Ολοένα και περισσότερα στελέχη της ελληνικής αγοράς ενέργειας ανησυχούν για τον εξίσου ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό καταναλωτών που δηλώνουν αδυναμία αποπληρωμής των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος. Στην Κύπρο, 180.000 νοικοκυριά ή ποσοστό 28% του συνόλου (σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat) βρίσκονται ήδη σε αυτή την κατάσταση, για να μείνουμε μόνο στην γειτονιά μας.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι η κρίση δεν είναι παιγχνίδι για την τσέπη των καταναλωτών. Η αγορά είναι σκληρή. Θα έπρεπε να έχουν προβλεφθεί, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, εναλλακτικές που να διασφαλίζουν την ενεργειακή ασφάλεια και την επάρκεια ηλεκτρικής ενέργειας για όλους τους Ευρωπαίους ανεξαιρέτως.
Φαίνεται όμως πως το ενθουσιώδες σύνθημα «φθηνή ενέργεια για όλους» (αποκλειστικά χάρη στην ανανεώσιμη ενέργεια) ήταν, στην πραγματικότητα, μια πολιτική πομφόλυγα που δεν μπορεί να επαληθευτεί, τουλάχιστον με τους όρους του σήμερα. Το «αύριο» είναι μια άλλη συνθήκη και πιθανώς να αποφέρει τους καρπούς που μόνο να ονειρεύονται μπορούν στην παρούσα συγκυρία, οι γνωστοί καρεκλοκένταυροι των Βρυξελλών και του Βερολίνου.
Για να προστατεύσουμε το κλίμα και το περιβάλλον, δεν αρκούν οι «καλές» προθέσεις. Χρειαζόμαστε να παραμείνουμε στο μονοπάτι της λογικής και των όσων προστάζει η πραγματικότητα. Όλοι γνωρίζουν πως θα χρειαζόμαστε υδρογονάνθρακες για πολλές δεκαετίες ακόμα. Και όμως, αντιμετωπίζονται σαν το δαιμόνιο που πρέπει να εξορκίσουμε.
Είναι επίσης φανερό ότι δεν έχει βρεθεί ακόμη η τεχνολογία που θα υποκαταστήσει αυτόν τον τεράστιο όγκο ενέργειας που έχει ανάγκη ο πλανήτης και καλύπτεται σήμερα, κατά κόρον, από τα ορυκτά καύσιμα. Ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς για την Energiewnde (γερμανιστί η Ενεργειακή Μετάβαση) που εμπνεύστηκαν σε κάποιο ινστιτούτο της Γερμανίας, το μακρυνό 1980. Η τεχνολογία που θα δώσει σάρκα και οστά στο σχέδιο της πλήρους εγκατάλειψης της πυρηνικής και πετρελαϊκής ενέργειας και ευρύτερα, στην οικονομική ανάπτυξη με χαμηλή κατανάλωση ενέργειας θα προκύψει, αλλά όχι σήμερα.
Η ιστορία έχει δείξει πως υπάρχουν μεγάλες χρονικές περίοδοι για τη μετάβαση από τη μία πηγή ενέργειας στην άλλη, από το ξύλο, στο κάρβουνο και στο πετρέλαιο.
Έως τότε, δεν είναι ανάγκη να ζήσουμε σαν ενεργειακοί πένητες. Το περιβάλλον δεν θα καθαρίσει αν το προστατεύσει μόνο η Ευρώπη. Απαιτείται μια παγκόσμια συναίνεση που δεν φαίνεται ακόμη στον ορίζοντα, τουλάχιστον όσο θα υπάρχουν χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία που θα παραμένουν αγκιστρωμένες στην παραγωγή ενέργειας από άνθρακα.
Αλλά δεν χρειάζεται να πάμε τόσο μακρυά. Στην Ευρώπη, οι κήνσορες της Energiewende υπονομεύουν σταθερά το δικό τους αφήγημα. Πρώτα είχαμε την υπόσχεση της παγκοσμιοποίησης και της τεχνολογίας που θα έλυνε τα προβλήματα των λαών και θα πρόσφερε πλούτο και μεγάλη ελευθερία χρόνου στον άνθρωπο. Τώρα έχουμε την υπόσχεση της «καθαρής και φθηνής ενέργειας για όλους». Η πρώτη διαψεύστηκε οικτρά. Η δεύτερη;