Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι η χώρα προχωρά σε προσαρμογή του ενεργειακού πλάνου και στο πλαίσιο αυτό θα αυξήσει την παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη ως προσωρινό μέτρο ώστε να μειωθεί η εξάρτηση από το φυσικό αέριο λόγω της τρέχουσας συγκυρίας, χωρίς οι όποιες προσαρμογές να μεταβάλλουν τους φιλόδοξους στόχους της μείωσης των εκπομπών κατά 50% έως το 2030.
Στο πλαίσιο αυτό η νέα μονάδα της ΔΕΗ Πτολεμαΐδα 5, η οποία μπαίνει σε πιλοτική λειτουργία το επόμενο διάστημα θα λειτουργήσει ως λιγνιτική έως το 2028, από το 2025 που ήταν ο αρχικός στόχος. Όπως επεσήμανε, αν χρειαστεί θα παραταθεί και η λειτουργία πιθανότατα για τις μονάδες του Αγ. Δημητρίου και της Μελίτης, οι οποίες είχαν σχεδιαστεί να κλείσουν το 2023.
Ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν σε συνάρτηση με τις γεωπολιτικές εξελίξεις και την πορεία των τιμών των καυσίμων.
Όπως υπογράμμισε το διεθνές οικονομικό περιβάλλον επιβάλλει αναπροσαρμογές σε όλες τις εθνικές στρατηγικές των κρατών μελών της ΕΕ, χωρίς όμως να μειώνει τις εθνικές στρατηγικές που και για την Ελλάδα παραμένει ως βασικός στόχος η μετάβαση στην οικονομία του μηδενικού άνθρακα και όλες οι δράσεις του προγράμματος για τη δίκαιη μετάβαση που αποτελεί τη βάση του σχεδίου της απολιγνιτοποίησης.
Με αφορμή το σχεδιασμό ο πρωθυπουργός δήλωσε επίσης ότι χρειάζεται να αποδομηθούν δύο μύθοι. Ο πρώτος, όπως είπε, είναι η δήθεν βίαια απολιγνιτοποίηση και ο δεύτερος ότι θα υπάρχει πάντα διαθέσιμος λιγνίτης.
«Στην τρέχουσα συγκυρία η πολιτική μας οφείλει να είναι ευέλικτη»
Συγκεκριμένα, ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι «στην τρέχουσα συγκυρία η πολιτική μας οφείλει να είναι ευέλικτη. Για την επόμενη διετία είναι λογικό να αυξήσουμε την παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη, αυξάνοντας κατά 50% την εξόρυξη, για να μειώσουμε την εξάρτηση από το φυσικό αέριο. Η νέα μονάδα της ΔΕΗ Πτολεμαίδα 5 θα λειτουργήσει ως λιγνιτική μέχρι το 2028 και αν χρειαστεί θα παραμείνουν σε λειτουργία μονάδες όπως η Μελίτη και ο 'Αγιος Δημήτριος 5. Θα αξιολογηθεί ανάλογα με τις ανάγκες, τη διαμόρφωση των τιμών και τη διαθεσιμότητα του φυσικού αερίου».
Ο κ. Μητσοτάκης έκανε λόγο για προσωρινό μέτρο, σημειώνοντας πως όλες οι ευρωπαϊκές χώρες προχωρούν σε μικρές τροποποιήσεις του ενεργειακού τους σχεδιασμού για να εξασφαλιστούν απέναντι στα χειρότερα πιθανά σενάρια σε σχέση με την ασφάλεια τροφοδοσίας από φυσικό αέριο. Επανέλαβε ότι η απόφαση για μείωση της λιγνιτικής παραγωγής ήταν και είναι σωστό μέτρο για περιβαλοντικούς αλλά και για οικονομικούς λόγους. Ο λιγνίτης όπως είπε, υπό κανονικές συνθήκες είναι πολύ ακριβότερος από το φυσικό αέριο λόγω των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. «Έπρεπε να συμβεί ένας πόλεμος που οδήγησε το φυσικό αέριο σε δεκαπλάσια τιμή για να γίνει προσωρινά πιο φθηνή η παραγωγή ενέργειας από το λιγνίτη. Ο λιγνίτης είναι λύση ανάγκης που έρχεται να υποκαταστήσει το συγκυριακά ακριβότερο και όχι εν αφθονία πλέον φυσικό αέριο. Οι φιλόδοξοι στόχοι για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 55 % ως το 2030 και κλιματική ουδετερότητα το 2050 δεν τίθενται σε αμφισβήτηση», ανέφερε ο πρωθυπουργός.
Ο κ. Μητσοτάκης κατηγόρησε την αξιωματική αντιπολίτευση για υποκρισία και κροκοδείλια δάκρυα για τον λιγνίτη, θυμίζοντας ότι η απολιγνιτοποίηση δρομολογήθηκε εδώ και 10 χρόνια με σταδιακή απόσυρση των παλιών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής χωρίς να υπάρχει προετοιμασία για την μετά το λιγνίτη εποχή. Είναι μύθος, ανέφερε χαρακτηριστικά, η δήθεν βίαιη απολιγνιτοποίηση και ο διαθέσιμος φθηνός λιγνίτης.
Υπογράμμισε πάντως ότι η προσαρμογή του ενεργειακού σχεδιασμού δεν καθυστερεί, δεν αναβάλει και δεν μειώνει τις δράσεις του προγράμματος για δίκαιη μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών. «Είναι αδιαπραγμάτευτη στρατηγική επιλογή, είναι ένα προσωπικό δικό μου στοίχημα, το μέλλον της Δυτικής Μακεδονίας την επόμενη ημέρα να είναι καλύτερο από το παρόν και το παρελθόν», επεσήμανε. Σημείωσε, δε, ότι υπάρχει ενδιαφέρον από επενδυτές που αποκτούν εκτάσεις στην περιοχή για επενδύσεις που θα αναπληρώσουν τις απώλειες θέσεων εργασίας από το λιγνίτη.
Υπογράμμισε, εξάλλου, ότι εξασφαλισμένη και σίγουρη σε μόνιμη βάση ενεργειακή θωράκιση μας προσφέρουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που διαθέτει εν αφθονία η χώρα μας σε συνδυασμό με την αποθήκευση και την έξυπνη διαχείριση των δικτύων.
Σε αυτό το πλαίσιο, αναφερόμενος στην επένδυση των ΕΛΠΕ που εγκαινιάστηκε σήμερα έκανε λόγο για ξεχωριστή ημέρα για τη Δυτική Μακεδονία και για έργο - ορόσημο για τη χώρα, που συμβολίζει τη συνολική αλλαγή στο ενεργειακό και παραγωγικό υπόδειγμα της χώρας. «Εδώ αποτυπώνονται οι εθνικοί στόχοι για φθηνή και καθαρή ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές», τόνισε ο κ. Μητσοτάκης.
Το φωτοβολταϊκό των ΕΛΠΕ είναι η μεγαλύτερη μονάδα ΑΠΕ στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και μία από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη που υλοποιήθηκε σε διάστημα δύο ετών παρά τις δυσκολίες της πανδημίας.