Η βασική εντύπωση των όσων είπε ο κ. Δαγούμας είναι ότι η αγορά δεν λειτουργεί με την απαραίτητη διαφάνεια, ούτε και προάγει συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού, κάτι που ήρθε σε αντίθεση με τον ισχυρισμό του ότι αυτή η ίδια η αγορά λειτουργεί, τελικά προς όφελος του καταναλωτή.
Ο κ. Δαγούμας κλήθηκε να απαντήσει σε μια σειρά πιεστικών ερωτημάτων για όλο το εύρος των θεμάτων της Αρχής, από το εάν, όντως, η εγχώρια χονδρεμπορική αγορά κινείται στο μέσο όρο των αντιστοίχων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το κατά πόσο τα στοιχεία για την χονδρεμπορική αγορά για το β’ εξάμηνο ήταν πλήρη και «ειλικρινή», για το τι μέλλει γενέσθαι με τα 7 εκατ. ρολόγια της ΔΕΗ για πολλά από τα οποία (τουλάχιστον 2 εκατ. μετρητές) δεν υπάρχει ΑΦΜ ή είναι ανύπαρκτος, για εταιρείες που τους έχουν επιβληθεί πρόστιμα επειδή δεν λειτουργούν νομότυπα καθώς και για εταιρείες που οφείλουν σημαντικά ποσά στους Διαχειριστές. Κυρίως όμως, κλήθηκε να δώσει εξηγήσεις για το εάν τελικά μετακυλίονται ή όχι στους καταναλωτές οι επιδοτήσεις των τιμολογίων του ρεύματος και του φυσικού αερίου, καθώς και για τα προβλήματα που δημιουργούνται από τις ανεξόφλητους λογαριασμούς.
(Διαφάνεια στην οποία αποτυπώνονται οι τιμές καταναλωτή ηλεκτρικής ενέργειας στο α' εξάμηνο του 2021)
Η Αρχή, είπε, έχει ήδη ξεκινήσει ενδελεχή έλεγχο στον τομέα της προμήθειας, προκειμένου να διαπιστώσει εάν έχουν μετακυλιστεί κανονικά οι επιδοτήσεις για το ηλεκτρικό ρεύμα και το φυσικό αέριο, ενώ εξετάζει με προσοχή τα όσα συμβαίνουν στην Αγορά Επόμενης Ημέρας, για τον εντοπισμό μη ανταγωνιστικών συμπεριφορών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΡΑΕ, τα βασικά προβλήματα στην ενεργειακή αγορά είναι, μεταξύ άλλων, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προμηθευτών προς τους Διαχειριστές. (Ο Ρυθμιστής έχει επιβάλει για το θέμα κυρώσεις σε πέντε παρόχους και έχει απευθύνει κλήση σε 12 για «λιμνάζοντα» χρέη του 2021, χωρίς όμως να ανακοινώσει ποσά. Επίσης, η μετακύλιση των επιδοτήσεων της Πολιτείας στους λογαριασμούς ρεύματος και φυσικού αερίου, με την ΡΑΕ να έχει ζητήσει τα σχετικά στοιχεία από τους προμηθευτές. Παράλληλα, η μη επικαιροποίηση του Μητρώου Μετρητών του ΔΕΔΔΗΕ, προς τον οποίο έχει επιβληθεί κύρωση. Ακόμη, η αλλαγή προσυμβατικών όρων από προμηθευτές, σε συμβόλαια με πελάτες τους, χωρίς καμία προειδοποίηση, κάτι που παραβιάζει τον Κώδικα Προμήθειας και τέλος η «εξαιρετικά περιορισμένη» λειτουργία της εγχώριας Προθεσμιακής Αγοράς, σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές που έχει ως συνέπεια να μετακυλίεται μέχρι και το 100% του κόστους της χονδρεμπορικής στους καταναλωτές, όπως ομολόγησε ο κ. Δαγούμας.
«Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, ο βαθμός έκθεσης της λιανικής στις διακυμάνσεις των χονδρεμπορικών τιμών είναι χαμηλός χάρη στη σύναψη διμερών συμβολαίων που προστατεύουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά», ανέφερε ο πρόεδρος της ΡΑΕ.
Όσον αφορά τα παράπονα των καταναλωτών προς την Αρχή, ο κ. Δαγούμας είπε πως εντοπίζονται κυρίως στους προμηθευτές με εστίαση στον ηλεκτρισμό αλλά και την εφαρμογή της Ρήτρας Αναπροσαρμογής. Μάλιστα στο σημείο αυτό ο πρόεδρος τηε ΡΑΕ είπε πως δεν χρειάζονταν να υποβληθούν παράπονα για να κινητοποιηθούμε αλλά κάνουμε τον έλεγχο επειδή είμαστε πολύ ευσυνείτητοι και μας αρέσει να κάνουμε αυτό για το οποίο πληρωνόμαστε. «Το κάνουμε γιατί μας αρέσει αυτή η δουλειά και θα θέλαμε να πάμε σε ακόμη μεγαλύτερο βάθος. Δεν υπάρχει περίπτωση να γλυτώσει κανείς, ούτε στη λιανική ούτε στο χονδρεμπόριο. Να το ξέρετε αυτό», είπε χαρακτηριστικά.
O ίδιος διατύπωσε την άποψη ότι δεν ισχύει εσφαλμένα αναδεικνύεται από τον Τύπο ότι η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια τιμών στην Ευρώπη και παρουσίασε γραφήματα όπου φαίνεται η εξέλιξη της προημερήσιας αγοράς στην Ευρώπη από το 2019 έως και το 2022.
«Είμαστε στο μέσο όρο της Ευρώπης και κοντά στις τιμές της περιοχής μας, δηλαδή, Βουλγαρία, Κροατία, Σερβία, Ελλάδα και Ιταλία (για την οποία είπε πως υπάρχει θέμα επειδή είναι πιο ακριβή και επηρεάζει ανοδικά και τη δική μας αγορά) και εμείς συγκλίνουμε με αυτές. Επομένως, από πλευράς οικονομικών δεν ισχύουν τα όσα λέγονται», ανέφερε, αν και παραδέχτηκε ότι η ΡΑΕ εξετάζει το γιατί είναι πιο ακριβή η ΝΑ Ευρώπη σε σχέση με τις άλλες περιοχές της Ευρώπης.
Ο κ. Δαγούμας είπε ότι σημαντικό μερίδιο της ευθύνης για την εκτίναξη των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας αναλογεί στο φυσικό αέριο και ανέλυσε το πώς ο ACER αποφάνθηκε ότι οι χώρες που χρησιμοποιούν περισσότερο αέριο για ηλεκτροπαραγωγή είναι πιο ευάλωτες στην ακρίβεια του ρεύματος.
Δεν παρέλειψε όμως να επισημάνει ότι οι αιτιάσεις περί σύστασης καρτέλ στην αγορά είναι υπερβολή και καταδεικνύουν έλλειψη εμπιστοσύνης. «Η ΡΑΕ θέλει να καλλιεργήσει προς όλους την εμπιστοσύνη, πως η δουλειά γίνεται σωστά και διορθώνουμε οτιδήποτε στραβό βλέπουμε» είπε χρακτηριστικά. Προχώρησε δε ένα βήμα περισσότερο όταν ανέφερε ότι ο ACER, στις 22 Ιανουαρίου, στο άτυπο Συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. ενημέρωσε ότι θεωρεί το υφιστάμενο μοντέλο λειτουργίας της χονδρεμπορικής αγοράς ως το καταλληλότερο, αυτή τη στιγμή, δεδομένου και πληρώνει τις τεχνολογίες στο κόστος τους και παρέχει κίνητρα για να γίνουν επενδύσεις στην αγορά.
Αυτή τη στιγμή ο ACER δύσκολα θα αποκλίνει από τον υφιστάμενο σχεδιασμό, εκτίμησε ο πρόεδρος της ΡΑΕ, ο οποίος αποκάλυψε ότι σήμερα ο ευρωπαϊκός ρυθμιστής εξετάζει διάφορα σενάρια, όπως ανακοίνωσε ο διευθυντής του, και ότι τον Απρίλιο θα υπάρξει μια ενδελεχής απάντηση. «Όλα, όμως συγκλίνουν στο ότι δεν θα αλλάξει το μοντέλο σχεδιασμού», τόνισε.
Κατά την επιστημονική γνώμη του κ. Δαγούμα, το μεγάλο πρόβλημα του σχεδιασμού είναι ότι η Κομισιόν έχει δημιουργήσει μιαν αμιγώς “energy only”, αγορά και έχει περιορίσει το ρόλο των επικουρικών υπηρεσιών και το ρόλο των μηχανισμών ισχύος. «Προσωπικά είμαι θιασώτης των αμερικάνικων αγορών όπου υπάρχουν και αγορές ισχύος που δίνουν τα κατάλληλα σήματα για επενδύσεις και δεν περιμένουν να κινητοποιηθούν μόνο από τις υψηλές τιμές για να κινητοποιήσουν μόχλευση κεφαλαίων.» Δηλαδή, η Επιτροπή θεωρεί πως αν για παράδειγμα οι τιμές πάνε πολύ ψηλά αυτό θα δημιουργήσει μια ασφάλεια για τους επενδυτές να κινητοποιήσουν τα κεφάλαιά τους. Δεν νομίζω όμως πως αυτό είναι το μήνυμα που πρέπει να περιμένουν οι επενδυτές που θέλουν να υπάρχουν συνθήκες ασφάλειας στις επενδύσεις τους και αυτό το θέμα θα το αναφέρεουμ ως ΡΑΕ στη συζήτηση που θα έχουμε με τον ACER αύριο και μεθαύριο (Τρίτη 25/1και Τετάρτη 26/1) ώστε να στραφεί η Κομισιόν περισσότερο σε μηχανισμούς ισχύος και όχι στα πιθανώς τυχαία σήματα αγοράς που μπορούν να προκύψουν από μια συγκεκριμένη περίοδο.
Τα κατάλληλα σήματα για νέες επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα δίνονται, πρόσθεσε, από τους μηχανισμούς ισχύος. Σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο να υπάρξουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο ρυθμιστικές δράσεις και αλλαγές στο μοντέλο της αγοράς για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, ο κ. Δαγούμας εκτίμησε ότι δύσκολα ο ευρωπαίος ρυθμιστής ACER θα αποδεχθεί να υπάρξουν αλλαγές.
Αναφερόμενος στις πιέσεις που ασκούνται στην κυβέρνηση από τον ΔΕΣΦΑ για την κατασκευή και δεύτερου, παράλληλου αγωγού φυσικού αερίου (Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Έβρος) που θα διατρέχει τη χώρα, ο κ. Δαγούμας εμφανίστηκε αποφασισμένος να μην εγκρίνει κάτι που θα είναι σε βάρος του Έλληνα καταναλωτή, όπως είπε. Η Ελλάδα έχει δυνατότητα υποδοχής ποσοστήτων αερίου κοντά στα 12 bcm, με τις υπάρχουσες υποδομές, (Ρεβυθούσα, Σιδηρόκαστρο, Κήποι) που μπορούν να δίνουν συνδυαστικά κοντά στα 10 bcm, όταν οι ανάγκες μας σε ζήτηση δεν υπερβαίνουν τα 6-7 bcm, τόνισε.
«Δεν είμαστε εδώ για να εγκρίνουμε οράματα. Είμαστε εδώ για να εγκρίνουμε κάτι προς όφελος των καταναλωτών. Δεν είμαστε αποικία εδώ», είπε χαρακτηριστικά. «Δεν πρόκειται να εγκρίνουμε δεύτερο αγωγό. Θα εγκρίνουμε ό,τι χρειάζεται», πρόσθεσε με νόημα.
Όσον αφορά στην τιμή του φυσικού αερίου στη χώρα, για το δ’ τρίμηνο του 2021 ο κ. Δαγούμας είπε πώς η ΡΑΕ, παρά το ότι διαθέτει όλα τα στοιχεία για τη μεσοσταθμική τιμή του προϊόντος, εν τούτοις, έχει καθυστερήσει να τα ανακοινώσει επειδή, όπως ανέφερε, υπήρξαν ορισμένες διαφορές στα δελτία που απέστειλαν οι προμηθευτές, με αποτέλεσμα η Αρχή να ζητήσει τεκμηρίωση. Δεσμεύτηκε μάλιστα ότι αυτό θα έχει συμβεί έως το τέλος της εβδομάδας που διανύουμε, ενώ προέβλεψε ότι με βάση τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, οι τιμές του αερίου θα αρχίσουν να υποχωρούν αρχής γενομένης από τον προσεχή Απρίλιο, θα έχουν αποκλιμακωθεί το 2023 και τελικά, θα μειωθούν σημαντικά κατά το μεθεπόμενο έτος.
Τέλος, ο κ. Δαγούμας αναφέρθηκε στις νέες πρωτοβουλίες που ετοιμάζει η ΡΑΕ όπως η θεσμοθέτηση Ενεργειακού Μεσολαβητή που θα μπορεί να επιλύει on line, χωρίς κόστος και υπό την εποπτεία της Αρχής, όλα τα ζητήματα που θα ανακύπτουν μεταξύ καταναλωτών και προμηθευτών. Παράλληλα, αποκάλυψε ότι εξετάζεται η ιδέα να υπάρξουν κατευθυντήριες οδηγίες και για τα τιμολόγια φυσικού αερίου, όπως συνέβη με εκείνα του ρεύματος.
Mπορείτε να δείτε την πλήρη παρουσίαση του προέδρου της ΡΑΕ εδώ