τραμπ και υποψήφιος των Δημοκρατικών Τζο Μπάιντεν καταφέρει να εκλεγεί πρόεδρος, ένα πρώτο σοβαρό ερώτημα είναι με τι θα μοιάζουν αυτές οι διατλαντικές σχέσεις στη μετά Τραμπ εποχή. Η επιστροφή στην προ Τραμπ εποχή δεν είναι αυτόματη επιλογή. Άλλαξαν πολλά και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού τα τελευταία χρόνια.
Κατά τον Γ. Φίσερ, για τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορεί να υπάρξει επιστροφή στο προηγούμενο καθεστώς, όταν η Ευρώπη απολάμβανε μια σχεδόν δωρεάν στρατιωτική ασφάλεια. Ο Τραμπ δεν ήταν ο μοναδικός Αμερικανός πρόεδρος που διαμαρτυρόταν πως τα ευρωπαϊκά μέλη του NATO δεν συνέβαλλαν με το μερίδιο που έπρεπε στις αμυντικές δαπάνες. Αλλά και οι Ευρωπαίοι, από την πλευρά τους, δεν θα ξεχάσουν σύντομα το σοκ της προεδρίας Τραμπ. Έχουν πλέον καταλάβει πως θα πρέπει να κάνουν περισσότερα με τις δικές τους δυνάμεις τα χρόνια που έρχονται.
Ας μη μας διαφεύγει επίσης πως η «στροφή» των ΗΠΑ προς την Ασία (και η απομάκρυνση από την Ευρώπη) άρχισε κατά την προεδρία του Μπαράκ Ομπάμα, όχι του Τραμπ. Ο κινητήριος δε μοχλός δεν ήταν η ιδεολογία, αλλά το αντικειμενικό συμφέρον των ΗΠΑ να παίζουν πρώτο ρόλο από τις Βρυξέλλες έως τον Ειρηνικό Ωκεανό. Πράγματι, οι ΗΠΑ άρχισαν να εστιάζουν στην Ασία ήδη από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και εστίασαν ακόμη περισσότερο από τότε που η Κίνα εντάχθηκε στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και έγινε μια οικονομική, τεχνολογική και στρατιωτική δύναμη. Αυτές οι εξελίξεις μετέφεραν το γεωπολιτικό κέντρο της βαρύτητας από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό.
Αλλά και η Ευρώπη στράφηκε προς την Ασία, όπως μαρτυρά το γεγονός πως ενίσχυσε τους εμπορικούς δεσμούς με την Κίνα. Καθώς όμως η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι παγκόσμιος πολιτικός παίκτης, η αλλαγή αυτή δεν τράβηξε πολύ την προσοχή. Έπειτα, η Ευρώπη δεν είναι δύναμη στον Ειρηνικό Ωκεανό. Έτσι έπαιξε τον ρόλο της δυτικής «ουράς» στην Ευρασία.
Όλα αυτά ωστόσο θα αλλάξουν τα επόμενα χρόνια. Η Κίνα θα παραμείνει ένας μείζων στρατηγικός παίκτης. Κατά συνέπεια θα υπερισχύσει η αντιπαλότητα στις σινοαμερικανικές σχέσεις ή θα έχουμε μια άτυπη συμφωνία παγκόσμιας επικυριαρχίας των δύο πλευρών εις βάρος της Ε.Ε.;
Από την άλλη πλευρά, είναι σαφές πως η ευρωαμερικανική συνεργασία σε αναρίθμητες περιφερειακές συγκρούσεις θα πρέπει να ανανεωθεί. Αυτό όμως δεν είναι εύκολο για την Ευρώπη, στο μέτρο που παραμένει πολιτικός νάνος ανοίγοντας τις ορέξεις κάποιου κυρίου Ερντογάν για ευρύτερη συμμετοχή στο γεωπολιτικό γίγνεσθαι. Ας μη γελιόμαστε, στον πόλεμο του Ισλάμ κατά της Δύσης, η Ευρώπη είναι ο αδύναμος κρίκος. Αυτό σημαίνει ότι το παιχνίδι χοντραίνει πολύ και γρήγορα.
Αν λοιπόν... χθες, η Ευρώπη δεν γίνει ένας ικανός παγκόσμιος παίκτης αναπτύσσοντας τις απαραίτητες πολιτικές και στρατιωτικές δυνάμεις, τις οποίες και θα πρέπει να εντάξει στο πλαίσιο του NATO, ακόμα και με τον Τζο Μπάιντεν στην αμερικανική προεδρία, η κατάσταση θα είναι κρίσιμη. Από πολλές πλευρές.
*Λίγα λόγια για τον Αθανάσιο Χ. Παπανδρόπουλο
Οικονομολόγος και ειδικός σε θέματα επικοινωνίας, έχει τιμηθεί με 42 δημοσιογραφικά βραβεία και είναι Ιππότης της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας, της Ουγγαρίας και της Πολωνίας. Εργάστηκε 30 χρόνια στον Οικονομικό Ταχυδρόμο και σε άλλα έντυπα του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη και συνεργάστηκε με γνωστές εφημερίδες και εξειδικευμένα περιοδικά.
Σήμερα αρθρογραφεί σε εφημερίδες και είναι σύμβουλος στο περιοδικό Μάνατζερ της Ελληνικής Εταιρείας Διοικήσεως Επιχειρήσεων. Επίσης, παρουσιάζει την εκπομπή «Δρόμοι της Ανάπτυξης» στο οικονομικό τηλεοπτικό κανάλι Sbc. Επισης διαδικτυακα,αρθρογραφει στο Εuro2day.gr,στο EBR και στο αγγλοφωνο European Business Review.
Είναι επίτιμος διεθνής πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και διοικητικός πρόεδρος του ελληνικού τμήματός της, μέλος του ΔΣ της Ένωσης Συντακτών Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και χρημάτισε επί εξαετία πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών Περιοδικού-Ηλεκτρονικού Τύπου.
Από το 2002 είναι μέλος της Γερουσίας για την Ένωση της Ευρώπης, από την οποία και τιμήθηκε για τα άρθρα του περί ομοσπονδιακής Ευρώπης.
(Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Ναυτεμπορική)