Η μετεξέλιξις της Ελλάδας σε ενεργειακό κόμβο αποτελεί στρατηγικό στόχο ύψιστης σημασίας. Οι προεκτάσεις της εν λόγω στρατηγικής δεν είναι μόνον οικονομικές, αλλά κυρίως γεωστρατηγικές, καθώς αποσκοπεί στην διασφάλιση των ελληνικών συνόρων και στην ενδυνάμωση του ρόλου της χώρας μας στην Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Η απόφασις της Κυβερνήσεως Καραμανλή για ενεργειακή σύμπραξη με την Ρωσία απετέλεσε την απαρχή της συγκεκριμένης πολιτικής. Ταυτόχρονα άνοιξε μια νέα σελίδα στις διμερείς πολιτικές και οικονομικές σχέσεις Ελλάδος – Ρωσίας, οι οποίες ήταν στάσιμες για δεκαετίες.
Η ολοκλήρωσις του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς- Αλεξανδρουπόλεως και η διασφάλισις της διελεύσεως του αγωγού «South Stream» από τα ελληνικά εδάφη, αποτελούν εκπεφρασμένους στόχους της ελληνικής ενεργειακής διπλωματίας. Η συμφωνία για την υλοποίηση του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς- Αλεξανδρουπόλεως επανακαθορίζει τον ρόλο της Ελλάδος στην Ανατολική Μεσόγειο και ισχυροποιεί την θέση της χώρας στην περιοχή. Την ιδία στιγμή συμβάλλει στην αποσυμφόρηση των Στενών του Βοσπόρου, μειώνοντας έμμεσα την αντίστοιχη στρατηγική σημασία της Τουρκίας.
Η προώθησις του αγωγού φυσικού αερίου South Stream λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο για τα εθνικά μας συμφέροντα. Ο αγωγός θα μεταφέρει το αέριο της Gazprom από την Ρωσία στην Ελλάδα και από εκεί σε όλη την Ευρώπη, μέσω Ιταλίας. Παράλληλες συνεργασίες μας, όπως στον αγωγό φυσικού αερίου Ιταλίας - Τουρκίας (ITGI), η πιθανή εμπλοκή μας στον αγωγό Nαμπούκο, αλλά και στον υπό σχεδιασμό αγωγό της ελβετικής εταιρείας EGL, που θα μεταφέρη αέριο από την Κασπία μέσω Τουρκίας, σε Αλβανία και Ιταλία, στηρίζουν την θέση μας, αλλά από μόνες τους αναδεικνύουν περισσότερο τον περιφερειακό ρόλο της Τουρκίας
Η κατασκευή του αγωγού South Stream αποσκοπεί στην αύξηση της ενεργειακής εξαρτήσεως της Ευρώπης από την Ρωσία, αλλά και στην διάνοιξη νέων οδών μεταφοράς αερίου, ώστε να παρακαμφθούν χώρες όπως η Ουκρανία, που κατά το παρελθόν έχει δημιουργήσει προβλήματα στην διέλευση των ρωσικών καυσίμων. Η εξάρτησις της ΕΕ από την Ρωσία προβληματίζει τις ΗΠΑ, που επανειλημμένως έχουν προχωρήσει σε συστάσεις προς την Ευρωπαϊκή Ένωση - και την Ελλάδα-, να περιορίσουν μονοπωλιακές πρακτικές και να ενθαρρύνουν τον ενεργειακό ανταγωνισμό.
Οι ΗΠΑ επικρίνουν την Ελλάδα για το γεγονός ότι το 80% των εισαγωγών φυσικού αερίου προέρχεται από την ρωσική Gazprom. Την ιδία στιγμή ζητούν από την ελληνική Κυβέρνηση να στηρίξει τον αγωγό φυσικού αερίου «Nαμπούκο», ώστε με την διασύνδεση με το αζέρικο αέριο να αποδεσμευθεί από την Ρωσία. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι χαρακτηρίζουν ακριβό το ρωσικό αέριο και διατυπώνουν ανοιχτά προειδοποιήσεις για την μεσοπρόθεσμη οικονομική βιωσιμότητα των συμφωνιών που συνάπτονται με τους Ρώσους.
Μια πτυχή της αμερικανικής προτάσεως που δεν φωτίζεται επαρκώς είναι ο ρόλος της Τουρκίας. Η γειτονική χώρα επιδιώκει να εμπορεύεται η ίδια τις ποσότητες αερίου που διέρχονται από τα εδάφη της, πολιτική που την έχει φέρει σε αντιπαράθεση με το Aζερμπαϊτζάν. Οι ΗΠΑ έχουν δεσμευθεί να επιλύσουν το θέμα αυτό υποβαθμίζοντάς το διπλωματικά. Ωστόσο οι φιλοδοξίες της Τουρκίας να καταστεί ενεργειακός κόμβος στην Νοτιοανατολική Ευρώπη δεν κρύβονται.
Ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων κ. Χιλμί Γκιουλέρ έχει δηλώσει ότι αμερικανικές και τουρκικές εταιρείες ενέργειας θα συνεργαστούν για την μεταφορά ιρακινού φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας. Η δήλωση αυτή δικαιολογεί σε σημαντικό βαθμό και την αγωνία των ΗΠΑ για την μη εξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό αέριο.
Εάν η χώρα μας υιοθετήσει τις αμερικανικές παραινέσεις ενδεχομένως να βρεθεί ενεργειακά εξαρτημένη από την Τουρκία. Πρέπει να σημειωθή ότι κατά το δίμηνο Ιανουαρίου – Μαρτίου 2008, η αναστολή της τροφοδοσίας της τουρκικής ενεργειακής αγοράς με ιρανικό φυσικό αέριο οδήγησε την Άγκυρα στο να σταματήσει την ροή αζερικού φυσικού αερίου προς την Ελλάδα.
Η επικείμενη συνάντησις του Κ. Καραμανλή με τον Β. Πούτιν στην Ρωσία στις 29 Απριλίου θα επικεντρωθεί στην συμμετοχή της Ελλάδας στον αγωγό φυσικού αερίου South Stream και στην επέκταση της συμφωνίας προμήθειας ρωσικού αερίου, η οποία εκπνέει το 2016. Ενδεχόμενη συμφωνία για την ενεργό ανάμιξη της χώρας μας στον South Stream θα καταστήση την Ελλάδα έναν από τους μεγαλύτερους ενεργειακούς διαδρόμους της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
(Από την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, 22/04/2008)