Οπως αναφέρει η EURACTIV Γερμανίας, το υπουργείο Οικονομίας της χώρας επεξεργάζεται τώρα μια νέα στρατηγική για τις πρώτες ύλες και στοχεύει στην επέκταση της εγχώριας εξόρυξης και τη διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού.
Η νέα ώθηση για περισσότερη στρατηγική αυτονομία «αφορά αφενός τη Ρωσία, όπου πρέπει να ξεφύγουμε από τη μονομερή εξάρτηση από τη φθηνή ενέργεια, και αφετέρου την Κίνα, με στόχο την εξάρτηση από τις πρώτες ύλες», δήλωσε στη EURACTIV η Franziska Brantner, κοινοβουλευτική υφυπουργός στο υπουργείο Οικονομίας.
Τις τελευταίες δεκαετίες, η ΕΕ εξαρτάται όλο και περισσότερο από την Κίνα για κρίσιμες πρώτες ύλες, καθώς σχεδόν τα 2/3 των κρίσιμων πόρων της Κίνας εξάγονται.
«Για πάρα πολύ καιρό, λειτουργούσαμε απλώς σύμφωνα με την αρχή ότι αγοράζουμε από εκεί που είναι φθηνότερο, και αυτές είναι συχνά οι πρώτες ύλες που προέρχονται από την Κίνα», δήλωσε η Brantner.
Ιδιαίτερα ανησυχητική για τη γερμανική κυβέρνηση είναι η εξάρτηση στο πρώτο στάδιο επεξεργασίας.
«Εδώ, δεν υπάρχουν καθόλου εγκαταστάσεις παραγωγής ανεξάρτητες από την Κίνα. Για πολλές από τις σπάνιες γαίες, η εξάρτηση αυτή είναι ακόμη σχεδόν στο 100%», δήλωσε η Brantner.
Ωστόσο, η ώθηση για μεγαλύτερη στρατηγική ανεξαρτησία δεν πρέπει να οδηγήσει σε τάσεις προστατευτισμού, διότι «χρειαζόμαστε παγκοσμιοποίηση – αλλά να είναι δίκαιη και βιώσιμη», πρόσθεσε.
Έτσι, η Γερμανία ποντάρει επίσης στη διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού. Αντί να διατηρήσει τη μονομερή εξάρτηση από χώρες όπως η Κίνα και η Ρωσία, η γερμανική κυβέρνηση σχεδιάζει να επεκτείνει περαιτέρω τη συνεργασία με άλλα μη δυτικά κράτη και να ενθαρρύνει τις γερμανικές εταιρείες να επενδύσουν σε αυτές τις τρίτες χώρες.
Έτσι, η Brantner θα μεταβεί στη Νότια Αμερική στα μέσα Ιουνίου, όπου θέλει να προωθήσει την ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των πρώτων υλών.
Αυξανόμενες ανάγκες
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, η ζήτηση για κρίσιμες πρώτες ύλες αναμένεται να αυξηθεί ραγδαία στο εγγύς μέλλον και να αυξηθεί κατά περίπου 500% μέχρι το 2050.
«Λόγω της εκθετικής αύξησης της ζήτησης, υπάρχει ο κίνδυνος αυτές οι υφιστάμενες εξαρτήσεις να γίνουν όλο και πιο σοβαρές», δήλωσε στη EURACTIV ο διευθύνων σύμβουλος του EIT Raw Materials, Bernd Schäfer.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ΕΕ πρέπει τώρα να εντείνει τις προσπάθειές της για τη διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού και να στοχεύσει στην εξόρυξη αυτών των κρίσιμων πρώτων υλών σε όλη την ένωση.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη αναλάβει ορισμένες πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση. Σε αυτές περιλαμβάνονται αυξημένες επενδύσεις στην κυκλική οικονομία, η οποία αποσκοπεί στη μείωση της ζήτησης κρίσιμων πρώτων υλών, ενώ ταυτόχρονα ανακυκλώνει τις πρώτες ύλες που έχουν ήδη μεταποιηθεί σε προϊόντα.
Η αρχή αυτή έχει ήδη κατοχυρωθεί σε ορισμένα νομοθετήματα της ΕΕ. Για παράδειγμα, ο κανονισμός για τις μπαταρίες στην τρέχουσα μορφή του ορίζει ότι ένα ορισμένο ποσοστό του βάρους των μπαταριών πρέπει να ανακυκλώνεται για την ανάκτηση πρώτων υλών.
Παρόμοια προσέγγιση υιοθετείται επίσης στην οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό, η οποία βρίσκεται υπό αναθεώρηση. Οι σπάνιες γαίες, ειδικότερα, έχουν σήμερα ποσοστό ανακύκλωσης μικρότερο από 4%, γι’ αυτό και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βλέπει πολλά περιθώρια βελτίωσης της ανάκτησης πρώτων υλών, ιδίως σε αυτόν τον τομέα.
«Είναι επίσης σημαντικό να μειωθεί η συνολική κατανάλωση πρώτων υλών και να ανακυκλώνουμε περισσότερο. Εδώ υπάρχουν ακόμη μεγάλες δυνατότητες για πολλές πρώτες ύλες. Από την άποψη αυτή είμαστε προσηλωμένοι σε μια ευρωπαϊκή κυκλική οικονομία», δήλωσε η Brantner.
Πράξη για τις Πρώτες Ύλες
Ωστόσο, το μεγάλο «μπαμ» στο θέμα της ανεξαρτησίας των πρώτων υλών δεν έχει γίνει ακόμη. Η Επιτροπή επεξεργάζεται επί του παρόντος τη δική της πρόταση για στρατηγική ανεξαρτησία στις κρίσιμες πρώτες ύλες – την Πράξη για τις Πρώτες Ύλες.
Παρόλο που δεν είναι ακόμη γνωστό ποια μορφή θα λάβει η νέα νομοθετική πρόταση, αναμένεται ότι πολλές από τις διατάξεις της θα διαμορφωθούν με βάση την πράξη για τα μικροκυκλώματα. Η πράξη για τα μικροκυκλώματα αντιμετωπίζει παρόμοια προβλήματα σχετικά με τις συμφορήσεις στον εφοδιασμό ημιαγωγών.
Μεταξύ άλλων, η πράξη για τα μικροκυκλώματα προβλέπει τον υπερδιπλασιασμό των παραγωγικών δυνατοτήτων ημιαγωγών στην Ευρώπη έως το 2030.
Ωστόσο, από την άποψη της Γερμανίας, η προσέγγιση αυτή δεν μπορεί απλώς να μεταφερθεί στην πράξη για τις πρώτες ύλες.
«Η Επιτροπή δεν πρέπει να επικεντρωθεί εδώ αποκλειστικά στην αυξημένη εξόρυξη πρώτων υλών στην Ευρώπη», τόνισε η Brantner. Αντίθετα, θα πρέπει επίσης να επικεντρωθεί στη διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού και στην αύξηση των επενδύσεων σε τρίτες χώρες, πρόσθεσε.
«Χρειαζόμαστε δίκαιες, ανταγωνιστικές συνθήκες, οπότε αν εφαρμόζουμε υψηλά πρότυπα βιωσιμότητας στην εξόρυξη πρώτων υλών στην πατρίδα μας, τότε αυτό πρέπει να ισχύει και για τις εισαγόμενες πρώτες ύλες. Επιπλέον, χρειαζόμαστε περισσότερα εργαλεία για την παρακολούθηση και τον εντοπισμό των αλυσίδων εφοδιασμού και κίνητρα για τη διαφοροποίηση, την αποτελεσματικότητα και την ανακύκλωση», ανέφερε στο τέλος η Brantner.