την ενίσχυση του προϋπολογισμού της ΕΕ χωρίς να απαιτείται από τα κράτη μέλη να βάλουν κι άλλο «το χέρι στην τσέπη» για να παρέχουν πρόσθετη ενίσχυση, σύμφωνα με την Επιτροπή.
Θα βοηθήσουν επίσης στην αποπληρωμή του δανείου για το ταμείο ανάκαμψης από τον κορονοϊό ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ, το λεγόμενο «Next Generation EU». Επιπλέον, θα παράσχουν περίπου 8 δισεκατομμύρια ευρώ για το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα, το οποίο έχει προταθεί ήδη από τα μέλη.
Οι πόροι αυτοί «όχι μόνο θα παράσχουν μια σταθερή ροή εσόδων που θα χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή του ταμείου ανάκαμψης από τον κορονοϊό, αλλά και θα ευθυγραμμίσουν την πλευρά των εσόδων του προϋπολογισμού της Ένωσης με τους πολιτικούς στόχους της Ένωσης για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση», δήλωσε ο Γιοχάνες Χαν, επίτροπος Προϋπολογισμού και Διοίκησης, κατά την παρουσίαση του σχεδίου.
Έσοδα από εισφορές άνθρακα και φόρους εταιρειών
Από τις τρεις νέες πηγές εσόδων, το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ), το οποίο δημοπρατεί άδειες που επιτρέπουν σε ορισμένες βιομηχανίες να εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα, θα επιφέρει τα περισσότερα χρήματα στον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Επί του παρόντος, τα περισσότερα από αυτά τα έσοδα πηγαίνουν στους εθνικούς προϋπολογισμούς, αλλά η Κομισιόν επιθυμεί τώρα το 25% να εισρεύσει στα ταμεία της ΕΕ. Αυτό ισοδυναμεί με 9 δισεκατομμύρια ευρώ κατά μέσο όρο ετησίως μεταξύ 2023-2030, με βάση τις τιμές του 2018.
Η δεύτερη ροή εσόδων που σχετίζεται με το κλίμα και την οποία η Επιτροπή θέλει να διοχετεύσει στον προϋπολογισμό της ΕΕ είναι ο Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM), ο οποίος θα επιβάλλει μια ενιαία τιμή σε ορισμένα προϊόντα εντάσεως άνθρακα που εισέρχονται στην ΕΕ.
Μόλις τεθεί σε ισχύ, η Κομισιόν θα λάβει το 75% των εσόδων του που αναμένεται να είναι κατά μέσο όρο 1 δισ. ευρώ ετησίως από το 2026-2030.
Εν τω μεταξύ, η Επιτροπή πρότεινε ότι το 15% των πρόσθετων εσόδων από τη φορολογία εταιρειών που θα λάβουν τα κράτη μέλη της ΕΕ -μετά τη φορολογική συμφωνία του ΟΟΣΑ του Οκτωβρίου- θα πρέπει να καταβληθεί για τους ιδίους πόρους της ΕΕ. Κάτι τέτοιο θα προσφέρει περίπου μεταξύ 2,5 και 4 δισ. ευρώ ετησίως εν αναμονεί της οριστικοποίησης της συμφωνίας .
Ορισμένοι έχουν εκφράσει τις ανησυχίες τους ότι η μετατροπή του Μηχανισμού Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM) σε ίδιο πόρο θα τον καθιστούσε ασύμβατο με τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ).
Ο Χαν εξήγησε ακόμη, ότι εφόσον οι τομείς που καλύπτονται από την εν λόγω εισφορά καταργούνται σταδιακά στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ με τον ίδιο ρυθμό που εντάσσονται στον CBAM, δεν υπάρχει κανένα ζήτημα.
Ο ΠΟΕ έχει προβάλει παρόμοια επιχειρήματα. Νωρίτερα φέτος, ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής του δήλωσε το εξής: «Εάν αυτοί οι δασμοί επιστρέψουν στα γενικά έσοδα για τη στήριξη της ΕΕ, φυσικά, δεν υπάρχει πρόβλημα».
Ωστόσο, προειδοποίησε κατά της χρήσης των χρημάτων για την επιδότηση των βιομηχανιών που καλύπτονται από το CBAM, λέγοντας ότι αυτό θα «άλλαζε την εξίσωση του ανταγωνισμού» και θα δημιουργούσε «αρκετή σύγκρουση» στον ΠΟΕ.
«Συμφωνήστε ή πληρώστε τα χρήματα μόνοι σας»
Για να προχωρήσει, η πρόταση της Επιτροπής πρέπει τώρα να εγκριθεί επίσημα από τα κράτη μέλη της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η πρόταση για νέους ίδιους πόρους θα απαιτήσει ομοφωνία μεταξύ των χωρών της ΕΕ, ενώ θα ζητηθεί και η γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πάνω στην πρόταση.
Η Πολωνία έχει ήδη προειδοποιήσει ότι θα ασκήσει «βέτο σε όλα τα θέματα που απαιτούν ομοφωνία των κρατών μελών της ΕΕ» εφόσον η Κομισιόν δεν αποδεσμεύσει τις πληρωμές προς τη Βαρσοβία, οι οποίες παρακρατούνται λόγω της συνεχιζόμενης διαμάχης για την ανεξαρτησία της εγχώριας δικαστικής εξουσίας.
Σύμφωνα με τον νομικά δεσμευτικό οδικό χάρτη για τους νέους ιδίους πόρους, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να ψηφίσουν επί της πρότασης της Κομισιόν έως τον Ιούλιο του 2022.
Το σχέδιο απαιτεί επίσης μια στοχευμένη τροποποίηση του επταετούς προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, που συμφωνήθηκε μόλις πριν από ένα χρόνο ώστε να μπορέσει η Επιτροπή να αποπληρώσει τα δάνεια της ΕΕ και να επιτρέψει πρόσθετες δαπάνες για το κοινωνικό ταμείο για το κλίμα. Αυτό ακολουθεί την ίδια διαδικασία.
Ωστόσο, ορισμένες χώρες της ΕΕ αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό την επαναφορά του ήδη συμφωνημένου προϋπολογισμού της ΕΕ για τα επόμενα επτά χρόνια, γνωστού ως Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ). Σε συνάντηση των υπουργών Περιβάλλοντος, αρκετές δημοσιονομικά συντηρητικές χώρες τάχθηκαν εναντίον του.
Η συμφωνία για τον επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ ήταν μια δύσκολη και προσεκτικά ισορροπημένη συμφωνία, την οποία η Φινλανδία θα προτιμούσε να μην ανοίξει εκ νέου, δήλωσε στη EURACTIV φινλανδική διπλωματική πηγή.
Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ένα ισχυρό επιχείρημα για να υπογράψουν οι χώρες της ΕΕ: αν δεν το κάνουν, θα πρέπει να βάλουν τα χρήματα οι ίδιες.
Σύμφωνα με τον Χαν, οι χώρες της ΕΕ γνώριζαν ότι θα πρέπει να συμφωνήσουν σε νέους δικούς τους πόρους για την αποπληρωμή του δανείου ανάκαμψης και «εάν αυτό δεν συμβεί, φυσικά, τα κράτη μέλη πρέπει να δώσουν τα χρήματα αυτά από τις εθνικές τους συνεισφορές».
Αυτό είναι κάτι που επαναλαμβάνουν και οι δύο νομοθέτες που συνέταξαν τη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επί της πρότασης – ο Χοσέ Μανουέλ Φερνάντες από το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) και η Βαλερί Χαγέρ από την κεντρώα πτέρυγα του Renew Europe.
«Οι κίνδυνοι είναι σαφείς: πολύ υψηλότερες εθνικές συνεισφορές στον προϋπολογισμό της ΕΕ ή περικοπές στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο μεσοπρόθεσμα», δήλωσαν οι ίδιοι.
«Αυτό σαφώς δεν είναι προς το συμφέρον των πολιτών», προειδοποίησαν.
Δεν υπάρχουν αρκετά χρήματα
Ενώ ο Φερνάντες και η Χάγερ χαιρέτισαν την ανακοίνωση της Επιτροπής, επέκριναν το γεγονός ότι οι προτεινόμενοι ίδιοι πόροι θα καλύψουν μόνο τα δύο τρίτα των απαιτούμενων χρημάτων.
«Είναι επίσης λυπηρό το γεγονός ότι δεν φτάνουμε ακόμη τα 15 δισ. ευρώ ετησίως για την αποπληρωμή των χρεών που έχουν προκύψει στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης «NextGenerationEU». Εμείς, ως εισηγητές για τους ίδιους πόρους, ζητάμε να οριστεί υψηλότερο ποσοστό αυτών των πηγών εσόδων που ορίζονται ως «ίδιοι πόροι» που εισρέουν στον προϋπολογισμό της ΕΕ», ανέφεραν.
Για να αντιμετωπιστεί αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει να εισαγάγει νέους ίδιους πόρους το 2023. Με την πάροδο του χρόνου, επίσης, θα πρέπει να βρεθούν περισσότεροι ίδιοι πόροι για να αντικαταστήσουν τα έσοδα που βασίζονται στο κλίμα, καθώς αυτά είναι πιθανό να μειωθούν καθώς η Ευρώπη μειώνει τις εκπομπές της.
«Ιδανικά, τα έσοδα από αυτές τις εισφορές που σχετίζονται με το κλίμα θα πρέπει να μειωθούν, διότι αυτό είναι ο στόχος μας – να βελτιώσουμε την κατάσταση με τις εκπομπές CO2», δήλωσε ο Χαν.
euractiv.gr