. Η κα Σδούκου παρουσίασε συνοπτικά την πολιτική του υπουργείου ανά κλάδο, δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη λύσεων φυσικού αερίου το οποίο χαρακτήρισε απολύτως απαραίτητο καύσιμο στην πορεία προς την Ενεργειακή Μετάβαση, αλλά και στην αναγκαιότητα της αυξημένης διείσδυσης ΑΠΕ στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Χαρακτήρισε, δε επανάσταση την εισαγωγή του target model στην εγχώρια αγορά ηλεκτρισμού και τόνισε πως η πολιτική της απολιγνιτοποίησης είναι μια απολύτως συνειδητή επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης. Δεν παρέλειψε να αναφερθεί στον κρίσιμο ρόλο της ενεργειακής αποδοτικότητας για την επιτυχία των πολιτικών του European Green Deal, όπως και στη σημασία των ηλεκτρικών διασυνδέσεων στον ελληνικό χώρο. Τέλος, έκανε σαφές πως η πολιτική της κυβέρνησης στο θέμα του πετρελαίου άλλαξε υποχρεωτικά, καθώς η Ε.Ε. στρέφεται πλέον στη δημιουργία ενός πλέγματος καθαρής ενέργειας που θα καταστήσει την Ευρώπη στην πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρο στον κόσμο, έως το 2050.
Aκολουθούν τα βασικά σημεία της ομιλίας της κασ Σδούκου:
Το πρόγραμμα και οι υποχρεώσεις όλων εμάς που τρέχουμε τα θέματα του Υπουργείου δεν μας επιτρέπουν, πολλές φορές, να αποδεχόμαστε πάντα τις προσκλήσεις για διάφορες εκδηλώσεις που φθάνουν στα χέρια μας. Το γνωρίζετε όλοι πολύ καλά. Όμως, μέσα σε όλο αυτό το φόρτο των ευθυνών και υποχρεώσεων, προκύπτουν ορισμένες πραγματικές ευκαιρίες, όπως η σημερινή εκδήλωση, που μας επιτρέπουν να έρθουμε σε στενή επαφή με τους «δικούς» μας ανθρώπους, εκείνους δηλαδή που εκπροσωπούν ό,τι το εγγύτερο με το αντικείμενο της εργασίας μας στο ΥΠΕΝ. Θέλω επομένως, να ευχαριστήσω τους εκδότες του Greek Energy Directory που με προσκάλεσαν να χαιρετήσω αυτή την εκδήλωση. Περιηγήθηκα στις σελίδες του Οδηγού και ομολογώ πως αποτελεί πράγματι μια ιδιαίτερα επικαιροποιημένη και περιεκτική εικόνα του ενεργειακού κλάδου στην Ελλάδα.
Το πρώτο συμπέρασμά μου είναι ότι η έκδοση συνεισφέρει σημαντικά στη γνώση και κατανόηση των εξελίξεων στον ενεργειακό κλάδο στην Ελλάδα, και ως εκ τούτου συμβάλει καθοριστικά στη χάραξη της πολιτικής μας στον τομέα. Το δεύτερο, που θεωρώ ακόμη πιο σημαντικό είναι το ότι το Greek Energy Directory, ως εγχείρημα, εισάγει ένα νέο κεφάλαιο περί εξωστρέφειας στην ευρύτερη ελληνική πολιτική, επιχειρηματική και ακαδημαϊκή σκηνή. Και το λέω μετά λόγου γνώσεως, καθώς οι άνθρωποι που βρίσκονται πίσω από την έκδοση αποτελούν προκεχωρημένο φυλάκιο των ενεργειακών δρωμένων στη χώρα μας, στην ευρύτερη γειτονιά μας και όχι μόνον.
Η εξωστρέφεια δεν είναι μια λέξη κενού περιεχομένου. Για παράδειγμα, η ενέργεια στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη κοινωνία, δεν αποτελεί κτήμα ή ευθύνη κάθε κράτους ξεχωριστά, αλλά μια συνολική από κοινού υποχρέωση που ξεπερνά τα σύνορα για να προσφέρει ουσιαστικές υπηρεσίες στους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις βιομηχανίες. Το αποδεικνύει στον υπέρτατο βαθμό η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει αναλάβει τα ηνία, στην προσπάθειά της να γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος στον κόσμο, έως το 2050.
Για να επιστρέψω όμως στα καθ΄ημάς, ο ενεργειακός κλάδος στη χώρα μας πέρασε από χίλια-μύρια κύματα από το 2020 έως και σήμερα που μιλάμε, εξαιτίας της πανδημίας της COVID-19 και των επιπτώσεών της σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων του κλάδου αλλά και της οικονομίας. Η κατάρρευση της ζήτησης ενέργειας, στο πρώτο εξάμηνο του 2020, σήμανε την υποχώρηση των δεικτών οικονομικής ανάπτυξης και προκάλεσε καθυστερήσεις στην εκτέλεση σημαντικών έργων και συμφωνιών στον κλάδο και καθυστέρηση στην εφαρμογή των πολιτικών για την απανθρακοποίηση. Τολμώ να πω όμως, πως καταφέραμε, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, οι επιπτώσεις και παρενέργειες αυτής της θανατηφόρας επέλασης, να συγκρατηθούν σε ένα απολύτως ανεκτό επίπεδο, αν όχι να ακυρωθούν στην πράξη, χάρη στη σύντονη δράση και αποφασιστικότητα που επιδείξαμε τόσο ως συγκροτημένη Πολιτεία, όσο και κατά κλάδο ξεχωριστά.
Για να πάρω τα πράγματα από την αρχή και με τη σειρά της θεματολογίας που εμφανίζεται στα περιεχόμενα της έκδοσης, έχουμε τον τομέα του πετρελαίου. Είναι γεγονός πως από την περίοδο που υπογράφηκαν οι συμβάσεις παραχώρησης στα χερσαία και υποθαλάσσια τεμάχια στον ελληνικό χώρο, άλλαξαν πολλά σε ό,τι αφορά στις προτεραιότητες της πολιτικής, σε ευρωπαϊκό αλλά και εγχώριο επίπεδο. Η υποχρεωτική στροφή στην ανανεώσιμη ενέργεια, ως μόνη λύση στα κρίσιμα περιβαλλοντικά προβλήματα του πλανήτη, αδρανοποίησαν σε μεγάλο βαθμό τις αρχικές επιδιώξεις μας στην έρευνα και εξόρυξη πετρελαίου. Οι μεγαλύτεροι πετρελαϊκοί όμιλοι του κόσμου καθώς και οι δικές μας μεγάλες εταιρείες διύλισης στρέφονται με ολοένα και πιο ταχύ ρυθμό σε επενδύσεις στην παραγωγή καθαρών καυσίμων, εκτός των επενδύσεων σε αμιγώς πράσινη ενέργεια.
Δεν ισχύει το ίδιο με την προσέγγισή μας στο φυσικό αέριο. Το καύσιμο, όπως γνωρίζουμε όλοι έχει επιλεγεί να αποτελέσει τη γέφυρα στο δρόμο για την Ενεργειακή Μετάβαση. Αντιλαμβάνομαι πως κάποιες αποφάσεις που λαμβάνονται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, ή σημαντικών χρηματοοοικονομικών οργανισμών προκαλούν σύγχυση ως προς την προσήλωση σε αυτή την στρατηγική επιλογή, όμως θέλω να επιβεβαιώσω ότι η διακηρυγμένη από τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, πρόθεσή μας, είναι να κάνουμε την Ελλάδα ένα μεγάλο κόμβο μεταφοράς αερίου στην Ευρώπη. Να απλώσουμε παντού στη χώρα δίκτυα διανομής για νοικοκυριά και βιομηχανίες και να συμβάλουμε με όλες τις δυνάμεις μας στην ανάπτυξη και λειτουργία των κρίσιμων διασυνδετήριων αγωγών με τις γειτονικές χώρες και φυσικά την κατασκευή του πολύ φιλόδοξου αγωγού, East Med. Η πολιτική μας σε αυτή την κατεύθυνση σφραγίζεται με την επιτυχή αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ Υποδομών, και το πέρασμά της σε καθαρές συνθήκες λειτουργίας της αγοράς που θα συμβάλουν στον ανταγωνισμό και στις καλύτερες τιμές για τους καταναλωτές. Το επιβεβαιώνει ακόμη η στρατηγική μας για διαφοροποίηση της προέλευσης και των διαδρομών του φυσικού αερίου, όπως και για την επιτάχυνση της ολοκλήρωσης νέων υποδομών, όπως το FSRU Αλεξανδρούπολης.
Για να πω δυό λόγια και για τον τομέα ηλεκτρικής ενέργειας, η επανάσταση ολοκληρώθηκε με την εισαγωγή του Target Model! Με τα όποια προβλήματα λειτουργίας που αντιμετώπισε το πρώτο διάστημα, να θεωρούνται απολύτως λογικό για μια τέτοια αναδιάρθρωση, δεν παύει να αποτελεί τομή. Το Target Model εισήγαγε νέες αγορές που έδωσαν σε παραγωγούς, προμηθευτές και φορείς σωρρευτικής εκπροσώπησης ζήτησης τη δυνατότητα να αγοράζουν και να πωλούν ενέργεια στην χονδρική αγορά, με διαφάνεια και σε ανταγωνιστικές τιμές προς όφελος του καταναλωτή. Με το Target Model οι παραγωγοί έχουν πια τη δυνατότητα να προσφέρουν νέες υπηρεσίες και προιόντα με τα οποία να καλύπτουν τα κόστη τους, ενώ οι προμηθευτές μπορούν να διαφοροποιηθούν και να παίξουν το παιγχνίδι του ανταγωνισμού με καλύτερους όρους. Ολοκληρώνουμε, επίσης το έργο των ηλεκτρικών διασυνδέσεων με την Κρήτη και τα νησιά μας του Αιγαίου, και προχωρούμε στις διασυνδέσεις με τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας της Ιταλίας, της Βουλγαρίας και της Βόρειας Μακεδονίας. Επίσης, έχουμε θέσει τις βάσεις για την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών σε όλη τη χώρα, καθώς δεν νοείται σύγχρονη αγορά ρεύματος δίχως έξυπνους μετρητές. Παράλληλα μετατρέπουμε τα πανέμορφα αλλά απομονωμένα, ενεργειακά, νησιά μας, σε κόμβους καινοτομίας και πράσινης ανάπτυξης, και εξασφαλίζουμε για αυτά, συνθήκες ενεργειακής επάρκειας για να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις κρίσεις του μέλλοντος.
Στις AΠΕ, για να παραφράσω τον Τσόρτσιλ, ποτέ δεν έγιναν τόσα πολλά σε τόσο λίγο χρόνο, όσο δεν έγιναν στα προηγούμενα χρόνια! Εκπονήσαμε ένα ολοκληρωμένο Οδικό Χάρτη για το μέλλον των ΑΠΕ, που εγγυάται οικονομικά βιώσιμη, ενεργειακά μελετημένη και επενδυτικά ασφαλέστερη και πιο απλοποιημένη διείσδυση, για την υλοποίηση ενός μοντέλου όπου οι ανανεώσιμες πηγές θα αποτελούν τον πυλώνα της ενεργειακής κατανάλωσης της χώρας. Το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει ξεπεράσει το 30% στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και προβλέπουμε ότι θα φθάσει στο 60% έως το τέλος της δεκαετίας. Η ψήφιση και εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου για τις ΑΠΕ συμβάλει στην απλοποίηση της αδειοδότησης έργων και στην ταχεία διείσδυση της ηλιακής και αιολικής ενέργειας κατά τρόπο που να σέβεται τα δικαιώματα και ευαισθησίες των τοπικών κοινωνιών και του περιβάλλοντος και να εξασφαλίζει κανόνες διαφάνειας, και συνθήκες ισονομίας στην αγορά. Επίσης, οι πρόνοιες που έχουμε λάβει για την ευρωστία και βιωσιμότητα του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ, σημαίνουν ότι οι καταναλωτές προστατεύονται από τις υπέρμετρες αυξήσεις του ΕΤΜΕΑΡ. Τέλος, δεν ξεχνάμε την καίρια σημασία της αποθήκευσης ενέργειας, δίχως την οποία δεν μπορούμε να εξασφαλίσουμε επαρκή φορτία βάσης. Έτσι, για την ανάπτυξη λύσεων αποθήκευσης σχεδιάζουμε να διοχετεύσουμε 450 εκ. ευρώ.
Ακόμη, η Ενεργειακή Αποδοτικότητα και Συμπαραγωγή, αποτελεί ίσως τον πιο σημαντικό πυλώνα στην πορεία προς την Ενεργειακή Μετάβαση. Δεν είναι τυχαίο που συμπεριλαμβάνεται στις καίριες πολιτικές του Green Deal. Οι πόροι πλέον είναι πολλαπλάσιοι σε σύγκριση με το παρελθόν και η μόχλευσή τους γίνεται μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, αλλά και με την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων. Σε αυτό το πλαίσιο προωθούμε εμβληματικά Προγράμματα, όπως το «Εξοικονομώ» και το «Κινούμαι Ηλεκτρικά» που αφορά στην υιοθέτηση λύσεων ηλεκτροκίνησης στη χώρα, ένα σχέδιο που τρέχει με μεγάλη επιτυχία και για το οποίο είμαι ιδιαίτερα υπερήφανη.
Αφήνω για το τέλος το κρίσιμο ζήτημα της απολιγνιτοποίησης, όπου έχουμε θέσει σε τροχιά σχεδιασμού και υλοποίησης το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης για τις λιγνιτικές περιοχές. Η συνειδητή απαλλαγή της εξάρτησης από τον λιγνίτη και μάλιστα με τον ταχύτερο ρυθμό αό όλες τις χώρες της Ευρώπης μας καθιστά πρωτοπόρους σε αυτό τον τομέα. Το μερίδιο του λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή μειώνεται με σταθερό ρυθμό τα τελευταία χρόνια και θα μηδενιστεί το 2023. Εκμεταλλευτήκαμε, επίσης, άμεσα τις δυνατότητες που προσφέρει το Ταμείο Ανάκαμψης και υποβάλαμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την ενίσχυση της Πράσινης Ενεργειακής Μετάβασης στη χώρα.
Αφήνουμε πίσω την κρίση με την εφαρμογή ενός ευρέος και συντονισμένου σχεδίου δράσεων και περνάμε στην επόμενη ημέρα της βιώσιμης ανάπτυξης, με όπλα μας τα ισχυρά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της χώρας.
Πριν ολοκληρώσω το χαιρετισμό μου θέλω να συγχαρώ για άλλη μια φορά τους συντελεστές της έκδοσης και το energia.gr και αδημονώ να τα πούμε και του χρόνου, όταν αναμένω να έχουμε ξεπεράσει πλήρως την κρίση και να έχουμε καταγράψει ακόμη μεγαλύτερη πρόοδο στα θέματα που μας αφορούν.