Κρήτη- Πελοπόννησος, τον περασμένο Ιούλιο, θα οδηγούσε σε πτώση του κόστους παραγωγής στα νησιά, αλλά και την εκτίναξη της τιμής του φυσικού αερίου, που επέφερε το άλμα στη χονδρική του ρεύματος στο διασυνδεμένο σύστημα (ήτοι, στην ηπειρωτική χώρα), η οποία με τη σειρά της ψαλίδισε τη διαφορά σε σχέση με το κόστος ηλεκτροπαραγωγής στα νησιά μας.
Η εξέλιξη έχει πρακτική σημασία καθώς εξαλείφει κάθε ελπίδα για μείωση των χρεώσεων ΥΚΩ στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος, παρά τη δέσμευση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, ότι από την αρχή του 2022 θα μειωθούν οι χρεώσεις ΥΚΩ για τους καταναλωτές και με αυτό τον τρόπο θα αμβλυνθούν οι αρνητικές επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης, πέραν της κρατικής επιδότησης στους λογαριασμούς ρεύματος των οικιακών καταναλωτών.
Σημειώνουμε όμως πως ακόμη και σε περίπτωση που ο ΕΛΥΚΩ ήταν πλεονασματικός, το πλεόνασμα θα κατευθυνόταν είτε για κάλυψη ελλειμμάτων παρελθόντων μηνών ή ετών, είτε για δημιουργία αποθέματος μ σκοπό τον ισοσκελισμό τυχόν μελλοντικών ελλειμάτων. Το θετικό της υπόθεσης είναι, όπως αναφέρεται στην απόφαση της ΡΑΕ, ότι η τάση δημιουργίας ελλειμμάτων στον Ειδικό Λογαριασμό ΥΚΩ, θα ανατραπεί κατά το επόμενο έτος, 2022, με την Αρχή να αξιολογεί ως πολύ σημαντική την πρόβλεψη δημιουργίας αποθέματος ασφαλείας στον ετήσιο προϋπολογισμό του οικονομικού αποτελέσματος του ΕΛΥΚΩ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ, που είναι Διαχειριστής του Ειδικού Λογαριασμού των ΥΚΩ, το οικονομικό αποτέλεσμα του ΕΛΥΚΩ ήταν ελλειμματικό κατά 63 εκατ. ευρώ το 2018, κατά 127 εκατ. ευρώ το 2019 και κατά 104 εκατ. ευρώ το 2020.
Ακολουθούν τα κυριότερα σημεία της απόφασης της ΡΑΕ για τη “Θέσπιση Ειδικής Μεθοδολογίας απόδοσης οφειλόμενων ανταλλαγμάτων για την παροχή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας ηλεκτρικής ενέργειας σε περίπτωση ελλείμματος του ειδικού λογαριασμού ΥΚΩ”:
· Ο Ειδικός Λογαριασμός Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας («ΕΛΥΚΩ»), που διαχειρίζεται ο Διαχειριστής ΥΚΩ και παρακολουθεί διακριτά στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και στο Σύστημα Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών, θα πρέπει να είναι ισοσκελισμένος στο τέλος εκάστου ημερολογιακού μήνα («Μηνιαία εκκαθάριση») και στο τέλος εκάστου ημερολογιακού έτους («Ετήσια εκκαθάριση»), σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 10 του άρθρου 55 του ν. 4001/2011 και τους Κώδικες Διαχείρισης του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής 11 Ενέργειας («Κώδικας Διαχείρισης ΕΔΔΗΕ») και Ηλεκτρικών Συστημάτων Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών («Κώδικας Διαχείρισης ΜΔΝ»).
· Για το σκοπό αυτό, στο πλαίσιο κάθε Μηνιαίας εκκαθάρισης κατά τη διενέργεια της οποίας ο ΕΛΥΚΩ καθίσταται ελλειμματικός, είτε διότι οι πιστώσεις του μήνα είναι μικρότερες από τις χρεώσεις του μήνα και δεν υπάρχει επαρκές αποθεματικό στον ΕΛΥΚΩ για την κάλυψη του συνόλου των χρεώσεων του συγκεκριμένου μήνα, είτε διότι προκύπτει Έλλειμμα Συναλλαγών σύμφωνα με το άρθρο 147 παρ. 2 (δ) του Κώδικα Διαχείρισης ΕΔΔΗΕ, το οποίο δεν μπορεί να καλυφθεί από τυχόν πλεόνασμα του ΕΛΥΚΩ, είτε από Μηνιαία εκκαθάριση του ίδιου έτους, είτε από Ετήσια εκκαθάριση, εφόσον δεν υπάρχουν εκκρεμότητες παλαιότερων ετών
· O Διαχειριστής ΥΚΩ προσδιορίζει το ποσοστό απομείωσης του ανταλλάγματος ΥΚΩ που οφείλει να καταβάλλει σε καθέναν από τους Προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, ανάλογα με το πόσο που θα δικαιούτο έκαστος εξ αυτών για το μήνα αυτό εάν δεν είχε προκύψει το έλλειμμα. Αντιστοίχως, οι Προμηθευτές τιμολογούν το αντάλλαγμα που καταβάλλει σε αυτούς ο Διαχειριστής ΥΚΩ, το οποίο είναι απομειωμένο κατά το ανωτέρω ποσοστό. Το ποσοστό απομείωσης είναι κοινό για όλους τους Προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας και προκύπτει από το λόγο του ελλείμματος της Μηνιαίας εκκαθάρισης δια του συνολικού ανταλλάγματος ΥΚΩ που θα δικαιούντο όλοι οι Προμηθευτές εάν δεν υπήρχε έλλειμμα. Το ποσό κατά το οποίο απομειώθηκε, κατ’ εφαρμογήν του ανωτέρω ποσοστού, το οφειλόμενο αντάλλαγμα ΥΚΩ καταγράφεται από τον Διαχειριστή ΥΚΩ σε μηνιαία βάση, διακριτά ανά δικαιούχο και ανά Υπολογαριασμό ΥΚΩ ΔΣ και ΥΚΩ ΜΔΝ, ώστε να διασφαλίζεται η ορθότητα της μελλοντικής τιμολόγησης και συνολικής απόδοσης του ανταλλάγματος στους δικαιούχους.
· Εάν, στο πλαίσιο της Μηνιαίας εκκαθάρισης και μετά την καταβολή του ανταλλάγματος ΥΚΩ που αντιστοιχεί στο μήνα, διαπιστώνεται υπόλοιπο (πλεόνασμα) στον ΕΛΥΚΩ, ο Διαχειριστής προβαίνει σε πληρωμές στους δικαιούχους ανταλλάγματος ΥΚΩ στους οποίους δεν έχουν καταβληθεί ολοσχερώς, λόγω ελλείμματος του ΕΛΥΚΩ, ανταλλάγματα ΥΚΩ προηγούμενων μηνών του αυτού ημερολογιακού έτους, εξοφλώντας τις αντίστοιχες απαιτήσεις από την αρχαιότερη προς τη νεότερη. Στην περίπτωση κατά την οποία δεν υπάρχουν ελλείμματα από προηγούμενους μήνες του αυτού έτους, το πλεόνασμα παραμένει ως αποθεματικό στον ΕΛΥΚΩ για να καλύψει τυχόν ελλείμματα επόμενων μηνών εντός του ίδιου έτους.
· Ο Διαχειριστής ΥΚΩ διενεργεί τις πιστώσεις που προκύπτουν κατ’ εφαρμογήν των ανωτέρω μετά από τιμολόγηση των αντίστοιχων ποσών από τους δικαιούχους του ανταλλάγματος ΥΚΩ.
· Η κάλυψη ελλειμμάτων που προκύπτουν κατά την Ετήσια εκκαθάριση του ΕΛΥΚΩ σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 3 του άρθρου 147 του Κώδικα Διαχείρισης ΕΔΔΗΕ, γίνεται από τυχόν πλεόνασμα του ΕΛΥΚΩ, το οποίο έχει προκύψει: είτε από τη διαδικασία της Μηνιαίας εκκαθάρισης που έπεται της τελευταίας εκκαθάρισης (Δεκεμβρίου) του προηγούμενου έτους, είτε/ και από παλαιότερη Ετήσια εκκαθάριση. Στην περίπτωση αυτή, ο Διαχειριστής ΥΚΩ ενεργεί σύμφωνα με τους ακόλουθους κανόνες: (α) Οι οφειλές από αντάλλαγμα ΥΚΩ προς τους δικαιούχους Προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας εξοφλούνται σύμφωνα με την αρχή της χρονικής προτεραιότητας, ήτοι από την αρχαιότερη προς τη νεότερη. (β) Η εξόφληση πραγματοποιείται με βάση την, διακριτή ανά δικαιούχο και σε μηνιαία βάση, καταγραφή από το Διαχειριστή των απαιτήσεων των Προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας για μη καταβληθέντα ποσά ανταλλάγματος ΥΚΩ, (γ) Σε περίπτωση που δεν επαρκεί το διαθέσιμο πλεόνασμα/υπόλοιπο για την πλήρη κάλυψη των ανταλλαγμάτων που εκκαθαρίζονται, εφαρμόζονται τα οριζόμενα στην παράγραφο 2 αναλογικά για την Ετήσια εκκαθάριση.
· Τυχόν πλεονάσματα που προκύπτουν από Ετήσιες εκκαθαρίσεις διατίθενται ως εξής: για την κάλυψη κατά προτεραιότητα ελλειμμάτων από Ετήσιες εκκαθαρίσεις, ή/ και για την κάλυψη ελλειμμάτων που προκύπτουν από Μηνιαία εκκαθάριση, εφόσον δεν υπάρχουν ελλείμματα που προέκυψαν από Ετήσια εκκαθάριση.