Σε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ», ο Ιρλανδός υπουργός Οικονομικών παραδέχεται ότι η αύξηση του χρέους ως αποτέλεσμα της πανδημίας «έχει αντίκτυπο» στη συζήτηση για τους δημοσιονομικούς κανόνες. Σχετικά με τη δημιουργία νέου δημοσιονομικού εργαλείου, σημειώνει ότι «προς το παρόν πρέπει να εστιάσουμε σε αυτά που έχουμε ήδη συμφωνήσει».
Ο κ. Ντόναχιου χαρακτηρίζει «θεαματικό» τον αντίκτυπο των ευρωπαϊκών κυρώσεων στη ρωσική οικονομία και βλέπει «απόλυτη ενότητα» όσον αφορά τη διάθεση εφαρμογής τους. Υποβαθμίζει το ενδεχόμενο ύφεσης στην Ευρώπη και υπογραμμίζει την ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, την οποία φιλοδοξεί να ενισχύσει περισσότερο κάνοντας βήματα προόδου προς την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης. Τέλος, εκφράζει πλήρη εμπιστοσύνη στην ελληνική κυβέρνηση σχετικά με την οικονομική διαχείριση των συνεπειών της νέας κρίσης.
– Παρά τα τέσσερα πακέτα σφοδρών κυρώσεων, η Ε.Ε. δεν έχει καταφέρει να επηρεάσει την πολιτική του Βλαντιμίρ Πούτιν. Είστε αισιόδοξος ότι μπορεί στο εγγύς μέλλον η οικονομική πίεση να τον αναγκάσει να σταματήσει τη σφαγή;
– Οι επιπτώσεις των μέτρων που έχουμε επιβάλει έχουν ήδη υπάρξει σημαντικές. Το πώς θα επηρεάσουν τους υπολογισμούς και τα κίνητρα του Βλαντιμίρ Πούτιν σχετικά με αυτόν τον φρικτό πόλεμο είναι δικό του θέμα. Αλλά ο αντίκτυπος είναι ήδη θεαματικός: έχει ανασταλεί η λειτουργία του ρωσικού χρηματιστηρίου, βλέπουμε τι έχει συμβεί με την ισοτιμία του ρουβλίου, βλέπουμε την κλίμακα της εξόδου μη ρωσικών εταιρειών από τη χώρα… Oλα αυτά δείχνουν ότι οι κυρώσεις ήδη φέρνουν αποτέλεσμα – και ο αντίκτυπός τους συνεχώς θα μεγαλώνει. Υπάρχει δε στην Ε.Ε. απόλυτη ενότητα όσον αφορά την εφαρμογή τους, για όσο καιρό χρειαστεί.
– Ακούσαμε τον Ρώσο υπουργό Οικονομικών να λέει ότι η Ρωσία θα εξυπηρετήσει το εξωτερικό της χρέος σε ρούβλια όσο παραμένουν εν ισχύι οι κυρώσεις κατά της κεντρικής τράπεζας. Σας ανησυχεί το ενδεχόμενο μιας ευρύτερης χρηματοπιστωτικής κρίσης που θα προκληθεί από ένα ρωσικό πιστωτικό γεγονός;
– Ο Ρώσος υπουργός Οικονομικών θα αποφασίσει πώς θα χειριστεί η Ρωσία την πληρωμή οφειλών που συνδέονται με το δημόσιο χρέος της. Eχω εμπιστοσύνη όμως στην ανθεκτικότητα του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος απέναντι στις οικονομικές συνέπειες του πολέμου. Λαμβάνουμε μέτρα για να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα των οικονομιών μας καθώς εφαρμόζουμε αυτές τις κυρώσεις. Aρα νιώθω σιγουριά ότι θα διατηρήσουμε τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Αν κοιτάξουμε τις πιο πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, βλέπουμε μία επιβράδυνση αλλά η πρόβλεψη για την ανάπτυξη παραμένει θετική. Είμαι βέβαιος ότι ως υπουργοί Οικονομικών το επόμενο διάστημα θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να στηρίξουμε τις οικονομίες μας, σε μια νέα περίοδο δοκιμασίας.
Ο πρόεδρος του Eurogroup χαρακτηρίζει «θεαματικό» τον αντίκτυπο των ευρωπαϊκών κυρώσεων στη ρωσική οικονομία και βλέπει «απόλυτη ενότητα» όσον αφορά τη διάθεση εφαρμογής τους, ενώ υποβαθμίζει το ενδεχόμενο ύφεσης στην Ευρώπη, καθώς, σύμφωνα με πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, υπάρχει επιβράδυνση, αλλά η πρόβλεψη για την ανάπτυξη παραμένει θετική. (A.P. Photo/Michael Probst)
– Διογκώνεται, ωστόσο, η ανησυχία ότι δεν θα αντιμετωπίσουμε απλά μία επιβράδυνση, αλλά μία νέα ύφεση. H Goldman Sachs δίνει την πιθανότητα ύφεσης στο 35%. Πόσο ανησυχείτε για αυτό το ενδεχόμενο;
– Αυτός ο κίνδυνος δεν είναι αυτή τη στιγμή ορατός στις δικές μας οικονομικές προβλέψεις. Τόσο η ΕΚΤ όσο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξακολουθούν να προβλέπουν ανάπτυξη [για το 2022], έστω και με χαμηλότερο ρυθμό. Φυσικά η αβεβαιότητα είναι στα ύψη – γι’ αυτό και οι υπουργοί Οικονομικών σήμερα [σ.σ.: τη Δευτέρα] θα επισημάνουμε την ανάγκη να συνεχίσουμε να είμαστε ευέλικτοι στον τρόπο με τον οποίο αντιδρούμε στους οικονομικούς κινδύνους. Θα αξιολογήσουμε ξανά την κατάσταση τον Μάιο, μετά τις εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν, καθώς θα ετοιμαζόμαστε να πάρουμε αποφάσεις για τους εθνικούς μας προϋπολογισμούς για το 2023.
– Hδη έχει ξεκινήσει η συζήτηση για την πιθανή παράταση της γενικής ρήτρας διαφυγής το 2023 αν επιδεινωθεί η οικονομική κατάσταση. Πόσο πολύ πρέπει να επιδεινωθεί για να ληφθεί αυτή η απόφαση; Είναι αναγκαίο να προβλέπεται ύφεση ή αρκεί μία σημαντική επιβράδυνση, σε συνδυασμό με επίμονα υψηλό πληθωρισμό;
– Αυτό είναι κάτι που πρέπει να αξιολογήσει η Κομισιόν. Θεωρώ ότι έχουν χειριστεί την κατάσταση πολύ συνετά και πραγματιστικά. Με τα σημερινά δεδομένα, η Κομισιόν λέει ότι η γενική ρήτρα διαφυγής δεν θα ισχύσει το 2023, αλλά ότι θα επανεξετάσει την απόφαση αυτή αργότερα μέσα στο έτος. Αν είχαμε συνομιλήσει στα μέσα Ιανουαρίου, αυτή η συνέντευξη θα ήταν πολύ διαφορετική. Και είναι πολύ πιθανό αν συναντηθούμε ξανά σε δύο μήνες το πλαίσιο να έχει μεταβληθεί εκ νέου. Οι βασικοί δείκτες που θα εξετάσει η Κομισιόν είναι η μεγέθυνση του ΑΕΠ και η απασχόληση. Η ΕΚΤ εξακολουθεί να προβλέπει ότι η οικονομία της Ευρωζώνης θα μεγεθυνθεί κατά 3,7% φέτος, που είναι μία πολύ καλή επίδοση δεδομένων των συνθηκών.
– Αλλά θα χρειαζόταν αυτό το 3,7% να γυρίσει σε αρνητικό πρόσημο για να πυροδοτηθεί η παράταση ισχύος της ρήτρας;
– Είμαστε ακόμα μακριά από το σημείο απόφασης. Η Κομισιόν θα κρίνει αν οι οικονομικές συνθήκες δικαιολογούν αλλαγή στάσης. Δεν θα σχολιάσω πιθανές εξελίξεις που μπορεί να συμβούν πριν από το καλοκαίρι. Δεν θα βοηθούσε στις παρούσες συνθήκες.
– Ενδέχεται να «παγώσει» πάλι η συζήτηση για τη μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, όπως έγινε τον Μάρτιο του 2020 εξαιτίας της πανδημίας; Eχει αρχίσει να προκύπτει συναίνεση για κάποιες από τις αναγκαίες αλλαγές;
– Κατ’ αρχάς, ενώ η συζήτηση για τους δημοσιονομικούς κανόνες θα συνεχιστεί, είναι σημαντικό ότι εξακολουθούμε να έχουμε συναίνεση όσον αφορά τη δημοσιονομική πολιτική. Πρέπει να διαχωρίσουμε τη συζήτηση για τη μεταρρύθμιση των κανόνων από τη συζήτηση για τη δημοσιονομική πολιτική και να εστιάσουμε περισσότερο στη συναίνεση που έχουμε πετύχει στη δεύτερη περίπτωση.
– Aρα θέλετε να πείτε ότι η συζήτηση για το ΣΣΑ θα μπορούσε όντως να αναβληθεί, δεδομένης της συναίνεσης σχετικά με την εφαρμοζόμενη πολιτική…
– Η προσδοκία μου είναι ότι η συζήτηση για τους δημοσιονομικούς κανόνες θα συνεχιστεί. Ο αντίκτυπος του πολέμου στις εργασίες μας είναι τέτοιος που είναι δύσκολο να προβλέψω με ακρίβεια πότε αυτή η διαδικασία θα ολοκληρωθεί και τι ακριβώς μορφή θα πάρει ο τελικός συμβιβασμός. Αλλά μου είναι απόλυτα ξεκάθαρο ότι θα προκύψει συμβιβασμός και συμφωνία, όπως συνέβη σε τόσα άλλα δύσκολα ζητήματα κατά την τελευταία διετία.
Ο Πασκάλ Ντόναχιου είναι πρόεδρος του Eurogroup και υπουργός Οικονομικών της Ιρλανδίας. (Yves Herman, Pool via A.P.)
Συμφωνία ώς το καλοκαίρι
– Τραπεζική ένωση: πόση πρόοδος ελπίζετε ότι θα υπάρξει στους επόμενους μήνες, ειδικά στα «αγκάθια» της κοινής εγγύησης καταθέσεων και της διαφοροποίησης των χαρτοφυλακίων κρατικών ομολόγων των τραπεζών;
– Θα περάσουμε κάποιους μήνες πολύ έντονων διαβουλεύσεων, αλλά πιστεύω ότι θα καταλήξουμε σε συμφωνία για το νέο πρόγραμμα για την τραπεζική ένωση. Eχω αφιερώσει μεγάλο μέρος του χρόνου μου σε αυτό, έχω κάνει συναντήσεις ξανά και ξανά με τους ομολόγους μου. Παρουσίασα κάποιες νέες ιδέες τον Φεβρουάριο και θα τις αναπτύξω σήμερα [σ.σ.: τη Δευτέρα], σε μία παρουσίαση που θα κάνω στους υπουργούς. Το επιχείρημά μου είναι ότι δεν θα υπάρξει καλύτερη στιγμή από την τωρινή για να αναπτύξουμε την ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού μας συστήματος απέναντι σε νέα σοκ, αλλά και την ικανότητά του να χρηματοδοτήσει τις νέες επενδύσεις που είναι αναγκαίες για το μέλλον. Είμαι αποφασισμένος να κάνω ό,τι χρειαστεί για να υπάρξει συμφωνία πριν από το καλοκαίρι.
Η ελληνική οικονομία μπορεί να αντιμετωπίσει και τη νέα πρόκληση
– Μία άποψη που αναδυόταν από την έως τώρα συζήτηση αφορούσε την ανάγκη αλλαγής του κανόνα για τη μείωση του χρέους, ώστε να μην υποχρεωθούν οι υπερχρεωμένες χώρες μετά την πανδημία σε ασφυκτική λιτότητα. Ενισχύει περαιτέρω ο πόλεμος και οι οικονομικές του συνέπειες αυτό το επιχείρημα;
– Η αύξηση του δημοσίου χρέους ανά την Ε.Ε. εξαιτίας της πανδημίας έχει επηρεάσει και θα συνεχίσει να επηρεάζει τον διάλογο για το ΣΣΑ. Το δημόσιο χρέος στην Ευρωζώνη έχει αυξηθεί κατά 12%-14% του ΑΕΠ εξαιτίας της COVID-19. Σήμερα κυμαίνεται στο 100% του ΑΕΠ. Είναι ακόμα κάπως πρόωρο να πούμε πώς ακριβώς το γεγονός αυτό θα επηρεάσει την έκβαση των διαβουλεύσεων. Αλλά είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι αυτή η αύξηση του χρέους οφείλεται σε μία ασθένεια, όχι στις πολιτικές επιλογές της μιας ή της άλλης χώρας· και ότι ήταν το προϊόν των σωστών πολιτικών επιλογών για τη διαχείριση της κρίσης που προκλήθηκε. Aρα αυτή η αύξηση του χρέους είναι ειδικού χαρακτήρα και δεν είναι πιθανό να επαναληφθεί.
– Πάλι όμως τώρα βλέπουμε ότι καλούνται οι κυβερνήσεις να στηρίξουν εισοδήματα και θέσεις εργασίας απέναντι σε μια νέα κρίση, που είναι ξανά προϊόν ενός εξωγενούς σοκ, όχι ασύνετων επιλογών. Θα λέγατε συνεπώς ότι ο αντίκτυπος αυτός της πανδημίας στη συζήτηση για το ΣΣΑ θα ενισχυθεί με τη νέα γεωπολιτική κρίση;
– Η φύση και η κλίμακα της οικονομικής απάντησης που καλούμαστε –μέχρι στιγμής τουλάχιστον– να δώσουμε απέναντι στον πόλεμο είναι διαφορετική σε σύγκριση με την πανδημία. Στις πιο σκοτεινές μέρες της πανδημίας, ολόκληροι κλάδοι της οικονομίας μας σταμάτησαν να λειτουργούν. Δεν έχουμε δει κάτι τέτοιο ως αποτέλεσμα αυτού του πολέμου.
– Χρειαζόμαστε νέο κοινό δανεισμό σε επίπεδο Ε.Ε. για τη χρηματοδότηση των αναγκαίων επενδύσεων στην ενέργεια, στην άμυνα και στη διατροφική ασφάλεια, όπως αναδείχθηκαν από τη Σύνοδο των Βερσαλλιών;
– Αυτή η ιδέα συνδέεται με τη συζήτηση για το μέλλον των δημοσιονομικών κανόνων. Σε αυτή τη φάση, θα σημείωνα ότι ήδη έχουμε ένα κοινό δημοσιονομικό εργαλείο, το Ταμείο Ανάκαμψης, και είμαστε σε πολύ πρώιμο στάδιο της εφαρμογής του. Eχουμε τη γενική ρήτρα διαφυγής που παραμένει ενεργή για το 2022. Προς το παρόν πρέπει να εστιάσουμε σε αυτά που έχουμε ήδη συμφωνήσει. Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή συναίνεση υπέρ της σύστασης ενός νέου κοινού δημοσιονομικού εργαλείου. Θεωρώ ότι θα υπάρξει πολύ περισσότερη συζήτηση επ’ αυτού στις ερχόμενες εβδομάδες και μήνες – αλλά κάθε συζήτηση για μελλοντικά εργαλεία θα πρέπει να εδράζεται στο πώς εφαρμόσαμε αυτά που έχουμε ήδη συμφωνήσει.
– Η Ελλάδα επιβαρύνεται πλέον από δημόσιο χρέος υψηλότερο από 200% του ΑΕΠ (υψηλότερο από οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης), ενώ το ενεργειακό σοκ γεννά νέες απαιτήσεις επί του κρατικού προϋπολογισμού. Πόσο ανησυχείτε για τις δημοσιονομικές προοπτικές της πιο υπερχρεωμένης χώρας της Ευρωζώνης;
– Eχω κάθε εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία και στην ελληνική κυβέρνηση σχετικά με τη διαχείριση του δημόσιου χρέους. Ο υπουργός [Χρήστος] Σταϊκούρας και η κυβέρνησή σας έχουν κάνει εξαιρετική δουλειά στη διαχείριση της ελληνικής οικονομίας σε μία περίοδο με μεγάλες προκλήσεις. Η ανάπτυξη στην Ελλάδα είναι υψηλότερη από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Η ανάκαμψη της αγοράς εργασίας προπορεύεται πολλών άλλων χωρών. Εξαιτίας αυτών των δεδομένων, αλλά και των μεταρρυθμίσεων, που γνωρίζω ότι ήταν πολύ δύσκολες, η ελληνική οικονομία έχει τις δυνατότητες για να αντιμετωπίσει τη νέα αυτή πρόκληση. Το γεγονός αυτό αναγνωρίζεται με τα εύσημα που αποδίδει το Eurogroup στην ελληνική κυβέρνηση σε τακτική βάση.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")