Το πρώτο στοιχείο αφορά τη ζήτηση των κρίσιμων ορυκτών. Η ζήτηση σε κρίσιμα ορυκτά τα οποία είναι απαραίτητα για την πράσινη μετάβαση (συμπεριλαμβανομένων των σπάνιων γαιών) εκτιμάται ότι θα εκτοξευθεί μέχρι το έτος 2050 κατά 500%. Αυτό που δεν έχουν ξεκαθαρίσει οι σχετικές αναφορές είναι σε τί αναφέρεται η προαναφερόμενη ζήτηση. Αφορά τα εξορυσσόμενα ορυκτά ή τα τελικά προϊόντα (οξείδια μετάλλων); Η εκτίμηση του γράφοντα είναι ότι οι σχετικές αναφορές περί μελλοντικής ζήτησης των κρίσιμων ορυκτών δεν περιλαμβάνει τα τελικά κατεργασμένα προϊόντα. Οι σχετικές αναφορές περί πρόβλεψης ζήτησης κρίσιμων ορυκτών είχαν ξεκινήσει πριν 10+ χρόνια όταν η Δύση δεν είχε κατανοήσει ότι το πρόβλημα με τα κρίσιμα ορυκτά δεν αφορά μόνο την εξόρυξη, αλλά ολόκληρη την αλυσίδα αξίας (Value Chain) από-το-ορυχείο-στην-κατεργασία-στο-τελικό-προϊόν (οξείδιο μετάλλου). Εάν π.χ. η φερόμενη αύξηση 500% αφορά στο τελικό-κατεργασμένο προϊόν (οξείδιο μετάλλου) τότε το πρόβλημα είναι ακόμη μεγαλύτερο: σκεφθείτε τις τεράστιες ποσότητες εδάφους οι οποίες θα πρέπει να εκσκαφθούν από ένα ορυχείο ώστε να καλυφθεί η 500% αύξηση της ζήτησης του τελικού προϊόντος (οξείδιο μετάλλου).
Το δεύτερο στοιχείο αφορά την περίοδο αδειοδότησης των ορυχείων κρίσιμων ορυτκών. Τα περισσότερα δημοσιεύματα που αφορούσαν την είδηση για το κοίτασμα της Σουηδίας αναφερόταν σε καθυστερήσεις για την αδειοδότηση ορυχείων 10-15 ετών. Οι καθυστερήσεις στις αδειοδοτήσεις είναι πολύ μεγαλύτερες. Σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνουν μέχρι τα 50 έτη. Οι λόγοι των καθυστερήσεων σχετίζονται είτε με την αυστηρή περιβαλλοντική νομοθεσία στη Δύση, είτε με την υπερβολική γραφειοκρατία στην οποία εμπλέκονται πολλές κρατικές υπηρεσίες με αντικρουόμενα συμφέροντα, είτε στην «εξωτερική» παρέμβαση, ήτοι στην παρέμβαση διάφορων ΜΚΟ οι οποίες έχουν αποκτήσει υπερβολική δύναμη με ευθύνη των Δυτικών Κυβερνήσεων και της ΕΕ. Το παράδειγμα οτυ Qatargate είναι ενδεικτικό. Αξιοπρόσεκτο είναι το εξής: τα διάφορα κινήματα/ομάδες εναντίον των εξορύξεων (ΜΚΟ) μέχρις στιγμής εναντιώνονται προς το παρόν μόνο στις εξορύξεις. Το θέμα της εγκατάστασης των μεταλλουργικών επιχειρήσεων – οι οποίες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της αλυσίδας αξίας των κρίσιμων ορυτκών - δεν το έχουν αγγίξει ακόμη. Σκεφθείτε τί έχει να συμβεί όταν φτάσουμε και σε αυτό το σημείο. Να εμποδίζεται δηλαδή και η εγκατάσταση μεταλλουργικών μονάδων στε διάφορες περιοχές της ΕΕ. Η ειρωνία: είναι οι ίδιες ΜΚΟ οι οποίες πιέζουν για την άρον-άρον πράσινη μετάβαση η οποία όμως στηρίζεται στην αλυσίδα αξίας των κρίσιμων ορυκτών! Παράνοια;
Το τρίτο στοιχείο είναι η ποσότητα ενέργειας η οποία απαιτείται σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας των κρίσιμων ορυκτών (από το ορυχείο μέχρι το τελικό προϊόν). Από τα εκσκαφικά μηχανήματα μέχρι τη μεταλλουργική βιομηχανία, η ενέργεια που χρησιμοποιείται παράγεται είτε από πετρέλαιο είτε από φυσικό αέριο είτε από πυρηνική ενέργεια είτε από λιγνίτες (όπως στην Κίνα). Μη γελιόμαστε: η προσφορά ενέργειας από ΑΠΕ δεν είναι ικανή να καλύψει τη ζήτηση της ενέργειας ώστε να καλυφθεί η αλυσίδα αξίας των κρίσιμων ορυκτών. Οι ενεργοβόρες βιομηχανίες στην ΕΕ ήδη αντιμετωπίζουν σφοδρά οικονομικά προβλήματα επιβίωσης λόγω της ενεργειακής κρίσης. (Αναρωτιέται κανείς, εδώ δεν μπορεί καλά-καλά να ικανοποιηθεί η ζήτηση των νοικοκυριών της ΕΕ πως θα καλυφθεί η ζήτηση για την ενεργοβόρα μεταλλουργική βιομηχανία η οποία αναμένεται να εκτοξευθεί ώστε να καλυφθεί η ζήτηση για την παραγωγή κρίσιμων ορυκτών;). Κάπως έτσι συνδέεται η Κρήτη με την πράσινη μετάβαση. Χωρίς το φυσικό αέριο της Κρήτης η μεταλλουργία των κρίσιμων ορυκτών της ΕΕ δεν θα προχωρήσει. Χωρίς το φυσικό αέριο της Κρήτης δεν θα μπορέσει να στηθεί ικανή αλυσίδα αξίας κρίσιμων ορυκτών στην ΕΕ για την πράσινη μετάβαση.
Ας επιστρέψουμε στην αύξηση της ζήτησης των κρίσιμων ορυκτών. Αφού είναι γνωστό εδώ και πολύ καιρό ότι η ζήτηση σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας των κρίσιμων ορυκτών θα εκτοξευθεί μέχρι το 2050, αφού είναι γνωστό ότι οι καθυστερήσεις για την αδειοδότηση των ορυχείων κρίσιμων ορυκτών είναι 10-50 έτη, τότε για ποιο λόγο επίσπευσαν στην ΕΕ την άρον-άρον μετάβαση μέσω της επιβολής δυστοπικών κανονισμών π.χ. όπως στην απαγόρευση παραγωγής Ευρωπαϊκών συμβατικών αυτοκινήτων μέχρι το 2035 (δηλαδή σε 12 χρόνια!); Πως στο καλό να προλάβουν οι Ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες να καλύψουν την παραγωγή τους με Ευρωπαϊκά κρίσιμα ορυκτά σε 12 χρόνια όταν για να πάρει αδειοδότηση ένα ορυχείο χρειάζεται 15-50 χρόνια; Για να στηθεί εκ του μηδενός ολόκληρη αλυσίδα αξίας και να ικανοποιηθεί η τρελή ζήτηση σε κρίσιμα ορυκτά πρέπει να περάσουν πολλά χρόνια. Αυτό ξεπερνά τα 10-15 χρονια των αδειοδοτήσεων των ορυχείων. Φαντασθείτε το ανάλογο της αλυσίδας αξίας του πετρελαίου και πόσα χρόνια χρειάσθηκε ώστε να στηθεί (από-την εξόρυξη-στη-διύληση-στα τελικά-προϊόντα). Κατά τα άλλα αναρωτιούνται ορισμένοι πως φτάσαμε στο σημείο ενδεχόμενης ύφεσης στην ΕΕ και πως αυτό δεν είχε προβλεφθεί από τους δήθεν γκουρού οικονομικούς αναλυτές και τους υπάλληλους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής...
Τα παραπάνω λειτουργούν εδώ και πολλά χρόνια ως πλεονεκτήματα της Κίνας έναντι της Δύσης και έχουν εξηγηθεί εδώ: https://www.world-economics-journal.com/Journal/Papers/Rare%20Earth%20Elements.details?ID=710
* Ο Δρ. Σωτήρης Ν. Καμενόπουλος, είναι κάτοχος Διδακτορικού Διπλώματος από τη Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης