Έτσι, από το …κόσκινο των νέων περιορισμών και των αυστηρών κριτηρίων που τίθενται θα περνούν με προτεραιότητα όσοι σχεδιάζουν έργα πρωτοποριακά. Πρώτοι στην …ουρά θα μπαίνουν στο εξής επενδυτικές προτάσεις για καινοτόμα έργα ΑΠΕ με ελάχιστο προϋπολογισμό 50 εκατ. ευρώ, τα οποία θα αφορούν ή θα περιλαμβάνουν συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, εγκατάσταση θαλάσσιων αιολικών πάρκων και πλωτών φωτοβολταϊκών πάρκων, παραγωγή «πράσινου» υδρογόνου, έργα ΑΠΕ που συνδέουν περιοχές της επικράτειας με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ) μέσω υποβρυχίων καλωδίων, σταθμοί γεωθερμίας, σταθμοί βιομάζας και βιοαερίου καθώς και οι υβριδικοί σταθμοί στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά.
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, πέρα από το γεγονός ότι σήμερα δεν υπάρχει το απαιτούμενο θεσμικό πλαίσιο για την αποθήκευση ενέργειας, τα υβριδικά συστήματα, τα θαλάσσια αιολικά πάρκα αλλά την παραγωγή υδρογόνου, είναι ελάχιστα τα ώριμα έργα τα οποία θα μπορούσαν να πάρουν προτεραιότητα στον… προθάλαμο της Διυπουργικής Επιτροπής των Στρατηγικών Επενδύσεων (ΔΕΣΕ).
Οι περισσότερες ώριμες προτάσεις αφορούν κυρίως επενδύσεις σε υβριδικά έργα ΑΠΕ με αποθήκευση ενέργειας. Μόνο στην Κρήτη, τρία μεγάλα projects είχαν σχεδιαστεί σχεδόν προ δεκαετίας και αναμένουν το απαραίτητο ρυθμιστικό πλαίσιο για να προχωρήσουν.
Το πρώτο, της ΤEΡΝΑ Ενεργειακή, αφορά την εγκατάσταση υβριδικού σταθμού αντλησιοταμίευσης για παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας στο Αμάρι της Κρήτης, μια επένδυση ύψους 280 εκατ. ευρώ, που έχει εξασφαλίσει την απαραίτητη έγκριση περιβαλλοντικών όρων.
Ενεργό παραμένει το ενδιαφέρον και δύο ξένων ενεργειακών κολοσσών, γαλλικών συμφερόντων, των EDF και EREN Total, οι οποίοι ωστόσο προχώρησαν σε αλλαγή του σχεδιασμού τους το τελευταίο διάστημα, αντικαθιστώντας την τεχνολογία αποθήκευσης ενέργειας των υβριδικών συστημάτων που σχεδιάζουν να εγκαταστήσουν στο νησί.
Ειδικότερα, με απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ – 10 Σεπτεμβρίου 2020) εγκρίθηκε η τροποποίηση της άδειας παραγωγής που είχε χορηγηθεί στην «EREN Total» το 2012 για υβριδικό σταθμό 75 MW στην Ιεράπετρα, αντικαθιστώντας το σύστημα αντλησιοταμίευσης από ηλεκτρικούς συσσωρευτές συνολικής αποθηκευτικής ικανότητας 750 MWh (μεγαβατώρες). Ανάλογη τροποποίηση εγκρίθηκε την ίδια μέρα και για αντίστοιχο έργο της EDF που αναπτύσσεται στις περιφερειακές ενότητες Ρεθύμνου και Χανίων. Ακόμη, ένα έργο αποθήκευσης ενέργειας με αντλησιοταμίευση αναπτύσσεται από την ΤΕΡΝΑ στην Αμφιλοχία, με εγκατεστημένη ισχύ 680 MW, μια επένδυση περίπου 500 εκατ. ευρώ.
Αλλες δύο καινοτόμες επενδύσεις εντάσσονται στο συνολικό εγχείρημα της απολιγνιτοποίησης. Πρόκειται για μια μονάδα παραγωγής πράσινου υδρογόνου από την πολωνική Solaris και μια εγκατάσταση αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες ιόντων λιθίου ισχύος 250 μεγαβάτ από τη Eunice στη Δυτική Μακεδονία.
Μάλιστα, η εταιρεία Eunice είχε επιχειρήσει παλαιότερα να περάσει την «πόρτα» των στρατηγικών επενδύσεων με ένα άλλο έργο, αλλά δίχως αποτέλεσμα. Το project ωστόσο παραμένει ζωντανό και αφορά στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε 14 βραχονησίδες του Αιγαίου, συνολικής ισχύος 486 MW, καθώς και την ηλεκτρική διασύνδεση, μεταξύ τους και με το ηπειρωτικό σύστημα μεταφοράς ρεύματος, με υποβρύχια καλώδια.
Και η Iberdrola – Ρόκας επανεξετάζει project που είχε πάρει άδεια παραγωγής προ δεκαετίας και περιλαμβάνει ανάπτυξη αιολικών πάρκων (706 MW) σε Λέσβο, Λήμνο και Χίο και την ηλεκτρική διασύνδεση τους με την ηπειρωτική χώρα. Το ενδιαφέρον παραμένει επίσης από τις EREN Total και ΕΝΤΕΚΑ για έργο στη Σκύρο, προϋπολογισμού άνω των 400 εκατ. ευρώ, που αφορά στην εγκατάσταση αιολικών πάρκων (333 MW) και διασύνδεση με το ηπειρωτικό σύστημα μέσω Αλιβερίου ή Λάρυμνας.
Για τα έργα εγκατάστασης υπεράκτιων αιολικών πάρκων, τα οποία θα παίρνουν προτεραιότητα στις στρατηγικές επενδύσεις, κατά καιρούς έχει εκφραστεί επενδυτικό ενδιαφέρον από διάφορες ξένες εταιρείες, ωστόσο η έλλειψη θεσμικού πλαισίου «φρενάρει» οποιαδήποτε εξέλιξη.
Σχετικά με τα έργα συμβατικών τεχνολογιών ΑΠΕ, δηλαδή φωτοβολταϊκά και αιολικά, σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις του ΥΠΕΝ, θα θεωρούνται επιλέξιμα για τις στρατηγικές επενδύσεις μόνον εφόσον έχουν ελάχιστο προϋπολογισμό 100 εκατ. ευρώ και κοινό σημείο σύνδεσης στο ΕΣΜΗΕ. Με άλλα λόγια, δεν θα μπορεί ένας επενδυτής να ενώνει πολλά διάσπαρτα έργα που χωροθετούνται σε διάφορες Περιφέρειες παρουσιάζοντάς τα ως ένα μεγάλο, αλλά θα πρέπει να είναι συγκεντρωμένα σε μια περιοχή. Σε κάθε περίπτωση, τα συμβατικά έργα ΑΠΕ που θα παίρνουν το… θετικό πρόσημο της στρατηγικής επένδυσης δεν θα έχουν προτεραιότητα στη χορήγηση όρων σύνδεσης με το δίκτυο, όπως προβλέπεται σήμερα.
Σχετικά με τις εκκρεμότητες στα ρυθμιστικά πλαίσια των διαφόρων καινοτόμων τεχνολογιών ΑΠΕ βρίσκονται σε διαδικασία επεξεργασίας ή ολοκλήρωσης. Για τα θαλάσσια πάρκα, στην ρύθμιση που επεξεργάζεται το ΥΠΕΝ θα δοθεί έμφαση στον περιβαλλοντικό αντίκτυπο, τη διασύνδεσή τους με την ηπειρωτική χώρα και τον τρόπο αποζημίωσής τους. Σύμφωνα με πληροφορίες, μια σκέψη είναι οι συγκεκριμένες επενδύσεις να προχωρούν μέσω διαγωνισμών και όσες προκρίνονται να ακολουθούν τον δρόμο των στρατηγικών επενδύσεων.
Νέο θεσμικό πλαίσιο αναμένεται επίσης για την αποθήκευση ενέργειας αλλά και για τα υβριδικά συστήματα ΑΠΕ. Η Γενική Γραμματέας Ενέργειας κ. Αλεξάνδρα Σδούκου σε πρόσφατη ομιλία της είχε αναφέρει ότι, η ελληνική πρόταση που έχει αποσταλεί προς έγκριση στις Βρυξέλλες προτείνει στα επιλέξιμα νησιά να γίνεται διαγωνισμός για να επιλεγεί ο παραγωγός που θα υλοποιήσει τον υβριδικό σταθμό με την χαμηλότερη τιμή αποζημίωσης για την ενέργεια που θα παράγει. Εάν το επενδυτικό ενδιαφέρον δεν επαρκεί για τη διενέργεια διαγωνισμού και η πολιτεία έχει αξιολογήσει ως αναγκαία την εγκατάστασή του, τότε θα προβλέπεται η υλοποίηση του υβριδικού σταθμού από τον επενδυτή που θα εκφράσει σχετικό ενδιαφέρον σε μία εύλογη τιμή αποζημίωσης εκτός διαγωνιστικής διαδικασίας.
Εγκρίθηκαν 4 νέα έργα από τη ΔΕΣΕ
Για τις επενδύσεις ΑΠΕ για τις οποίες είχε υποβληθεί αίτηση για υπαγωγή στις Στρατηγικές Επενδύσεις δίχως απόφαση της αρμόδιας Διυπουργικής Επιτροπής, οι νέες ρυθμίσεις προβλέπουν ότι μπορούν να ωφεληθούν από το καθεστώς του fast-track ακόμα και χωρίς να πληρούν τα νέα κριτήρια, δίχως όμως να έχουν προτεραιότητα στη δέσμευση του ηλεκτρικού χώρου.
Έτσι, προημερών τέσσερα νέα επενδυτικά έργα σε μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ συνολικού προϋπολογισμού 2,02 δισ. ευρώ και συνολικής ισχύος 2.810,3 ΜW εγκρίθηκαν από τη ΔΕΣΕ. Πρόκειται για τα επενδυτικά σχέδια:
-"Φωτοβολταϊκά πάρκα συνολικής ισχύος 1,5 GW" σε 12 Περιφερειακές Ενότητες του επενδυτικού φορέα με την επωνυμία "ΕΓΝΑΤΙΑ ΓΚΡΟΥΠ Ι.Κ.Ε." με προϋπολογισμό 888.138 εκατομμύρια ευρώ. Το εν λόγω επενδυτικό σχέδιο αφορά στο σχεδιασμό και στην ανάπτυξη εγκατάστασης και λειτουργίας φωτοβολταϊκών πάρκων σε διάφορες περιοχές της Κεντρικής και Βόρειας Ελλάδας και αναμένεται να δημιουργήσει 240 νέες ετήσιες μονάδες εργασίας.
-"Ανάπτυξη 18 ΑΣΠΗΕ συνολικής ισχύος 360MW στο Δήμο Καρύστου, Π.Ε. Εύβοιας, του επενδυτικού φορέα με την επωνυμία "ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Β.Ε.Τ.Ε" με προϋπολογισμό 585 εκατομμύρια ευρώ. Τα αιολικά πάρκα προβλέπεται να διασυνδεθούν με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Ε.Σ.Μ.Η.Ε.) μέσω υποβρύχιου καλωδίου μήκους 69 χλμ περίπου το οποίο θα ξεκινά από την Εύβοια και θα καταλήγει στην Αττική, ενώ αναμένεται να δημιουργηθούν 18 άμεσες θέσεις εργασίας κατά τη λειτουργία του έργου.
-"Δημιουργία 5 αιολικών επενδύσεων ισχύος 120,3MW" στις Περιφερειακές Ενότητες Ξάνθης & Ροδόπης του επενδυτικού φορέα με την επωνυμία "ΚΑΜΑΡΙΔΗΣ GLOBAL WIRE ΑΒΕΕ" με προϋπολογισμό 121,280 εκατομμύρια ευρώ, που αναμένεται να δημιουργήσει 36 νέες άμεσες θέσεις εργασίας.
-"Ανάπτυξη, κατασκευή και λειτουργία 37 φωτοβολταϊκών σταθμών συνολικής ισχύος 830 MW" στις Περιφερειακές Ενότητες Λάρισας, Μαγνησίας & Κιλκίς του επενδυτικού φορέα με την επωνυμία "ΚΑΡΑΤΖΗ Α.Ε." με προϋπολογισμό 421,600 εκατομμύρια ευρώ, που αναμένεται να δημιουργήσει 10 νέες άμεσες θέσεις εργασίας.