Δεδομένης της σημασίας του υδρογόνου στην ενεργειακή μετάβαση, οι επιστήμονες εξέτασαν τις πολιτικές υδρογόνου της Κίνας και την εφαρμογή τους. Σε ορισμένες πρόσφατες μελέτες για την ανάπτυξη υδρογόνου στην Κίνα επισημαίνεται ότι αποτελούν τόσο μια βιομηχανική στρατηγική όσο και ένα εργαλείο απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα. Επίσης, η ανάπτυξη πράσινου υδρογόνου στον ασιατικό «γίγαντα» έχει ισχυρή και συντονισμένη κρατική υποστήριξη.
Η μελέτη των ερευνητών της Οξφόρδης εξετάζει τις πολιτικές υδρογόνου της Κίνας μελετώντας τον τρόπο με τον οποίο τρεις πόλεις προσαρμόζουν το εθνικό πλαίσιο στις δικές τους στρατηγικές για το υδρογόνο. Σύμφωνα με αυτή, οι τοπικές πολιτικές και τα σχέδια έως σήμερα εστιάζουν σε μια πιθανή μελλοντική ανάπτυξη πράσινου υδρογόνου, ωστόσο δεν καθορίζουν τις ιδιαιτερότητες του τρόπου με τον οποίο το πράσινο υδρογόνο μπορεί να γίνει οικονομικό, ούτε παρέχουν ένα «μονοπάτι» για τη μετάβαση στην εποχή της μαζικής ζήτησης υδρογόνου της Κίνας, μακριά από τα ορυκτά καύσιμα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι τοπικές στρατηγικές στηρίζουν έναν τρόπο επέκτασης της αγοράς για τοπικά παραγόμενο υδρογόνο που προέρχεται από ορυκτά καύσιμα. Έτσι, έχει ελάχιστη συμβολή στην επίτευξη στόχων απαλλαγής από τον άνθρακα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, το υψηλό κόστος της παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου και της μεταφοράς του υποδηλώνουν ότι παραμένει απαραίτητη σημαντική κρατική στήριξη. Οι πόλεις που εξετάστηκαν έχουν επιλέξει έναν συνδυασμό επιδοτούμενων τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, εφάπαξ επιδοτήσεων καθώς και φορολογικών πολιτικών. Παράλληλα, εντάσσουν το υδρογόνο ως μέρος των βιομηχανικών προγραμμάτων, της οικονομικής ανάπτυξης και των στρατηγικών τους για το κλίμα, οπότε η υποστήριξη είναι πιθανό να παραμείνει σημαντική.
Τα «αγκάθια» και οι διαφορές
Το νερό, η διαθεσιμότητα γης και η τεχνολογία εξακολουθούν να αποτελούν περιορισμούς. Ενώ οι τρεις πόλεις που εξετάζονται επιδιώκουν να αναπτύξουν εγχώριες τεχνολογίες, επί του παρόντος βασίζονται σε ξένες. Πάντως, μόνο στα έγγραφα πολιτικής της πόλης Chengdu, ενθαρρύνονται ενεργά οι ξένες επενδύσεις.
Οι τοπικές εξελίξεις υδρογόνου αποκλίνουν μεταξύ των τριών πόλεων και εξαρτώνται από την προσφορά πόρων, τις προτεραιότητες της τοπικής οικονομικής ανάπτυξης και την υποστήριξη ή τον έλεγχο της επαρχιακής και της κεντρικής κυβέρνησης. Σύμφωνα με τους μελετητές της Οξφόρδης, η δυναμική του υδρογόνου να απανθρακώσει τομείς όπως η μεταποίηση και τα χημικά είναι δευτερεύουσας σημασίας, αν αναφέρεται καθόλου. Μάλιστα, όπως επισημαίνουν, σύμφωνα με το τοπικό μοντέλο ανάπτυξης, η αυξανόμενη ζήτηση για υδρογόνο στην Κίνα θα μπορούσε τελικά να αυξήσει αντί να μειώσει τις εκπομπές CO₂ από τα ορυκτά καύσιμα βραχυπρόθεσμα. Σε κάθε περίπτωση, οι στόχοι της κεντρικής κυβέρνησης για το υδρογόνο (όπως ορίζονται στα έγγραφα πολιτικής του 2022) φαίνονται σχετικά συντηρητικοί σε αντίθεση με την ...όρεξη των κινεζικών πόλεων για νέες πηγές ανάπτυξης υδρογόνου και την ικανότητα χρηματοδότησης διαφόρων επιχειρηματικών μοντέλων.
Οι διαφοροποιήσεις στις τρεις πόλεις
Οι τρεις πόλεις δεν καλύπτουν όλα τα περιφερειακά σχέδια και τις πρωτοβουλίες στην Κίνα, προσφέρουν ωστόσο μια εικόνα για την εφαρμογή της τοπικής πολιτικής για το υδρογόνο και τον τρόπο με τον οποίο οι πόλεις προσαρμόζουν τις εθνικές φιλοδοξίες της Κίνας για το υδρογόνο στις τοπικές ανάγκες και προτεραιότητες.
Η Zhangjiakou ήταν ο ηγέτης στην ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) και υδρογόνου γεγονός στο οποίο συνέβαλε και η διοργάνωση των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων χαμηλών εκπομπών άνθρακα καθώς είχαν προσφερθεί κίνητρα και χρηματοδότηση. Μάλιστα, στη Zhangjiakou προσφέρονται προνομιακές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας σε παραγωγούς υδρογόνου. Ο συνδυασμός υποστηρικτικών υποδομών και η διαθεσιμότητα ανταγωνιστικής τιμής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ υποδηλώνουν ότι η Zhangjiakou βρίσκεται σε καλή θέση για να αναπτύξει μια οικονομία υδρογόνου. Ωστόσο, παραμένουν ως «αγκάθια» το κόστος της διαθέσιμης γης και της μεταφοράς υδρογόνου καθώς και των logistics.
Η Datong παρουσιάζει μια έντονη αντίθεση με τη Zhangjiakou. Η πλούσια σε άνθρακα πόλη επιδιώκει σταδιακά να διαφοροποιήσει την οικονομία της μακριά από τον άνθρακα, λόγω των στόχων μετάβασης και της σταδιακής εξάντλησης των τοπικών της πόρων άνθρακα, και βλέπει το υδρογόνο ως μέσο διαφοροποίησης. Η ανάπτυξη νέων βιομηχανιών (από τον τομέα των μεταφορών) που καταναλώνουν υδρογόνο προσφέρει επιπλέον πελάτες για το υπάρχον υδρογόνο που προέρχεται από ορυκτά καύσιμα. Ωστόσο, προς το παρόν, η Datong έχει λίγα κίνητρα τοπικής πολιτικής εκτός από τους μηχανισμούς υποστήριξης της κεντρικής κυβέρνησης. Όσον αφορά στη μείωση των εκπομπών άνθρακα, παρόλο που υποστηρίζεται η ανάγκη ανάπτυξης αποθηκών δέσμευσης άνθρακα (CCUS) που θα βοηθούσε στην απανθρακοποίηση της υπάρχουσας παραγωγής υδρογόνου, δεν υπάρχουν σημαντικά κίνητρα προς αυτήν την κατεύθυνση.
Η Chengdu σχεδιάζει να αναπτύξει την οικονομία υδρογόνου της με βάση τους πόρους φυσικού αερίου και υδροηλεκτρικής ενέργειας, αξιοποιώντας την υποδομή της βιομηχανίας αυτοκινήτων. Ενώ η παραγωγή υδρογόνου της βασίζεται επί του παρόντος στο αέριο, η Chengdu έχει επικεντρώσει τις πολιτικές του για το υδρογόνο στις μεταφορές, δίνοντας έμφαση στην κατασκευή, την καινοτομία και τις αλυσίδες εφοδιασμού. Στο 14ο Πενταετές Σχέδιο πρόσθεσε την προώθηση του πράσινου υδρογόνου και πρότεινε ευρύτερες εφαρμογές για το υδρογόνο, με την τοπική κυβέρνηση να εισάγει προνομιακές τιμές ενέργειας για να ενθαρρύνει το υδρογόνο από την ηλεκτρόλυση. Όμως οι υδροηλεκτρικοί πόροι της πόλης Chengdu είναι πιθανώς ακατάλληλες «βάσεις» για μια πράσινη οικονομία υδρογόνου και ο ρυθμιζόμενος τομέας ενέργειας αφήνει περιορισμένη πλεονάζουσα ικανότητα για χρήση υδρογόνου.
Συνολικά, τα συμπεράσματα των μελετητών για τις τρεις πόλεις καταδεικνύουν πώς η πολιτική υδρογόνου σε τοπικό επίπεδο έχει εφαρμοστεί κυρίως ως βιομηχανική πολιτική, με στόχο τη λήψη επιδοτήσεων της κεντρικής κυβέρνησης για την ανάπτυξη μιας νέας βιομηχανίας που σχετίζεται κυρίως με τις μεταφορές, καθώς και τη χρησιμοποίηση των υπαρχόντων τοπικών ενεργειακών πόρων για την κάλυψη της αυξημένης ζήτησης που δημιουργείται. Επίσης, δεν είναι σαφές εάν χωρίς επιδοτήσεις από την κεντρική κυβέρνηση οι επενδύσεις σε τεχνολογίες υδρογόνο θα είναι βιώσιμες στις πόλεις.
Παράλληλα, η μεταφορά και διανομή του υδρογόνου παραμένει ένα εμπόδιο χωρίς σαφή λύση ενώ ο χαρακτηρισμός του ως επικίνδυνου αγαθού περιορίζει τη χρήση πράσινου υδρογόνου σε τοπικά βιομηχανικά πάρκα ή μικρές κοντινές εγκαταστάσεις που μπορούν να εξυπηρετηθούν με φορτηγά.
Παράλληλα, η ανάμειξη με φυσικό αέριο αποτελεί μια πιθανή επιλογή, αλλά μόνο ένα μικρό τμήμα του δικτύου μεταφοράς φυσικού αερίου της Κίνας είναι κατάλληλο, ενώ υφίστανται και διοικητικά εμπόδια στην ανάμειξη υδρογόνου στους σημαντικούς και διαπεριφερειακούς αγωγούς.
Όπως υπογραμμίζουν οι μελετητές, η κεντρική κυβέρνηση της Κίνας θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ποσοτικούς δείκτες για να αξιολογήσει την επιτυχία των τοπικών πολιτικών για το υδρογόνο, διασφαλίζοντας ότι η Datong (η περιοχή του άνθρακα) θα λάβει τα εύσημα για τη σταδιακή πρόοδο, ακόμη και αν δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην παραγωγή «πράσινου» υδρογόνου άλλων πόλεων όπως οι Chengdu και Zhangjiakou.
Προς το παρόν, είναι σαφές ότι οι περισσότερες κινεζικές πόλεις δίνουν προτεραιότητα στο υδρογόνο για να προωθήσουν την ανάπτυξη των τοπικών οικονομιών, κερδίζοντας ευκαιριακά τις επιδοτήσεις της κεντρικής κυβέρνησης και για να διευκολύνουν την ανάπτυξη αλυσίδας εφοδιασμού υδρογόνου στον τομέα των μεταφορών. Η δυνατότητα του υδρογόνου να απελευθερώσει τομείς όπως η μεταποίηση και τα χημικά μέχρι στιγμής παίζει ασήμαντο ρόλο στον τοπικό στρατηγικό σχεδιασμό.
Σε κάθε περίπτωση, ενώ το σχέδιο της κεντρικής κυβέρνησης για το υδρογόνο φαίνεται κάπως συντηρητικό ως προς τον στόχο παραγωγής του (100.000–200.000 τόνοι/έτος πράσινου υδρογόνου έως το 2025), οι πόλεις είναι αναμφισβήτητα πιο φιλόδοξες. Όπως δείχνει η μελέτη των τριών κινεζικών πόλεων, η αγορά υδρογόνου της Κίνας θα χρειαστεί να ισορροπήσει τους φιλόδοξους τοπικούς στόχους και πιο προσεκτικές κεντρικές πολιτικές.