Ωστόσο, ανεπαρκής είναι ο διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος, γεγονός που συνιστά τη βασική τροχοπέδη για την ανάπτυξη Ενεργειακών Κοινοτήτων στην χώρα.
Πραγματικά, η ανεξάρτητη, μη κερδοσκοπική δεξαμενής σκέψης στην τρίτη της ανασκόπηση για τις ενεργειακές κοινότητες στην Ελλάδα και τις λιγνιτικές περιοχές (βλ. εδώ), αναφέρει ότι συνολικά στην Ελλάδα τον περασμένο Νοέμβριο καταγράφονταν 1.406 ενεργές ενεργειακές κοινότητες, με έργα συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 802.71 MW, οι οποίες είχαν καταθέσει 6.014 αιτήματα έργων στη χαμηλή και μέση τάση καθώς και έργων εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού, με συνολική ισχύ 4.754,2 MW, σημειώνοντας αύξηση κατά 11,7% στην αιτούμενη ισχύ κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους.
Ωστόσο, οι περισσότερες ενεργειακές κοινότητες πωλούν την παραγόμενη ενέργεια στο δίκτυο χαμηλής και μέσης τάσης, ενώ η εγκατεστημένη ισχύς για virtual net metering από ενεργειακές κοινότητες ήταν πολύ μικρότερη. «Συνεπώς, έως τώρα το εργαλείο των ενεργειακών κοινοτήτων χρησιμοποιείται κυρίως για την αποκόμιση κερδών από την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας στο δίκτυο και όχι για την κάλυψη ιδίων ενεργειακών αναγκών», όπως τονίζει το Green Tank. Έτσι, στη χαμηλή και μέση τάση, τον Νοέμβριο του 2022 καταγράφονται 799.54 MW εγκατεστημένης ισχύος έργων ΑΠΕ ενεργειακών κοινοτήτων στην επικράτεια, γεγονός που συνιστά αύξηση κατά 71,4% σε σχέση με τον Νοέμβριο του 2021 (466,5 MW), αλλά η εγκατεστημένη ισχύς έργων ΑΠΕ εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού από ενεργειακές κοινότητες ήταν μόλις 3,17 MW.
πηγή: Green Tank, «Οι ενεργειακές κοινότητες στην Ελλάδα και τις λιγνιτικές περιοχές #3», Ιανουάριος 2023
Παράλληλα, το ποσοστό όλων των έργων ΑΠΕ ενεργειακών κοινοτήτων που έχουν ήδη ηλεκτριστεί είναι χαμηλό αναδεικνύοντας το πρόβλημα επαρκούς ηλεκτρικού χώρου στο δίκτυο (802,71 MW επί συνόλου αιτημάτων ισχύος 4.754,2 MW). Ειδικά όμως στο virtual net metering από ενεργειακές κοινότητες η ηλεκτρισμένη ισχύς φτάνει μόλις στο 3,6% (3,17 MW επί συνόλου 86,99 MW), και πολύ χαμηλότερο από το αντίστοιχο για έργα ενεργειακών κοινοτήτων στη χαμηλή και μέση τάση (17,1% ή 799.5 MW σε συνολικά 4.667,2 MW).
Μάλιστα, όπως τονίζεται στη μελέτη, το πρόβλημα διαθεσιμότητας του δικτύου για έργα ενεργειακών κοινοτήτων εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού επιδεινώθηκε την συγκεκριμένη περίοδο, οι αιτήσεις έργων εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού από ενεργειακές κοινότητες που απορρίφθηκαν από τον ΔΕΔΔΗΕ λόγω αδυναμίας σύνδεσης αυξήθηκαν από 4 τον Νοέμβριο του 2021 σε 72 τον Νοέμβριο του 2022 και αποτελούν το 49% των αιτήσεων για το 2022. Αντίστοιχα απορρίφθηκε το 46,6% των αιτήσεων (2.735 επί συνόλου 5.867 αιτήσεων) στη χαμηλή και μέση τάση έναντι 39,7% (2.137 από τις συνολικά 5.370 αιτήσεις) έναν χρόνο πριν.
πηγή: Green Tank, «Οι ενεργειακές κοινότητες στην Ελλάδα και τις λιγνιτικές περιοχές #3», Ιανουάριος 2023
Παράλληλα, τα δεδομένα για τα έργα αυτοπαραγωγής συνολικά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η τρέχουσα ενεργειακή κρίση οδήγησε τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις τοπικές κοινωνίες στη χρήση των ΑΠΕ για την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών, είτε μέσα από την αυτοπαραγωγή σε ατομικό επίπεδο είτε μέσα από τη συλλογική αυτοπαραγωγή αξιοποιώντας τις ενεργειακές κοινότητες. Συγκεκριμένα, η ισχύς των αιτήσεων για έργα virtual net metering από ενεργειακές κοινότητες αυξήθηκε από 18.9 MW τον Νοέμβριο του 2021 σε 86.9 MW τον Νοέμβριο του 2022 (+358%), ενώ η ισχύς των αιτήσεων για έργα εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού συνολικά (από ενεργειακές κοινότητες και άλλους φορείς) αυξήθηκε αντίστοιχα από 90.78 MW σε 218.18 MW (+140.3%). Ακόμα μεγαλύτερο ήταν το άλμα στα έργα ατομικής αυτοπαραγωγής. Η ισχύς των αντίστοιχων αιτήσεων αυξήθηκε από 260.27 MW τον Νοέμβριο του 2021 σε 779.4 MW τον Νοέμβριο του 2022 (+199.5%).
πηγή: Green Tank, «Οι ενεργειακές κοινότητες στην Ελλάδα και τις λιγνιτικές περιοχές #3», Ιανουάριος 2023
Τέλος, ως προς την κατανομή των ενεργειακών κοινοτήτων, σημειώνεται ότι σημαντικό μερίδιο ανήκει στις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας όπου βρίσκονται 261 ενεργειακές κοινότητες και λειτουργούν συνολικά 101 έργα ισχύος 63.03 MW. Αντιθέτως, η δυναμική των ενεργειακών κοινοτήτων στην Περιφερειακή Ενότητα Αρκαδίας είναι σαφώς ασθενέστερη. Συνολικά έως τον Νοέμβριο του 2022 είχαν ιδρυθεί 21 ενεργειακές κοινότητες στην Αρκαδία, και μόλις 2 από αυτές στη Μεγαλόπολη, ενώ λειτουργούσαν 9 έργα ενεργειακών κοινοτήτων ισχύος 5.29 MW.