Οταν η Κίνα Συναντά την Αφρική

Το βρεταννικό περιοδικό « The Economist », είχε βάλει τίτλο σε αφιέρωμά του «Οι νέοι αποικιοκράτες». Τρεις συγγραφείς –ο Γάλλος Σερζ Μισέλ και οι Αμερικανοί Πάολο Γουντς και Μάϊκλ Μπιούρι– έγραψαν ένα θαυμάσιο και αποκαλυπτικό βιβλίο με τίτλο «Η Κινο-Αφρική, ή πώς το Πεκίνο κατακτά την Μαύρη Ήπειρο» (εκδόσεις Grasset , Παρίσι). Η γαλλική εφημερίδα « Le Monde » αφιέρωσε προσφάτως τέσσερις σελίδες στο ίδιο θέμα, με τίτλο «Κίνα, το νέο αφεντικό της Αφρικής». Τέλος, ο Σερζ Μισέλ, ανταποκριτής της γαλλικής εφημερίδας στην δυτική Αφρική, αναλύει το –πολύ σημαντικό, κατά την γνώμη μας– θέμα των αφρο-κινεζικών σχέσεων στο γνωστό αμερικανικό περιοδικό « Foreign Policy ».

«Μία αναπτυσσόμενη χώρα» γράφει ο Γάλλος δημοσιογράφος, ευλόγως ψάχνει για αγορές και σφαίρες επιρροής. Συναντά έτσι μία ήπειρο, την αφρικανική, στην οποία οι πλουτοπαραγωγικές πηγές είναι υπεράφθονες, αλλά οι επενδυτές λίγοι. Τώρα λοιπόν, στο μέτρο που οι Κινέζοι εισέρχονται ορμητικά στην Αφρική, οι ντόπιοι συνεργάτες τους αρχίζουν να αισθάνονται πόσο επιθετικά είναι τα νέα αφεντικά τους. Όσο για το ερώτημα που τίθεται, είναι αυτό των συνεπειών όταν μία από τις πλέον αναπτυσσόμενες δυνάμεις στον κόσμο συναντά την φτώχεια, την διαφθορά και την ευθραυστότητα της Αφρικής».

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό απασχολεί πολλούς αναλυτές σε ολόκληρο τον κόσμο, με εξαίρεση την Ελλάδα. Και τούτο διότι η Κίνα παίζει πλέον καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση βιαιότατων καθεστώτων στην Αφρική, όπως αυτά του Σουδάν, της Αγκόλας, της Ζιμπάμπουε, της Νιγηρίας. Επίσης, το Πεκίνο επενδύει και ενισχύει πολιτικώς τα «άνθη της δημοκρατίας» στο Ιράν, στο Πακιστάν, στην Βιρμανία και στην Βόρειο Κορέα. Ας δούμε ορισμένους αριθμούς, οι οποίοι λένε πολλά από μόνοι τους.

Η θεαματική είσοδος της Κίνας στην Αφρική και, ιδιαιτέρως, η συνεργασία της με τα πιο αυταρχικά καθεστώτα της, ξεκίνησε το 2000. Την χρονιά εκείνη, το εμπόριο μεταξύ Κίνας και Αφρικής δεν ξεπερνούσε τα 10 δισεκατ. δολλάρια. Στα τέλη του 2008, εκτιμάται ότι θα βρίσκεται κοντά στα 80 δισεκατ. δολλάρια και θα πλησιάζει το αντίστοιχο των Ηνωμένων Πολιτειών, το οποίο και θα ξεπεράσει το 2010. Έτσι, η Κίνα θα είναι η πρώτη εμπορική δύναμις στην Μαύρη Ήπειρο, με αισθητή διαφορά από την Γαλλία, την Γερμανία και τις ΗΠΑ.

Από την άλλη πλευρά, η περίφημη Κινεζική Τράπεζα Εισαγωγών-Εξαγωγών, η οποία είναι ένα σημαντικό εργαλείο οικονομικής διπλωματίας του κινεζικού κομμουνιστικού καθεστώτος, ανακοίνωσε ότι την προσεχή τριετία θα επενδύσει στην Αφρική 20 δισεκατ. δολλάρια –τα οποία θα προστεθούν στα ήδη επενδυθέντα 10 δισεκατ. Το ποσό αυτό, των 20 δισεκατ. δολλαρίων, είναι το ίδιο με αυτό το οποίο προβλέπει να επενδύσει την ίδια περίοδο στην Αφρική η Παγκόσμια Τράπεζα.

Στόχος των Κινέζων, μέσω αυτών των επενδύσεων, είναι να αποκτήσουν πρόσβαση στο αφρικανικό πετρέλαιο, ουράνιο, κοβάλτιο και χαλκό –πρώτες ύλες σημαντικές για την ανάπτυξη της χώρας τους. Σε αντιστάθμισμα, οι Κινέζοι πραγματοποιούν επενδύσεις σε έργα υποδομής, αξιοποιώντας στο έπακρον το πάμφθηνο τοπικό εργατικό δυναμικό.

Ας σημειωθεί , επίσης, ότι πολλοί είναι και οι Κινέζοι που επιδιώκουν να πάνε για εργασία στην Αφρική. Ειδικά για κάποιες χιλιάδες Κινέζους εργάτες, οι οποίοι στην χώρα τους δεν κερδίζουν περισσότερα από 1.200-1.500 δολλάρια ετησίως, η Αφρική είναι πραγματική Γη της Επαγγελίας, διότι πληρώνονται τρεις με τέσσερις φορές παραπάνω. Στην Αφρική βρίσκονται και πολλοί Κινέζοι επιχειρηματίες και οι περισσότεροι από αυτούς θησαυρίζουν –όπως συνέβαινε στο παρελθόν και με τους Δυτικούς. Μαθαίνουμε, έτσι, από τον Κινεζο-Αφρικανικό Λαϊκό Σύνδεσμο Φιλίας ότι στην Αφρική έχουν εγκατασταθεί 600.000 Κινέζοι, έναντι 10.000 Γάλλων και 70.000 Αμερικανών.

Ωστόσο , όπως ομολογεί ο Αλγερινός καθηγητής Ομάρ Ουκίλ, σύμβουλος αρκετών αφρικανικών κυβερνήσεων σε μεγάλα έργα υποδομής, κυρίως υδροηλεκτρικά, οι Αφρικανοί δεν συμπαθούν ιδιαιτέρως τους Κινέζους. Τούς θεωρούν αδίστακτους εκμεταλλευτές, αρπακτικούς, περιφρονητικούς προς κάθε άνθρωπο ο οποίος βρίσκεται υπό τις διαταγές τους. Πιστεύουν, επίσης, ότι η ποιότητα των έργων που πραγματοποιούν στην Αφρική είναι κάκιστη, με αποτέλεσμα κάποια φράγματα και άλλα έργα να αποδειχθούν με τον χρόνο εξαιρετικώς επικίνδυνα.

Όμως, οι τοπικές πολιτικές εξουσίες θέλουν να συνεργάζονται με τους Κινέζους, διότι οι τελευταίοι πραγματοποιούν σε χρόνο-ρεκόρ έργα βιτρίνας και, βεβαίως, όταν χρειάζεται, βάζουν και το χέρι βαθειά στην τσέπη. Είναι γνωστή η περίπτωση της ελληνο-ρωμαϊκής βίλλας την οποία έκτισαν για έναν υπουργό Μεταφορών στο Κονγκό, στο αρχιτεκτονικό γραφείο του οποίου ανέθεσαν και τον σχεδιασμό χιλίων ακόμα πολυτελών κατοικιών για ανθρώπους του καθεστώτος.

Όλα αυτά , ωστόσο, είναι λεπτομέρειες. Οι Κινέζοι ενδιαφέρονται στο έπακρον για το αφρικανικό πετρέλαιο. Και θα κάνουν τα πάντα για να μετατρέψουν το ενδιαφέρον τους αυτό σε μεγάλο στρατηγικό τους πλεονέκτημα.

(του Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου, από την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, 10/07/2008)

«Μία αναπτυσσόμενη χώρα» γράφει ο Γάλλος δημοσιογράφος, ευλόγως ψάχνει για αγορές και σφαίρες επιρροής. Συναντά έτσι μία ήπειρο, την αφρικανική, στην οποία οι πλουτοπαραγωγικές πηγές είναι υπεράφθονες, αλλά οι επενδυτές λίγοι. Τώρα λοιπόν, στο μέτρο που οι Κινέζοι εισέρχονται ορμητικά στην Αφρική, οι ντόπιοι συνεργάτες τους αρχίζουν να αισθάνονται πόσο επιθετικά είναι τα νέα αφεντικά τους. Όσο για το ερώτημα που τίθεται, είναι αυτό των συνεπειών όταν μία από τις πλέον αναπτυσσόμενες δυνάμεις στον κόσμο συναντά την φτώχεια, την διαφθορά και την ευθραυστότητα της Αφρικής».

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό απασχολεί πολλούς αναλυτές σε ολόκληρο τον κόσμο, με εξαίρεση την Ελλάδα. Και τούτο διότι η Κίνα παίζει πλέον καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση βιαιότατων καθεστώτων στην Αφρική, όπως αυτά του Σουδάν, της Αγκόλας, της Ζιμπάμπουε, της Νιγηρίας. Επίσης, το Πεκίνο επενδύει και ενισχύει πολιτικώς τα «άνθη της δημοκρατίας» στο Ιράν, στο Πακιστάν, στην Βιρμανία και στην Βόρειο Κορέα. Ας δούμε ορισμένους αριθμούς, οι οποίοι λένε πολλά από μόνοι τους.

Η θεαματική είσοδος της Κίνας στην Αφρική και, ιδιαιτέρως, η συνεργασία της με τα πιο αυταρχικά καθεστώτα της, ξεκίνησε το 2000. Την χρονιά εκείνη, το εμπόριο μεταξύ Κίνας και Αφρικής δεν ξεπερνούσε τα 10 δισεκατ. δολλάρια. Στα τέλη του 2008, εκτιμάται ότι θα βρίσκεται κοντά στα 80 δισεκατ. δολλάρια και θα πλησιάζει το αντίστοιχο των Ηνωμένων Πολιτειών, το οποίο και θα ξεπεράσει το 2010. Έτσι, η Κίνα θα είναι η πρώτη εμπορική δύναμις στην Μαύρη Ήπειρο, με αισθητή διαφορά από την Γαλλία, την Γερμανία και τις ΗΠΑ.

Από την άλλη πλευρά, η περίφημη Κινεζική Τράπεζα Εισαγωγών-Εξαγωγών, η οποία είναι ένα σημαντικό εργαλείο οικονομικής διπλωματίας του κινεζικού κομμουνιστικού καθεστώτος, ανακοίνωσε ότι την προσεχή τριετία θα επενδύσει στην Αφρική 20 δισεκατ. δολλάρια –τα οποία θα προστεθούν στα ήδη επενδυθέντα 10 δισεκατ. Το ποσό αυτό, των 20 δισεκατ. δολλαρίων, είναι το ίδιο με αυτό το οποίο προβλέπει να επενδύσει την ίδια περίοδο στην Αφρική η Παγκόσμια Τράπεζα.

Στόχος των Κινέζων, μέσω αυτών των επενδύσεων, είναι να αποκτήσουν πρόσβαση στο αφρικανικό πετρέλαιο, ουράνιο, κοβάλτιο και χαλκό –πρώτες ύλες σημαντικές για την ανάπτυξη της χώρας τους. Σε αντιστάθμισμα, οι Κινέζοι πραγματοποιούν επενδύσεις σε έργα υποδομής, αξιοποιώντας στο έπακρον το πάμφθηνο τοπικό εργατικό δυναμικό.

Ας σημειωθεί , επίσης, ότι πολλοί είναι και οι Κινέζοι που επιδιώκουν να πάνε για εργασία στην Αφρική. Ειδικά για κάποιες χιλιάδες Κινέζους εργάτες, οι οποίοι στην χώρα τους δεν κερδίζουν περισσότερα από 1.200-1.500 δολλάρια ετησίως, η Αφρική είναι πραγματική Γη της Επαγγελίας, διότι πληρώνονται τρεις με τέσσερις φορές παραπάνω. Στην Αφρική βρίσκονται και πολλοί Κινέζοι επιχειρηματίες και οι περισσότεροι από αυτούς θησαυρίζουν –όπως συνέβαινε στο παρελθόν και με τους Δυτικούς. Μαθαίνουμε, έτσι, από τον Κινεζο-Αφρικανικό Λαϊκό Σύνδεσμο Φιλίας ότι στην Αφρική έχουν εγκατασταθεί 600.000 Κινέζοι, έναντι 10.000 Γάλλων και 70.000 Αμερικανών.

Ωστόσο , όπως ομολογεί ο Αλγερινός καθηγητής Ομάρ Ουκίλ, σύμβουλος αρκετών αφρικανικών κυβερνήσεων σε μεγάλα έργα υποδομής, κυρίως υδροηλεκτρικά, οι Αφρικανοί δεν συμπαθούν ιδιαιτέρως τους Κινέζους. Τούς θεωρούν αδίστακτους εκμεταλλευτές, αρπακτικούς, περιφρονητικούς προς κάθε άνθρωπο ο οποίος βρίσκεται υπό τις διαταγές τους. Πιστεύουν, επίσης, ότι η ποιότητα των έργων που πραγματοποιούν στην Αφρική είναι κάκιστη, με αποτέλεσμα κάποια φράγματα και άλλα έργα να αποδειχθούν με τον χρόνο εξαιρετικώς επικίνδυνα.

Όμως, οι τοπικές πολιτικές εξουσίες θέλουν να συνεργάζονται με τους Κινέζους, διότι οι τελευταίοι πραγματοποιούν σε χρόνο-ρεκόρ έργα βιτρίνας και, βεβαίως, όταν χρειάζεται, βάζουν και το χέρι βαθειά στην τσέπη. Είναι γνωστή η περίπτωση της ελληνο-ρωμαϊκής βίλλας την οποία έκτισαν για έναν υπουργό Μεταφορών στο Κονγκό, στο αρχιτεκτονικό γραφείο του οποίου ανέθεσαν και τον σχεδιασμό χιλίων ακόμα πολυτελών κατοικιών για ανθρώπους του καθεστώτος.

Όλα αυτά , ωστόσο, είναι λεπτομέρειες. Οι Κινέζοι ενδιαφέρονται στο έπακρον για το αφρικανικό πετρέλαιο. Και θα κάνουν τα πάντα για να μετατρέψουν το ενδιαφέρον τους αυτό σε μεγάλο στρατηγικό τους πλεονέκτημα.

(του Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου, από την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, 10/07/2008)