Η συμφωνία που επιτεύχθηκε αργά το βράδυ της περασμένης Τρίτης (20/02) μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του κοινοβουλίου και των κρατών μελών θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε απότομη μείωση του όγκου του χρέους που επιτρέπεται να φέρει πράσινη ετικέτα, όπως αυτές των πράσινων ομολόγων, υποστηρίζουν αρκετοί αναλυτές.
Η έκδοση πράσινων ομολόγων (Green Bonds), μια κατηγορία χρέους των οποίων τα έσοδα προορίζονται για φιλικές προς το κλίμα επενδύσεις, έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια —ιδιαίτερα στην ΕΕ— καθώς οι επενδυτές ζητούν περιουσιακά στοιχεία που ευθυγραμμίζονται με τους περιβαλλοντικούς στόχους. Όμως, η ταχεία ανάπτυξη τους έχει πυροδοτήσει εκκλήσεις για αυξημένη νομοθεσία και ρύθμιση της αγοράς και τη θέσπιση ενός κοινού προτύπου, για την πάταξη του greenwashing, όπου οι «ρυπαίνουσες» βιομηχανίες συγκεντρώνουν μετρητά για να χρηματοδοτήσουν ένα μέρος των δραστηριοτήτων τους χωρίς όμως να μειώσουν τις συνολικές περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις.
Μόνο μια «μειοψηφία» των πράσινων ομολόγων από τα 500 δισεκατομμύρια δολάρια που εκδόθηκαν πέρυσι θα πληρούν τις προϋποθέσεις της νέας εθελοντικής ετικέτας (voluntary label), δήλωσε o αριστερός Ολλανδός ευρωβουλευτής που ηγήθηκε των προσπαθειών του Ευρωκοινοβουλίου για την επίτευξη συμβιβασμού.
«Βλέπω λ.χ. να εκδίδονται πράσινα ομόλογα για αεροδρόμια στο Μεξικό και αυτό είναι κάτι που δεν είναι επιθυμητό», είπε. «Με ένα ξεκάθαρο σύστημα ελέγχου, τυχόν πράσινα ομόλογα που δεν χρησιμοποιούν αυτό το σύστημα διερευνώνται ενδελεχώς», πρόσθεσε σε γραπτή δήλωση.
Η Mairead McGuinness, Πρώην Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δήλωσε επίσης ότι «η μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα θα απαιτήσει πολλές επενδύσεις και από μόνο του το δημόσιο χρήμα δεν αρκεί». Χρησιμοποιώντας το πρότυπο των πράσινων ομολόγων «οι εκδότες θα μπορούν να επιδείξουν τα πράσινα διαπιστευτήριά τους και να προσφέρουν στους επενδυτές μία σιγουριά σχετικά με τον περιορισμό των χρημάτων τους».
Για να χαρακτηριστεί «πράσινο» ένα ομόλογο σύμφωνα με τους νέους κανόνες της ΕΕ, το 85 τοις εκατό των κεφαλαίων που συγκεντρώνονται από την έκδοση θα πρέπει να διατίθεται αποκλειστικά σε δραστηριότητες που ευθυγραμμίζονται με το EU taxonomy, που ορίζει επακριβώς βιώσιμες επενδύσεις εντός του Ευρωπαϊκού μπλοκ.
Οι εκδότες των πράσινων ομολόγων θα πρέπει επίσης να εξηγούν με λεπτομέρεια πώς αυτές οι δραστηριότητες εξυπηρετούν τα σχέδια της εταιρείας τους για την κλιματική μετάβαση. Τα πρότυπα αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης ώθησης της ΕΕ για την καταπολέμηση του πράσινου πλυσίματος, δηλαδή της εκμετάλλευσης της πράσινης ετικέτας για χρησιμοποίηση των συγκεντρωθεντων κεφαλαίων για άσχετες επενδύσεις. Οι τρεις χρηματοοικονομικές ρυθμιστικές αρχές της ΕΕ απηύθυναν έκκληση έκκληση για αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με το greenwashing τον Νοέμβριο σε μια προσπάθεια να καταπολεμήσουν τους υπερβολικούς ισχυρισμούς που χρησιμοποιούν οι υπεύθυνοι μάρκετινγκ. Στο πλαίσιο αυτό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει σύντομα περαιτέρω νομικές προτάσεις που διέπουν τα καταναλωτικά προϊόντα.
Ορισμένοι επενδυτές φοβούνται ότι η συμμόρφωση με τους νέους κανόνες που πρόκειται να θεσπιστούν θα συρρικνώσει τον αριθμό των τίτλων που διατίθενται σε κεφάλαια πράσινων ομολόγων, σε ένα μικρό ποσοστό της συνολικής αγοράς. Η ταξινόμηση (EU taxonomy) θεωρείται από ορισμένους ως ένας δυσκίνητος και περίπλοκος μηχανισμός που δυσφημίζεται από τη συμπερίληψη ορισμένων επενδύσεων σε φυσικό αέριο και πυρηνικά, που όμως περιλαμβάνονται πλέον στο EU taxonomy base βάση των νέων ρυθμίσεων που ψηφίστηκαν τον περασμένο Νοέμβριο.
Λιγότερο από το 3 τοις εκατό της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας ευθυγραμμίζεται με το περίφημο EU taxonomy, σύμφωνα με έκθεση της πλατφόρμας της ΕΕ για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση, που αποδεικνύεται τελικά ιδιαίτερα δυσλειτουργικό.
Ο David Ballegeer, εταίρος της δικηγορικής εταιρείας Linklaters στο Λονδίνο, που επικεντρώνεται στο βιώσιμο χρέος του Ηνωμένου Βασιλείου, περιέγραψε την ταξινόμηση ως ένα «στενό κορσέ» που θα ήταν δύσκολο για τους εκδότες να συμμορφωθούν με την τρέχουσα μορφή του. Ωστόσο, η ετικέτα των πράσινων ομολόγων της ΕΕ θα ήταν ευκολότερο να αποκτηθεί από το 2026 και μετά, είπε, όταν όλες οι εισηγμένες εταιρείες και άλλες μεγάλες εταιρείες πρέπει να αρχίσουν να δημοσιεύουν το μερίδιό τους σε δραστηριότητες και επενδύσεις τους που συνδέονται με το EU taxonomy.
Οι χώρες της ΕΕ είχαν πιέσει για περισσότερη ευελιξία όσον αφορά την ευθυγράμμιση με την ταξινόμηση, είπε ο Τανγκ. Η συμφωνία για τα πράσινα ομόλογα που επιτεύχθηκε την περασμένη Τρίτη (20/2) πρέπει να εγκριθεί από τους υπουργούς των κρατών μελών και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Τέλος, ο Sean Kidney, επικεφαλής της μη κερδοσκοπικής Climate Bonds Initiative που αποτελεί το standard στην αγορά πράσινων ομολόγων διεθνώς, δήλωσε ότι χαιρετίζει τους νέους κανόνες, αλλά προειδοποίησε επίσης ότι πολύ λίγα ομόλογα θα πληρούν τις προϋποθέσεις για τη νέα ετικέτα έως ότου η ΕΕ ξεκαθαρίσει την κατάταξή της για το τι είναι πραγματικά πράσινο. Η ταξινόμηση στην παρούσα της μορφή είναι «ευρωκεντρική και στενή» και «ακατάλληλη για το σκοπό αυτή τη στιγμή», είπε. «Ό,τι κι αν κάνουμε, πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι θα χτίσουμε πάνω στην επιτυχία [των πράσινων δεσμών] και δεν θα σκοτώσουμε τη χήνα που γεννά τα χρυσά αυγά», πρόσθεσε.