και προσώπων και στη διατήρηση της διαθεσιμότητας εμπορευμάτων και υπηρεσιών σε περίπτωση μελλοντικών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.
Ο νέος μηχανισμός ήρθε ως απάντηση στις διαρθρωτικές ελλείψεις που ανέδειξε η κρίση της πανδημίας, στη διάρκεια της οποίας τα εθνικά και μονομερή μέτρα προκάλεσαν κατακερματισμό, με συνέπεια την επιδείνωση της εφοδιαστικής κρίσης και την περαιτέρω πίεση στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Τι προβλέπεται
Ο σχεδιασμός που παρουσιάστηκε χθες προβλέπει ότι στο εξής, όταν εντοπίζεται απειλή για την ενιαία αγορά, η Κομισιόν θα μπορεί να ενεργοποιεί την κατάσταση επαγρύπνησης, ενώ σε περίπτωση κρίσης με ευρύ αντίκτυπο στην ενιαία αγορά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα μπορεί να ενεργοποιεί την κατάσταση λειτουργίας έκτακτης ανάγκης. Θα συσταθεί συμβουλευτική ομάδα, αποτελούμενη από την Επιτροπή και τα κράτη-μέλη, για να αξιολογεί κατά περίπτωση την κατάσταση και να προτείνει τα καταλληλότερα μέτρα αντιμετώπισης.
Στην κατάσταση επαγρύπνησης τα κράτη-μέλη, σε συνεργασία με την Επιτροπή, θα επικεντρωθούν στην παρακολούθηση των αλυσίδων εφοδιασμού στρατηγικά σημαντικών εμπορευμάτων και υπηρεσιών που έχουν προσδιοριστεί, καθώς και στη δημιουργία στρατηγικών αποθεμάτων σ’ αυτούς τους τομείς. Όταν ενεργοποιηθεί η κατάσταση λειτουργίας έκτακτης ανάγκης, η ελεύθερη κυκλοφορία στην ενιαία αγορά θα διατηρείται με την κατάρτιση μαύρης λίστας απαγορευμένων περιορισμών και, γενικότερα, με τον ενισχυμένο και γρήγορο έλεγχο των μονομερών περιορισμών.
Η Επιτροπή μπορεί επίσης να συστήσει τα κράτη-μέλη να διασφαλίζουν τη διαθεσιμότητα των αναγκαίων για την αντιμετώπιση κρίσεων εμπορευμάτων, διευκολύνοντας την επέκταση ή την αναπροσαρμογή της χρήσης γραμμών παραγωγής ή επιταχύνοντας τη χορήγηση αδειών. Μπορεί ακόμη να συστήσει στα κράτη-μέλη να κατανέμουν με στοχευμένο τρόπο τα στρατηγικά αποθέματα που δημιουργήθηκαν κατά τη φάση επαγρύπνησης.
Θα εφαρμοστούν επίσης νέοι κανόνες για τη διευκόλυνση των δημόσιων συμβάσεων για τα σχετικά εμπορεύματα και υπηρεσίες από την Επιτροπή εξ ονόματος των κρατών-μελών, τόσο στην κατάσταση επαγρύπνησης όσο και στην κατάσταση λειτουργίας έκτακτης ανάγκης.
Σε έκτακτες περιστάσεις, και μόνο εφόσον έχει ήδη ενεργοποιηθεί κατάσταση λειτουργίας έκτακτης ανάγκης, η Επιτροπή μπορεί να κάνει χρήση επιπλέον εργαλείων: Μπορεί να απευθύνει στους οικονομικούς φορείς στοχευμένα αιτήματα παροχής πληροφοριών, τα οποία μπορούν να καταστούν δεσμευτικά. Μπορεί επίσης να τους ζητά να αποδέχονται παραγγελίες με προτεραιότητα για προϊόντα που είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση κρίσεων.
Συμμόρφωση ή εξηγήσεις
Οι επιχειρήσεις πρέπει είτε να συμμορφώνονται με τα αιτήματα αυτά είτε να εξηγούν τους σοβαρούς λόγους που δικαιολογούν τυχόν άρνηση. Επιπλέον, η ταχύτερη διάθεση στην αγορά ορισμένων προϊόντων μέσω ταχύτερων δοκιμών και διαπίστευσης, μεταξύ άλλων μέσω της αξιολόγησης της συμμόρφωσης, θα εξασφαλίσει τη διαθεσιμότητά τους σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Η Μαργκρέτε Βεστάιγκερ, εκτελεστική αντιπρόεδρος για μια Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή, δήλωσε πως «η κρίση της COVID-19 κατέστησε σαφές το εξής: πρέπει να φροντίσουμε ώστε η ενιαία αγορά μας να είναι λειτουργική ανά πάσα στιγμή, μεταξύ άλλων και σε περιόδους κρίσης. Πρέπει να την καταστήσουμε ισχυρότερη. Χρειαζόμαστε νέα εργαλεία που θα μας επιτρέπουν να αντιδρούμε γρήγορα και συλλογικά. Έτσι, κάθε φορά που θα έχουμε απέναντί μας μια νέα κρίση θα μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι η ενιαία αγορά μας θα παραμένει ανοικτή και ότι τα εμπορεύματα ζωτικής σημασίας θα παραμένουν διαθέσιμα για την προστασία των Ευρωπαίων πολιτών. Κι αυτό θα καταστεί εφικτό με το νέο μέσο έκτακτης ανάγκης για την ενιαία αγορά».
Επίσης, ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, Τιερί Μπρετόν, επισήμανε ότι «στην αλληλουχία κρίσεων των τελευταίων ετών, εργαστήκαμε σκληρά για να διατηρήσουμε την ομαλή λειτουργία της ενιαίας αγοράς, να διατηρήσουμε ανοικτά τα σύνορα και τις αλυσίδες εφοδιασμού μας και να διασφαλίσουμε τη διαθεσιμότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών που χρειάζονται οι πολίτες μας».
Αλλά πρέπει να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι να προβλέψουμε και να ανταποκριθούμε στην επόμενη κρίση, πρόσθεσε και συμπλήρωσε: «Το μέσο έκτακτης ανάγκης για την ενιαία αγορά θα εξασφαλίσει καλύτερο συντονισμό με τα κράτη-μέλη, θα συμβάλει στην πρόληψη και τον περιορισμό των επιπτώσεων μιας πιθανής κρίσης στη βιομηχανία και την οικονομία μας, και θα εφοδιάσει την Ευρώπη με εργαλεία που διαθέτουν οι διεθνείς εταίροι μας, ενώ εμείς όχι».
*Από τη Ναυτεμπορική