Στήν πρόταση ἀναφέραμε:
1. Ὅτι εἶναι ἀδιανόητη ἡ ἀδρανοποίηση λιγνιτωρυχείων τῆς ΔΕΗ μέ τό πρόσχημα τῆς «ἀσύμφορης ἐκμετάλλευσης γιά ἠλεκτροπαραγωγή».
2. Ὅτι μέσῳ τῆς ἀεριοποίησης εἶναι βιώσιμη ὄχι μόνο ἡ συνέχιση τῆς δραστηριότητας τῶν ὑφιστάμενων ἐνεργῶν λιγνιτωρυχείων ἀλλά καί ἡ ἐπαναδραστηριοποίηση κοιτασμάτων, πού ἔχουν κριθεῖ ὡς «ἀσύμφορα γιά καύση σέ ΑΗΣ».
3. Ἡ υἱοθέτηση τῆς ἀεριοποίησης τοῦ λιγνίτη θά μποροῦσε νά ἐνεργοποιήσει ἕνα εὐρύ πλέγμα περιφερειακῶν οἰκονομικῶν δραστηριοτήτων (τῆς ἰδιωτικῆς πρωτοβουλίας), ἐγκατεστημένων ἐντός «πρώην ἀνενεργῶν» λιγνιτωρυχείων ἤ πέριξ αὐτῶν.
4. Προέχει, σαφῶς, ἡ ἀνάπτυξη ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ τεχνολογίας ἀεριοποίησης, προκειμένου αὐτή νά εἶναι ἀπολύτως συμβατή μέ τίς ἀρνητικές ἰδιαιτερότητες τοῦ ἑλληνικοῦ λιγνίτη, ἔτσι ὥστε νά ἐπιτυγχάνεται ἡ, κατά τό δυνατόν, ἀρτιότερη ἀξιοποίησή του.
Ἡ ἀεριοποίηση τοῦ λιγνίτη δέν εἶναι μιά καινοφανής τεχνολογία γιά τή χώρα μας. Μέχρι πρό ὀλίγων ἐτῶν, λειτουργοῦσε στή Βόρεια Ἑλλάδα ἡ «Ἑλληνική Βιομηχανία Ἀμμωνίας καί Λιπασμάτων», ἡ ὁποία χρησιμοποιοῦσε ὡς πρώτη ὕλη λιγνιταέριο, προερχόμενο ἀπό τοπικούς λιγνῖτες.
Δυστυχῶς, σχετικά πρόσφατα ἔκλεισε ὡς ζημιογόνος, ἐν μέσῳ νεοελληνικοῦ χάους κακοδιαχείρισης καί συνδικαληστρικῶν κεκτημένων. Ἡ «τεχνικά τεκμηριωμένη» ἐξήγηση τῆς ἀποτυχίας της νά παράξει προϊόντα σέ ἀνταγωνιστική τιμή, ἐν συγκρίσει μέ τήν ἰδιωτική πρωτοβουλία, ἦταν «κακὴ ποιότητα τοῦ ἑλληνικοῦ λιγνίτη» (λές κι ὅταν ἄνοιξε καί μεγαλούργησε τό μεγαθήριο προμηθευόταν λιγνίτη ἀπό τόν Ἄλφα τοῦ Κενταύρου...).
Στό ἄρθρο ὁ μηχανικός-μηχανολόγος τοῦ Πανεπιστημίου Πατρῶν καί ὁ ἀποτυχημένος δημοσιογράφος-ἐκδότης, πού ὑπογράφουν τό παρόν, ἔλεγαν:
1. Αὐτή τή στιγμή καῖμε λιγνίτη σέ ΑΗΣ (δηλαδή, καῖμε κάρβουνο γιά νά βράσουμε νερό, ὅπως τόν 18ο αἰῶνα.) Εἶναι προφανές ὅτι ὁ θερμικός κύκλος πού χρησιμοποιεῖται, ὅσα τεχνολογικά φτιασίδια κι ἄν τοῦ φορέσεις, θά ἐξακολουθεῖ νά ἔχει χαμηλή θερμική ἀπόδοση, νά μολύνει τό σύμπαν μέ αἰωρούμενα σωματίδια ἀπό τήν ἐξόρυξη καί μεταφορά τοῦ λιγνίτη στήν καμινάδα, μέχρι καί τή διαχείριση τῆς τέφρας. (Τήν ὁποία τέφρα, δορυφορικές ἑταιρεῖες θά ἔπρεπε νά ΠΑΡΑΚΑΛΑΝΕ νά ἀγοράσουν γιά τήν τσιμεντοβιομηχανία καί τά ποιοτικά ὁδοστρώματα).
2. Ὄντως, ὁ ἑλληνικός λιγνίτης εἶναι χαμηλῆς ποιότητας: περιέχει πολλή ὑγρασία καί ὑψηλό ποσοστό ἀδρανῶν, πού ὁδηγοῦν σέ ὑπερβολική παραγωγή τέφρας στό φουγάρο. Τό πρόβλημα, ὅμως, εἶναι σύνθετο: ἕνα μεγάλο μέρος τῆς ἐνέργειας τοῦ συγκεκριμένου ἄνθρακα δέν ἀξιοποιεῖται, γιά νά βράσει νερό ΜΕΣΑ στό καζάνι ἀλλά νερό στό... φουγάρο (τήν ἐμπεριεχόμενη ὑγρασία, δηλαδή)! Μεγάλο μέρος, ὅμως, τῆς ἐνέργειας δαπανᾶται γιά νά ἀποδώσει τόνους ἐρυθροπυρωμένης τέφρας στά μπάζα!
3. Τί νά κάνουμε μέ τόν ἐγχώριο λιγνίτη μας (πού γιά δεκαετίες μᾶς ἔκανε ΧΩΡΑ) τώρα πού ἀνακαλύψαμε τό εἰσαγόμενο (ἀπό Ρωσσία καί Η.Π.Α.) φυσικό ἀέριο; Δύο εἶναι τά ἀλληλένδετα– σκέλη, στά ὁποῖα ὀφείλουμε νά ἐπικεντρώσουμε τήν προσοχή μας: α) τά δικαιώματα ρύπων καί β) τόν χαμηλό συντελεστή ἀπόδοσης.
4. Σέ ὅ,τι ἀφορᾷ τά δικαιώματα ρύπων, αὐτά (μέ ἐσκεμμένη «πιτσικουλιά» τῆς Ε.Ε) ἐκτοξεύτηκαν ἀπό τά 5 εὐρώ/τόνο ἐκπεμπόμενου διοξειδίου στά 26 εὐρώ! Πρᾶγμα πού σημαίνει ὅτι, γιά νά παράξει μιά μεγαβατώρα ἡ Μεγαλόπολη (μέ τό χαμηλό συντελεστή ἀπόδοσης πού τήν διακρίνει), θά πρέπει νά πληρώσει 40 εὐρώ φόρο ἄνθρακα.
5. Πᾶμε στήν ἀεριοποίηση. Στή μετατροπή, δηλαδή, τοῦ λιγνίτη σέ λιγνιταέριο, πού σημαίνει: Καῖμε ἕνα μέρος τοῦ λιγνίτη, γιά νά θερμάνουμε τόν ὑπόλοιπο καί νά ἀεριοποιηθεῖ (σέ ἀνάμειξη μέ ὑδρατμό) καί νά μᾶς δώσει ἕνα καύσιμο μεῖγμα, ὅπου τά κύρια συστατικά του εἶναι ὑδρογόνο, μονοξείδιο τοῦ ἄνθρακα καί διοξείδιο τοῦ ἄνθρακα.
Τίθεται ἐδῶ ἕνα ἐρώτημα: Γιά ποιό λόγο νά προβοῦμε στήν ἀεριοποίηση τοῦ λιγνίτη, τή στιγμή πού εἶναι δεδομένο ὅτι ἕνα μέρος του θά τό «χάσουμε» ἀκριβῶς γιά νά γίνει ἡ ἀεριοποίηση; Ἡ ἀπάντηση εἶναι: Ἐπειδή τό λιγνιταέριο μποροῦμε νά τό «κάψουμε» σέ μηχανές πολλαπλάσια μεγαλύτερου βαθμοῦ ἀπόδοσης (σέ σύγκριση μέ τούς ἀτμολέβητες) καί, στό τέλος, νά ἔχουμε ἕνα ἐμφανές ἐνεργειακό κέρδος. (Καί πολύ καθαρότερη ἀτμόσφαιρα, προφανῶς, καθώς οἱ τέφρες καί οἱ τοξικοί ρύποι τοῦ λιγνίτη ἔχουν συλλεγεῖ στό σύστημα τοῦ ἀεριοποιητῆ, προτοῦ προωθηθεῖ τό ἀέριο στήν κατανάλωση.)
6. Οἱ μηχανές, πού μποροῦν νά κάψουν τό λιγνιταέριο, μέ τόν ἴδιο τρόπο πού καῖνε τό φυσικὸ ἀέριο, εἶναι παλινδρομικές ΜΕΚ καί ἀεριοστρόβιλοι. Οἱ μηχανές αὐτές ἔχουν ὑψηλότατο βαθμό ἀπόδοσης σέ σύγκριση μέ τούς παραδοσιακούς ἀτμολέβητες/ἀτμοστρόβιλους τῶν ΑΗΣ. Ἔχουν, ὅμως, κι ἕνα πρόσθετο πλεονέκτημα: Ἕνα μειονέκτημα τῶν ΑΗΣ εἶναι ὅτι δεσμεύονται σέ ἕνα ἀδιατάρακτα σταθερό ἐπίπεδο ἀπόδοσης, χωρίς δυνατότητα αὐξομείωσης τῆς παρεχόμενης ἰσχύος τους σέ περιπτώσεις αἰφνίδιας μεταβολῆς τῆς ζήτησης ἤ τῆς προσφορᾶς (σέ περίπτωση, γιά παράδειγμα, πού προστεθεῖ ἤ ἀφαιρεθεῖ ἀπρόβλεπτη ἰσχύς στό δίκτυο, ἐξ αἰτίας τῆς παρουσίας «στοχαστικῶν» ΑΠΕ, ὅπως τά αἰολικά.)
Ἀντίθετα, οἱ ἀεριοστρόβιλοι (ἰδιαίτερα τῆς τάξης ἕως καί διψήφιων μεγαβάτ) ἔχουν τήν ἰδιότητα νά αὐξομειώνουν, σέ πραγματικό χρόνο, τήν ἀποδιδόμενη ἰσχύ τους, ἔτσι ὥστε νά ἐξομαλύνουν τά σκαμπανεβάσματα διαθέσιμης ἰσχύος στό δίκτυο. Μέχρι τώρα, τὴ λειτουργία αὐτή τήν ἔχουν ἀναλάβει ἀεριοστρόβιλοι πού καῖνε εἴτε ντῆζελ εἴτε (ἐπίσης εἰσαγόμενο) φυσικό ἀέριο ἤ πανάκριβο LNG. Ὅλα αὐτά, τή στιγμή πού ὀρυχεῖα μέ τόν ἑλληνικό λιγνίτη μπαίνουν σέ ἀχρηστία, τό ἕνα μετά τό ἄλλο, ἀλλά πού ξανα-ανακαλύφθηκαν πρόσφατα!
Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΑΣ
Δέν θά ἀσχοληθοῦμε μέ τή ΔΕΗ ὡς μέρος τῆς λύσης, τή στιγμή πού ἡ ἴδια εἶναι ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ, πού συντίθεται ἀπό διαπλοκές διοίκησης –συνδικαλιστῶν– ἰδιωτῶν ὑπεργολάβων, καί εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα γιά χρόνια «κάποιοι» νά κουβαλοῦν μέ τά φορτηγά τους «ἀνθρακοῦχα χώματα» στά καζάνια (καί νά πληρώνονται «μέ τόν τόνο» γι’ αὐτό) καί, στή συνέχεια, νά ξαναπληρώνονται, γιά νά κουβαλᾶνε «θερμή τέφρα» πρός ἀπόθεση. Καί κάπου, ἐνδιάμεσα, κάποιοι νά παριστάνουν ὅτι «παρήγαγαν ἐνέργεια»...
Κατόπιν αὐτῶν, δέν θεωροῦμε τήν ΔΕΗ ἱκανή νά περάσει αὐτοτελῶς σέ φάση ἀεριοποίησης τοῦ λιγνίτη. Ἀπό τήν ἄλλη, θεωροῦμε ἐξ ἴσου ἀπαράδεκτο τά λιγνιτικά κοιτάσματα (πού ἀποτελοῦσαν κρατική περιουσία, πρίν ἐκχωρηθοῦν πρίν λίγα χρόνια στήν ἰδιωτικοποιημένη ΔΕΗ), νά περάσουν σέ χέρια ἰδιωτῶν. Ὅπου τό πιθανώτερο εἶναι νά τά ἀπενεργοποιήσουν, προκειμένου νά προωθήσουν τίς εἰσαγωγές LNG, φυσικοῦ ἀερίου καί ἠλεκτρικοῦ ρεύματος ἀπό τό ἐξωτερικό.
Αὐτό πού προτείναμε ἦταν:
1. Ἀέναος ἰδιοκτησία καί διαχείριση τῶν ὀρυχείων/κοιτασμάτων ἀπό τήν ΔΕΗ.
2. Ἐγκατάσταση σέ κάθε ἀξιοποιήσιμο ὀρυχεῖο, τοὐλάχιστον, ἑνός ἀεριοποιητῆ ἰδιοκτησίας τῆς ΔΕΗ ἤ κοινοπραξίας ΔΕΗ/ἰδιωτῶν.
3. Παραχώρηση πολλαπλῶν ἀδειῶν ἐγκατάστασης ἀεριοστρόβιλων μικρῆς-μέσης ἰσχύος ἀπό ἰδιῶτες. Οἱ ἀεριοστρόβιλοι μπορεῖ νά εἶναι καί μεταφερόμενες μονάδες (σέ τροχοφόρα φορεῖα) μέ δυνατότητα μετακίνησης ἀπό ὀρυχεῖο σέ ὀρυχεῖο, ἀνάλογα μέ τίς ἑκάστοτε ἀνάγκες καί δυνατότητες. Οἱ ἀεριοστρόβιλοι θά τροφοδοτοῦνται μέ τό λιγνιταέριο τοῦ ἀεριοποιητῆ, ἐνῷ ἡ ΔΕΗ θά καλύπτει τά κόστη ἐξόρυξης/ἀεριοποίησης, τιμολογῶντας τούς καταναλωτές τοῦ λιγνιταερίου, πού χρησιμοποιεῖται.
4. Γιά τό θέμα τῶν δικαιωμάτων ρύπων (ἔχουμε ἐκπομπές διοξειδίου ἄνθρακα τόσο κατά τήν ἀεριοποίηση τοῦ λιγνίτη, ὅσο καί κατά τήν καύση τοῦ λιγνιταερίου) προτείναμε τό «ἐμπορικό sequestration» (δικός μας ὅρος).
5. Μέ τήν ἔννοια τοῦ «ἐμπορικοῦ sequestration» ἐννοοῦμε τήν ἀνάπτυξη στόν χῶρο τοῦ ὀρυχείου ἑνός πλέγματος ἰδιωτικῶν δραστηριοτήτων, πού θά ἐνεργοποιοῦνται μέ πρώτη ὕλη τό παραγόμενο διοξείδιο τοῦ ἄνθρακα ἀπό τίς στροβιλομηχανές, πού καῖνε λιγνιταέριο. Τό ὁποῖο διοξείδιο, πρέπει νά σημειωθεῖ, εἶναι ἱκανοποιητικῆς καθαρότητας, λόγῳ τῆς προηγηθείσης ἐπεξεργασίας τοῦ λιγνιταερίου πρίν τήν καύση του. Εἶναι προφανές ὅτι καθίσταται πρακτικῶς ἀδύνατη ἡ ἐμπορική ἀπορρόφηση ὁλόκληρης τῆς ποσότητας διοξειδίου, πού προκύπτει ἀπό τήν ἠλεκτροπαραγωγή τοῦ συνόλου τῶν ἀεριοστροβίλων λιγνιταερίου, πού θά ἔχουν ἐγκατασταθεῖ σέ ἕνα ὀρυχεῖο. Ἀλλά μέ τήν τρέχουσα τιμή τῶν 26 εὐρώ/τόνο κρίνεται (ἐκ πρώτης ὄψεως) ὡς ἐμπορικῶς συμφέρουσα ἡ δέσμευση, ὅσο τό δυνατόν, μεγαλύτερης ποσότητας.
Οἱ πιθανές χρήσεις τοῦ δεσμευόμενου CO2, σέ πρώτη ἄποψη, μπορεῖ νά εἶναι:
1. Ὡς ἀέριο φωτοσύνθεσης σέ καλλιέργειες ἀλγῆς γιά βιοκαύσιμα.
2. Ὡς ἀέριο ἐνίσχυσης τῆς παραγωγικότητας θερμοκηπίων.
3. Ὡς πυροσβεστικό μέσον, μέ ἀνάπτυξη τῶν τεχνολογιῶν ἀξιοποίησής του σέ ἑστίες μείζονος μεγέθους.
4. Σέ μεταγενέστερο στάδιο, ὡς ὑποβοηθητικό μέσον σέ ἐξορύξεις ὑδρογονανθράκων ἐπί ἑλληνικοῦ ἐδάφους.
5. Μέ τήν ἀναγωγή του (μέσῳ C) σέ CO, ὡς ἀέριο βιομηχανικῶν διεργασιῶν ὑψηλῆς προστιθέμενης ἀξίας, πού νά ὑπερκαλύπτει τά τέλη ἐκπομπῆς ρύπων.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Καί αὐτές τίς προτάσεις τίς κατάπιε ὁ Κάλαθος τῶν Ἄχρηστων –ὅπως ἔκανε γιά ἄλλες 50 τά τελευταῖα χρόνια, νά εἴμαστε καλά νά ψωνίζουμε «ἠλεκτρικά» αὐτοκίνητα, τά ὁποῖα φορτίζουμε μέ ἐνέργεια, πού εἰσάγουμε ἀπό τήν Ρωσσία, τίς Η.Π.Α καί τήν Τουρκία, μέσῳ ἀγωγῶν καί δεξαμενοπλοίων πού ἀνήκουν στίς ἐφοπλιστικές ἑταιρεῖες ἰδιοκτησίας τῶν… αἰθεροβαμόνων συντακτῶν τοῦ πονήματος!
(ἀπό τήν ἐφημερίδα "ΕΣΤΙΑ")