H Σύνοδος Κορυφής για το Κλίμα, COP26, ανέδειξε ορισμένες πολύ ενδιαφέρουσες πτυχές του τρόπου με τον οποίο ορισμένα τμήματα της παγκόσμιας κοινότητας προσεγγίζουν το ζήτημα της παραγωγής ενέργειας, τώρα και στο μέλλον. Η πρώτη ήταν το γεγονός της ότι οι εκπρόσωποι του κλάδου των ορυκτών καυσίμων κυριάρχησαν στις εργασίες και στα παρασκήνια της Συνόδου. Περισσότερα από 500 άτομα με άμεση ή έμμεση διασύνδεση με εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου διαπιστεύθηκαν σε αυτή, με προφανή στόχο να προωθήσουν τα συμφέροντα  του κλάδου. Η παρουσία τους προκάλεσε την αντίδραση των εκπροσώπων της αντίπερας όχθης. Οι ακτιβιστές για το Κλίμα φέρονται να κάλεσαν 

τους οργανωτές της Συνόδου να απαγορεύσουν τη συμμετοχή των εκπροσώπων της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων, επειδή «για δεκαετίες εμφανίζεται ως αρνητής της κλιματικής κρίσης και με τη στάση της καθυστερεί την ανάληψη συντονισμένης δράσης για την ανάσχεση των συνεπειών της. Αυτό αποτελεί τεράστιο πρόβλημα», δήλωσε εκπρόσωπος της Global Witness. «Η επιρροή τους είναι ένας από τους μεγαλύτερους λόγους για τους οποίους 25 χρόνια συνομιλιών του ΟΗΕ για το κλίμα δεν οδήγησαν σε πραγματικές περικοπές στις παγκόσμιες εκπομπές», είπε χαρακτηριστικά.

Η δεύτερη αφορά στον εξελισσόμενο δημόσιο διάλογο για την αναγκαιότητα καταφυγής στην πυρηνική ενέργεια, ως μέρος της λύσης για τη διασφάλιση της ενεργειακής ανεξαρτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και ως μιας καθαρής μορφής ενέργειας. Παρά το γεγονός ότι σημαντικές χώρες της Ένωσης είναι και παραγωγοί υδρογονανθράκων αλλά και χρήστες πυρηνικής ενέργειας, η Ελλάδα έχει ταχθεί αναφανδόν κατά της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων της σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, ενώ αντιτίθεται στην κατασκευή σταθμών ατομικής ενέργειας, τόσο επειδή βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα σεισμογενή περιοχή, όπως ανέφερε πρόσφατα ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, όσο και επειδή αντιδρούν έντονα οι εγχώριες περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Οι επικριτές της πυρηνικής ενέργειας, στον απόηχο των δύο σοβαρών περιστατικών στο Τσερνόμπιλ και στην Φουκουσίμα, εστιάζουν στο υψηλό κόστος, την εξάρτηση της βιομηχανίας από κρατικές επιδοτήσεις, τον κίνδυνο ατυχήματος και το κόστος αποθήκευσης και συντήρησης πυρηνικών αποβλήτων για εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια. Οι ατομικοί αντιδραστήρες που λειτουργούν αυτή την ώρα παράγουν χιλιάδες τόνους επικίνδυνων ραδιενεργών υπολειμμάτων ετησίως, που πτροστίθενται σε αυτά που έχουν ήδη σωρρευτεί ύστερα από δεκαετίες αξιοποίησης της σχάσης του ατόμου για την ηλεκτροδότηση κατοικιών και εργοστασίων σε όλο τον κόσμο, αναφέρουν.

(χάρτης πυρηνικών εργοστασίων στην Ευρώπη)

Από την άλλη, οι υποστηρικτές της πυρηνικής ενέργειας θεωρούν υπερβολλικές τις ανησυχίες για τους πιθανούς κινδύνους από τη λειτουργία  πυρηνικών αντιδραστήρων και αντιτείνουν το επιχείρημα πως η πυρηνική ενέργεια «σώζει ζωές». Τα τελευταία 50 χρόνια, η πυρηνική ενέργεια έχει αποτρέψει την έκλυση στην ατμόσφαιρα  περίπου 74 γιγατόνων διοξειδίου του άνθρακα που θα είχε δημιουργήσει η χρήση ορυκτών καυσίμων. Όπως έχουν υπολογιστεί επιστήμονες του Ινστιτούτου Goddard της NASA, η πυρηνική ενέργεια έχει ήδη γλυτώσει 1,8 εκατομμύρια ζωές που θα είχαν χαθεί, διαφορετικά, λόγω της ρύπανσης της ατμόσφαιρας από την καύση ορυκτών καυσίμων, ιδίως άνθρακα.

Ο διχασμός της παγκόσμιας κοινότητας στο θέμα αποτυπώθηκε στο ερώτημα για το τί είναι τελικά χειρότερο, η κλιματική κρίση, ή τα ραδιενεργά πυρηνικά απόβλητα, που διατυπώθηκε κατά τις συζητήσεις που διεξήχθησαν για την πυρηνική ενέργεια στην Σύνοδο της Γλασκώβης.

(χάρτης ραδιενεργών καταλοίπων στη Δυτική Ευρώπη)

Όσο και αν πρόκειται, φυσικά, για υπεραπλούστευση, δεν παύει, αυτή η συζήτηση να διεξάγεται σε μεγάλη κλίμακα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία εμφανίζεται αναποφάσιστη για το εάν θα αναγνωρίσει την πυρηνική ενέργεια ως «πράσινη» μορφή παραγωγής ενέργειας, θα την περιλάβει ή όχι στην κλιματική πολιτική της Ε.Ε. και θα οδηγήσει ή όχι σε επιδοτήσεις δισεκατομμυρίων ευρώ κατά τα επόμενα χρόνια.

Το αποτέλεσμα αυτού του εξελισσόμενου διαλόγου  θα έχει ευρείες συνέπειες, αφού οιαδήποτε απόφαση της Ε.Ε. για το μέλλον της πυρηνικής ενέργειας θα αποτελέσει προηγούμενο που θα επηρεάσει και τον υπόλοιπο κόσμο. Σε αυτή τη διελκυστίνδα υπάρχουν δύο πόλοι: η Γερμανία που έχει ταχθεί κατά των πυρηνικών, και η η Γαλλία που  ηγείται μιας ομάδας ευρωπαϊκών εθνών τα οποία υποστηρίζουν την περαιτέρω διείσδυση της χρήσης ατομικών αντιδραστήρων.

Το Παρίσι θεωρεί ότι η πυρηνική ενέργεια μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ αποτελεσματικό όπλο τόσο για την ανάσχεση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης, όσο και ως μια αξιόπιστη πηγή καυσίμου που θα μπορούσε να αποτρέψει μελλοντικές ενεργειακές δυσχέρειες όπως αυτή που βιώνει σήμερα η Ευρώπη. Παράλληλα, με επιστολή που απέστειλε στην Κομισιόν, η γαλλική κυβέρνηση υποστηρίζει πως η πυρηνική ενέργεια θα προστατεύσει το εισόδημα των Ευρωπαίων καταναλωτών από τις απότομες μεταβολές των τιμών    

Είναι ενδεικτικό των διαστάσεων που έχει προσλάβει αυτός ο διχασμός το γεγονός ότι οι υπέρμαχοι της πυρηνικής ενέργειας υποστηρίζουν ότι οι βλάβες που προκαλούνται από τη χρήση της είναι απειροελάχιστες σε σύγκριση με τους κινδύνους που ενέχει η κλιματική κρίση, πως στην ουσία είναι όπως λένε, «το μικρότερο από τα δύο κακά.»

Τέλος, υποστηρίζουν ότι δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια να συζητάμε για το εάν πρέπει ή όχι να αναπτύξουμε νέα πυρηνικά εργοστάσια, αφού η κατασκευή νέων μονάδων είναι απολύτως απαραίτητη για να επιτευχθούν οι στόχοι της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα. «Η κλίμακα αυτού που προσπαθεί να πετύχει ο ανθρώπινος πολιτισμός στα επόμενα 30 χρόνια είναι συγκλονιστική», είπε χαρακτηριστικά ο Matt Bowen,  του Columbia University, μιλώντας στο Associated Press. «Θα είναι πολύ πιο τρομακτικό αν αποκλείσουμε τη δυνατότητα για νέους πυρηνικούς σταθμούς, ή ακόμα πιο τρομακτικό, εάν αποφασίσουμε να κλείσουμε με μιας όλους τους πυρηνικούς σταθμούς», πρόσθεσε.

Καθώς ο δυτικός κόσμος εμφανίζεται να αμφισβητεί την αναγκαιότητα της πυρηνικής ενέργειας, στην Ανατολή, η Κίνα τρέχει ένα πρόγραμμα που αποσκοπεί στην προσθήκη σημαντικής νέας πυρηνικής ικανότητας, με 150 ατομικούς αντιδραστήρες να σχεδιάζονται να ενταχθούν στο δίκτυο κατά τα επόμενα 15 χρόνια, δηλαδή,  περισσότερη πυρηνική ικανότητα από ό,τι έχει αναπτύξει όλος ο υπόλοιπος πλανήτης από το 1986! Και φυσικά, στη δική μας γειτονιά, Βουλγαρία, Ρουμανία και Τουρκία προχωρούν με γοργά βήματα στην κατασκευή νέων πυρηνικών εργοστασίων, «αδιαφορώντας» για το σεισμογενές των εδαφών τους και τις αντιδράσεις των περιβαλλοντιστών.