υπό την αιγίδα του ΙΕΝΕ, ο κ. Ιωάννου αναφέρθηκε σε μια προσωπική στιγμή. Είπε ότι έχουν περάσει ακριβώς δύο χρόνια από την πρώτη παρουσία του ως διευθύνων σύμβουλος του ελληνικού χρηματιστηρίου ενέργειας και πως αυτή ήταν πάλι σε εκδήλωση του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης.
«Ήταν η πρώτη επαφή μου με τον κόσμο της ενέργειας αφότου εγκατέλειψα για κάποιο χρονικό διάστημα την έδρα μου στο Πανεπιστήμιο, αλλά ξεκίνησα ένα ταξίδι που μόνο ενδιαφέροντα στοιχεία έχει να δείξει», είπε.
«Θυμάμαι πως ήταν εκείνο το συνέδριο (αναφέρεται στο γνωστό συνέδριο Ενέργεια & Ανάπτυξη που διοργανώνει κατ’ έτος το ΙΕΝΕ) στο οποίο αναφερόμασταν συνεχώς στο χρηματιστήριο ενέργειας χρησιμοποιώνταες τη λέξη ΘΑ. «Θα κάνουμε αυτό, ΘΑ δείξουμε εκείνο»… Σήμερα βρίσκομαι κοντά σας για να μιλήσω για πράγματα που έχουμε κάνει και για στόχους που έχουν επιτευχθεί», τόνισε.
Στη συνέχεια προέβη σε μια σύντομη περιγραφή της δομής και λειτουργίας των δύο εταιρειών που απαρτίζουν το EnEx (το χρηματιστήριο ενέργειας και την εταιρεία εκκαθάρισης συναλλαγών), για τη μετοχική βάση της εταιρείας λέγοντας πως είναι διαρθρωμένη με σωστό πνεύμα και κατά τρόπο που να εξισορροπεί τα πράγματα και τις καταστάσεις στο εσωτερικό της, αφού μετέχουν σε αυτή, ισότιμα, το ελληνικό δημόσιο και ο ιδιωτικός τομέας, «έτσι ώστε να μπορεί να εκφράζει αυτά που πρέπει να εκφράζει ένα χρηματιστήριο ενέργειας», όπως είπε χαρακτηριστικά. Ανέφερε ακόμη πως το EnEx τρέχει τη spot αγορά αλλά και την προθεσμιακή στον ηλεκτρισμό. Προέβη δε, σε ειδική μνεία για την αγορά εκκαθάρισης συναλλαγών, λέγοντας πως κατέχει ένα μοναδικό, όπως το χαρακτήρισε, χαρακτηριστικό, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μιας και εκκαθαρίζει και την αγορά εξισορρόπησης, «δημιουργώντας ένα θωρακισμένο θεσμό που μέσα σε όλη αυτή την τρέλα των τιμών που βιώνουμε το τελευταίο χρονικό διάστημα, καταφέρνει να παραμένει στη θέση του και να προχωρά όλες τις δραστηριότητες που έχει αναλάβει να φέρει σε πέρας», υπογράμμισε.
«Μπορεί να ξεκινήσαμε με ΘΑ, αλλά αυτή τη στιγμή έχουμε κάνει πολλά πράγματα. Καταφέραμε ουσιαστικά να περάσουμε, τον Νοέμβριο του 2020, χωρίς τεχνικά προβλήματα στη λειτουργία του target model που όπως και η Γενική Γραμματέας Ενέργειας αποτελεί την καρδιά της αγοράς σε όλα τα θέματα που άπτονται του ηλεκτρισμού», συνέχισε για να προσθέσει πως το χρηματιστήριο πέτυχε ταυτόχρονα ακόμη ένα σημαντικό στόχο που δίνει αυτή τη δυνατότητα των διασυνδέσεων και της επέκτασης των σχέσεων με τις γειτονικές χώρες, που ήταν το coupling με τις αγορές της Ιταλίας και της Βουλγαρίας. Αυτά έχουν ολοκληρωθεί, τόνισε.
Επίσης ανέφερε πως το EnEx τρέχει αυτή τη στιγμή η προθεσμιακή αγορά ηλεκτρισμού που αποτελεί ένα αναπόσπαστο τμήμα του target model το οποίο θα πρέπει να το κατανοήσουν όλοι οι συμμετέχοντες - και όχι μόνο – για να μπορέσουν να έχουν μια σφαιρική εικόνα για το πώς συμπεριφέρεται η αγορά σε συνθήκες μοντέλου-στόχου.
Είπε ακόμη πως ένα από τα τελευταία επιτεύγματα του χρηματιστηρίου ενέργειας ήταν η ενσωμάτωση της Κρήτης στην αγορά και μάλιστα σε μια πολύ «ενδιαφέρουσα», περίοδο όπου κανείς θα περίμενε ότι, με βάση τα έως τότε δεδομένα, το αρχικό καλώδιο που είναι μικρής χωρητικότητας θα ήταν συνεχώς φορτισμένο, έτσι ώστε να τροφοδοτεί με ρεύμα το νησί, τελικά είναι αρκετά «άδειο», επειδή οι τιμές και η αγορά έχουν δημιουργήσει ένα διαφορετικό μείγμα που επικρατεί σήμερα.
Ο κ. Ιωάννου έδειξε κατόπιν μια σειρά διαφανειών με παραδείγμτα του πώς λειτουργεί η αγορά, με έμφαση στη συνεισφορά των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στη μετάβαση που «συντελείται και στηρίζεται απόλυτα από την ελληνική κυβέρνηση», όπως τόνισε, αλλά και στις εξαγωγές. Όπως ανέφερε ο Οκτώβριο ήταν ένας αρκετά ιδίαιτερος μήνας, καθώς «ήμασταν έντονα εξαγωγικοί» σχεδόν προς όλους τους γείτονές μας (Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, ιδιαίτερα στην Ιταλία και κάποιες πιο περιορισμένες στην Βουλγαρία) παρά την υψηλή τιμή που καταγράφηκε, όπως είπε.
«Αυτό είναι κάτι που είναι ενδιαφέρον και το οποίο οδηγεί σε αυτή την πολιτική που έρχεται να δώσει την έμφαση στις ΑΠΕ, επειδή αυτό είναι το κομμάτι της αγοράς που θα μπορέσει να καθοδηγήσει αυτό το εξαγωγικό μας προφίλ, παρά το γεγονός ότι είναι εξαιρετικό σπάνιο, αφού εισάγουμε συνήθως», τόνισε.
Ο επικεφαλής του EnEx ανέφερε πως η συμμετοχή των ΑΠΕ στην αγορά DAM (αγορά επόμενης ημέρας) ήταν πολύ αυξημένη και έφθασε κοντά στο 36% (32% ηλιακά/φωτοβολταϊκά και 4% υδροηλεκτρικά), ενώ στην ενδοηερήσια αγορά (intraday) η συνεισφορά τους ήταν της τάξης του 21%, ενώ σε αρκετές ημέρες του ίδιου μήνα (Οκτώβριος) η συνδυασμένη συνεισφορά των ΑΠΕ και των υδροηλεκτρικών στο μείγμα ξεπέρασαν ακόμη και το 50% του μείγματος. «Αυτό είναι κάτι που θέλουμε να δούμε να εξελίσσεται μέσα από όλες τις δράσεις στις οποίες αναφέρθηκε και η κα Σδούκου», είπε.
Ο κ. Ιωάννου ανέλυσε εν συντομία το πώς η ραγδαία αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου επηρέασε την αγορά ηλεκτρισμού και επεσήμανε το ότι όταν υπάρχει μεγάλη συνεισφορά των ΑΠΕ οι τιμές συγκρατώνται σε χαμηλά επίπεδα, ενώ συμβαίνει το εντελώς αντίθετο όταν αυτή η συνεισφορά τους υποχωρεί και άλλα, πιο ακριβά τμήματα του μείγματος έρχονται να οριοθετήσουν τις τιμές και «αυτό είναι κάτι που παρατηρούμε σε συνεχή βάση», υπογράμμισε.
Επεσήμανε ακόμη πως ενώ οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας χαρακτηρίζονται από «σημαντικότατη αυξητική τάση», εν τούτοις αυτό συμβαίνει χωρίς να παρατηρούνται στρεβλώσεις στο πώς συμπεριφέρεται η αγορά, που κατά τον ίδιο οφείλεται στο η προσφορά και ζήτηση έχει ενταχθεί ομαλά στους αλγορίθμους του μοντέλου για να δώσει την τιμή εκκαθάρισης.
Ανέλυσε ακόμη τη σημασία της σύζευξης που όπως είπε δημιουργεί τη σύγκλιση των τιμών τόσο σε πανευρωπαϊκό, όσο και σε εθνικό επίπεδο, για να υπογραμμίσει πως το πρόβλημα των υψηλών χονδρεμπορικών τιμών δε αποτελεί ελληνικό «προνόμιο» και το πώς η Ελλάδα κινήθηκε, το ά τρίμηνο του έτους, στο μέσο όρο και δεν απείχε ιδιαίτερα από τους μ.ο των υπολοίπων ευρωπαϊκών χωρών, σύμφωνα με τα στοιχεία της DG Energy. «Ας δούμε και το τί συμβαίνει στην Ιταλία και στην Βουλγαρία με τις οποίες είμαστε συνδεδεμένοι», είπε χαρακτηριστικά. Τον περασμένο μήνα, λοιπόν, όπως εξήγησε παρατηρήθηκε μια σχεδόν απόλυτη σύγκλιση των τιμών, με ορισμένες εξάρσεις λόγω είτε των ιδιαιτεροτήτων μιας συγκεκριμένης ημέρας, ή της συγκεκριμένης χώρας. Έφερε δε ως παράδειγμα αυτών των εξάρσεων, το γεγονός ότι η κορύφωση των τιμών στην Ιταλία οφειλόταν στην κατακόρυφη άνοδο της τιμής του φυσικού αερίου.
Υποστήριξε πως τα επίπεδα τιμών για τους καταναλωτές και τις βιομηχανίες δεν είμαστε σε κάποια πολύ άσχημη κατάσταση σε σχέση με το μέσο όρο της Ευρώπης. «Φυσικά θα πρέπει να γίνουν δομές σε όλα τα επίπεδα των αξόνων που διαμορφώνουν τελικά τις τιμές, αλλά νομίζω πως θα πρέπει να αναγνωρίζουμε και τη θέση μας σε σύγκριση με όλους τους υπόλοιπους», είπε ο κ. Ιωάννου.
Τέλος, αναφέρθηκε στα επόμενα δύο βήματα του χρηματιστηρίου ενέργειας. Το πρώτο αφορά στην υλοποίηση ενός βάθρου εμπορίας φυσικού αερίου, με τη χώρα μας να έχει τη δυνατότητα να διαθέτει, για πρώτη φορά, αγορά spot. «Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη φάση της διαβούλευσης με τον Ρυθμιστή, με τη λειτουργία να αναμένουμε ότι θα ξεκινήσει πάρα πολύ σύντομα», όπως είπε, ενώ το δεύτερο είναι πως μέσα στο 2022 θα υλοποιηθεί και το σύστημα της συνεχούς διαπραγμάτευσης το οποίο θα φέρει αρκετή ρευστότητα στην ενδοημερήσια αγορά.