Συγκεκριμένα, ἐργοστάσιο κοντά στά σύνορα μέ τήν Φινλανδία καίει καθημερινά φυσικό ἀέριο ἀξίας περίπου 10 ἑκατ. δολλαρίων. Εἰδικοί ἐπισημαίνουν πώς τό ἀέριο θά εἶχε –σέ διαφορετική περίπτωση– ἐξαχθεῖ στήν Γερμανία, ἐνῶ ὁ πρέσβυς τῆς Γερμανίας στό Ἡνωμένο Βασίλειο εἶπε στό BBC ὅτι «ἡ Ρωσσία ἔκαιγε τό φυσικό ἀέριο ἐπειδή δέν μποροῦσε νά τό πουλήσει ἀλλοῦ».
Πέραν τῆς οἰκονομικῆς διαστάσεως, οἱ ἐπιστήμονες ἀνησυχοῦν γιά τούς μεγάλους ὄγκους διοξειδίου τοῦ ἄνθρακος καί αἰθάλης πού ἐκλύονται, γεγονός πού θά μποροῦσε νά ἔχει συνέπειες στό λειώσιμο τῶν πάγων τῆς Ἀρκτικῆς. Ἡ ἀνάλυσις τῆς Rstad Energy δείχνει ὅτι περίπου 4,34 ἑκατ. κυβικά μέτρα φυσικοῦ ἀερίου καίγονται καθημερινά, καί αὐτή ἡ κλίμακα ἔχει προκαλέσει συναγερμό στούς εἰδικούς, καθώς εἶναι πολύ μεγαλύτερη σέ σχέση μέ τήν καύση ἀερίου πού συνηθίζεται σέ μονάδες ἐπεξεργασίας γιά τεχνικούς λόγους.
Στήν προκειμένη περίπτωση, μιλᾶμε γιά ἀέριο πού προέρχεται ἀπό ἕνα νέο ἐργοστάσιο ὑγροποιημένου φυσικοῦ ἀερίου (LNG) στήν Πορτοβάγια, βορειοδυτικῶς τῆς Ἁγίας Πετρουπόλεως. Ἀρχικά, Φινλανδοί πολῖτες παρατήρησαν τά πρῶτα σημάδια ἐντοπίζοντας μεγάλη φωτιά στόν ὁρίζοντα πάνω ἀπό τά σύνορα. Ἡ Πορτοβάγια εὑρίσκεται κοντά σέ ἕναν σταθμό συμπιέσεως στήν ἀρχή τοῦ ἀγωγοῦ Nord Stream 1, πού μεταφέρει ὑποθαλάσσια ἀέριο στήν Γερμανία. Οἱ προμήθειες μέσῳ τοῦ ἀγωγοῦ ἔχουν περιορισθεῖ ἀπό τά μέσα Ἰουλίου, μέ τούς Ρώσσους νά ἐπικαλοῦνται τεχνικά ζητήματα γιά τόν περιορισμό. Ὡστόσο ἡ Γερμανία ἐκτιμᾶ ὅτι πρόκειται γιά μιά καθαρά πολιτική κίνηση μετά τήν εἰσβολή τῆς Ρωσσίας στήν Οὐκρανία.
Ἑρμηνεῖες γιά τήν καύση τοῦ φυσικοῦ ἀερίου
Ἐνῶ ἡ καῦσις ἀερίου εἶναι συνηθισμένη στίς μονάδες ἐπεξεργασίας –πού συνήθως γίνεται γιά τεχνικούς λόγους ἤ λόγους ἀσφαλείας–, ἡ κλίμακα αὐτῆς τῆς καύσεως ἔχει μπερδέψει τούς εἰδικούς.
Συμφώνως μέ δηλώσεις τοῦ Γερμανοῦ πρέσβεως στό Ἡνωμένο Βασίλειο, Μιγκέλ Μπέργκερ, οἱ εὐρωπαϊκές προσπάθειες γιά τήν μείωση τῆς ἐξαρτήσεως ἀπό τό ρωσσικό ἀέριο «ἔχουν ἰσχυρή ἐπίδραση στήν ρωσσική οἰκονομία». Ὁ ἴδιος τόνισε ὅτι, ἐπειδή ἀκριβῶς οἱ Ρῶσσοι δέν ἔχουν ποῦ νά πουλήσουν τό ἀέριό τους, πρέπει νά τό κάψουν. Μαζί του συμφωνοῦν εἰδικοί, πού σχολιάζουν πώς αὐτή ἡ ἔκρηξις δέν εἶναι τυχαία καί εἶναι πιθανώτατα σκόπιμη ἀπόφασις πού ἐλήφθη γιά ἐπιχειρησιακούς λόγους. Προσθέτουν πώς «οἱ διαχειριστές πού ἐκμεταλλεύονται τέτοιες μονάδες συχνά διστάζουν νά κλείσουν πραγματικά τίς ἐγκαταστάσεις, φοβούμενοι ὅτι μπορεῖ νά εἶναι τεχνικά δύσκολο ἤ δαπανηρό νά τίς ἐπαναλειτουργήσουν, καί μᾶλλον κάτι τέτοιο συμβαίνει ἐδῶ». Ἄλλοι πάλι θεωροῦν πώς θά μποροῦσαν νά ὑπάρξουν τεχνικές προκλήσεις στήν διαχείριση τέτοιων μεγάλων ποσοτήτων φυσικοῦ ἀερίου πού τροφοδοτοῦσαν τόν ἀγωγό Nord Stream 1.
Ἡ ρωσσική ἐνεργειακή ἑταιρεία Gazprom πιθανόν νά σκόπευε νά χρησιμοποιήσει αὐτό τό ἀέριο γιά τήν παραγωγή LNG στό νέο ἐργοστάσιο, ἀλλά ἐνδεχομένως ἀντιμετώπισε προβλήματα στήν διαχείρισή του καί ἡ ἀσφαλέστερη ἐπιλογή ἦταν νά προχωρήσει σέ μιά ἐκτόνωση μέσῳ τῆς καύσεώς του. Συμφώνως μέ ἄλλες ἐκτιμήσεις, μπορεῖ οὐσιαστικά νά βλέπουμε τό ἀποτέλεσμα τοῦ ἐμπορικοῦ ἐμπάργκο τῆς Δύσεως στήν Ρωσσία ἤ καί νά λείπει κάποιος ἐξοπλισμός πού λόγῳ τῶν κυρώσεων δέν δύναται νά ἀντικατασταθεῖ. Πάντως ἡ Gazprom ‒ὁ ἐλεγχόμενος ἀπό τό κράτος ἐνεργειακός γίγας τῆς Ρωσσίας πού διαχειρίζεται τό ἐργοστάσιο– δέν ἔχει ἀνταποκριθεῖ στά αἰτήματα γιά παροχή σχετικῶν ἐξηγήσεων, τήν ὥρα πού τό οἰκονομικό καί το περιβαλλοντικό κόστος αὐξάνονται καθημερινά. Τό βέβαιον εἶναι πώς ὅλα αὐτά συνιστοῦν μιά ὁρατή ὑπενθύμιση τῆς κυριαρχίας τῆς Ρωσσίας στίς ἐνεργειακές ἀγορές τῆς Εὐρώπης, ὅπως ὑπογραμμίζουν εἰδικοί. «Δέν θά μποροῦσε νά ὑπάρξει πιό ξεκάθαρο μήνυμα γιά τό ὅτι ἡ Ρωσσία μπορεῖ νά μειώσει τίς τιμές τῆς ἐνέργειας αὔριο. Αὐτό εἶναι τό φυσικό ἀέριο, πού διαφορετικά θά ἐξαγόταν μέσῳ τοῦ Nord Stream 1 ἤ ἐναλλακτικῶν ὁδῶν» ἐπισημαίνουν μέ νόημα.
Ταυτοχρόνως, οἱ περιβαλλοντικές ἐπιπτώσεις τῆς καύσεως ἀνησυχοῦν τούς ἐπιστήμονες. Ἡ Ρωσσία ἔχει ἱστορικό στήν καύση φυσικοῦ ἀερίου –συμφώνως μέ τήν Παγκόσμια Τράπεζα, εἶναι ἡ νούμερο ἕνα χώρα ὅσον ἀφορᾶ στόν ὄγκο τῶν καύσεων. Ἀλλά, ἐκτός ἀπό τήν ἀπελευθέρωση περίπου 9.000 τόννων ἰσοδύναμου CO2 κάθε μέρα ἀπό αὐτήν τήν ἔκρηξη, ἡ καῦσις προκαλεῖ καί ἄλλα σημαντικά προβλήματα. Μαῦρος ἄνθρακας εἶναι τό ὄνομα πού δίδεται στά σωματίδια αἰθάλης πού παράγονται μέσῳ τῆς ἀτελοῦς καύσεως καυσίμων ὅπως τό φυσικό ἀέριο.
Ἰδιαίτερη ἀνησυχία ἐκφράζεται γιά τήν μεταφορά τοῦ ἐκπεμπομένου μαύρου ἄνθρακος πρός τά βόρεια, στά γεωγραφικά πλάτη τῆς Ἀρκτικῆς, ὅπου ἐναποτίθεται στό χιόνι καί τόν πάγο καί ἐπιταχύνει σημαντικά τήν τήξη, δήλωσε ὁ καθηγητής Μάθιου Τζόνσον, ἀπό τό Πανεπιστήμιο Carleton στόν Καναδᾶ.
Τά χαρτιά τῆς Ρωσσίας καί ἡ δυνατότης διαχειρίσεως τῶν ἐλλείψεων
Συμφώνως μέ τήν ἀλήθεια τῶν ὑπολογισμῶν, ἡ Ρωσσία προμήθευσε τήν ΕΕ μέ τό 40% τοῦ φυσικοῦ ἀερίου της κατά τήν διάρκεια τῆς περασμένης χρονιᾶς. Ἡ Γερμανία, ἡ μεγαλύτερη οἰκονομία τῆς Εὐρώπης, ἦταν ὁ μεγαλύτερος εἰσαγωγεύς τό 2020, ἀκολουθούμενη ἀπό τήν Ἰταλία.
Ἡ ΕΕ ἰσχυρίζεται ὅτι θά μειώσει τίς εἰσαγωγές φυσικοῦ ἀερίου ἀπό τήν Ρωσσία κατά τά 2/3 μέσα σέ ἕναν χρόνο, ἀλλά δέν ἔχει προχωρήσει σέ πλήρη ἀπαγόρευση. Γιά νά βοηθήσουν στήν ἐπίτευξη τοῦ στόχου, τά κράτη μέλη συνεφώνησαν νά μειώσουν τήν χρήση φυσικοῦ ἀερίου κατά 15% τούς ἑπόμενους ἑπτά μῆνες.
Ὡστόσο, ὑπάρχει ἀμφιβολία γιά τό πῶς θά ἐξασφαλίσει ἡ ΕΕ ἐναλλακτικές προμήθειες, καί ἴσως χρειαστεῖ νά ἀποστέλλει ὑγροποιημένο φυσικό ἀέριο (LNG) σέ δεξαμενόπλοια ἀπό παραγωγούς ὅπως οἱ ΗΠΑ καί τό Κατάρ.
Κι ἐνῶ οἱ ἐκτιμήσεις γιά τήν ἐξέλιξη τῆς καταστάσεως ποικίλλουν, ἀναλόγως τῆς πηγῆς ἀπό τήν ὁποία προέρχονται, ἀνάλυσις στήν ἐφημερίδα “Guardian” ἐπισημαίνει πώς ὁ Βλαντιμήρ Πούτιν μπορεῖ νά διαθέτει καί ἄλλα μέσα γιά νά ὑπονομεύσει τήν δυτική ἑνότητα καί ἀντοχή –μέ ὅ,τι αὐτό συνεπάγεται ἐντός καί ἐκτός Εὐρώπης.