Καθώς η Ευρώπη έχει αρχίσει να ξεπερνάει το σοκ που προκάλεσε η ενεργειακή κρίση και η ανησυχία για έλλειψη αερίου μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, επιχειρήσεις και επενδυτές επαναξιολογούν την προοπτική των επενδύσεων σε τερματικούς σταθμούς LNG. Σήμερα, 14 νέα FSRU βρίσκονται υπό κατασκευήν στην Ευρώπη, ενώ η ζήτηση για αέριο έχει μειωθεί κατά 17% και οι ΑΠΕ θα διευρύνουν συνεχώς το μερίδιό τους στο ενεργειακό μείγμα. Η συζήτηση που έχει ανοίξει επηρεάζει και τις προοπτικές των τεσσάρων ιδιωτικών επενδυτικών σχεδίων για νέους τερματικούς σταθμούς LNG στην Ελλάδα.
Είναι ο σχεδιασμός νέων τερματικών σταθμών LNG στην Ευρώπη αποτέλεσμα μιας υπεραντίδρασης στον πανικό που προκάλεσε η ανεπάρκεια φυσικού αερίου μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, που μπορεί να οδηγήσει σε πλεονάζουσα αποθηκευτική δυναμικότητα και αδρανείς επενδύσεις;
Γύρω από αυτό το ερώτημα έχει ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση στο εσωτερικό της Ευρώπης και σε επίπεδο διεθνών αναλυτών, καθώς η ζήτηση φυσικού αερίου έχει μειωθεί κατά 17% και οι ΑΠΕ θα διευρύνουν συνεχώς το μερίδιό τους στο ενεργειακό μείγμα στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής για μείωση των ρύπων κατά 55% έως το 2030 και μηδενισμό τους το 2050.
Μόνο η Γερμανία, που πριν από το 2022 δεν διέθετε ούτε ένα FSRU, έχει προγραμματίσει επενδύσεις ύψους 9 δισ. ευρώ και έχει θέσει ήδη σε λειτουργία το πρώτο από τα τέσσερα FSRU που σχεδίασε εν τω μέσω της ενεργειακής κρίσης. Συνολικά 14 νέα FSRU βρίσκονται υπό κατασκευήν στην Ευρώπη ή έχουν πάρει επενδυτική απόφαση. Οπως όμως παρατηρούν οι αναλυτές του Ινστιτούτου Ενεργειακής Οικονομίας και Χρηματοοικονομικής Ανάλυσης (IEEFA), εάν υλοποιηθούν τα τρέχοντα σχέδια υποδομής, η χωρητικότητα τερματικού σταθμού LNG σε όλη την Ευρώπη (συμπεριλαμβανομένων του Ηνωμένου Βασιλείου, της Νορβηγίας και της Τουρκίας, που συνδέονται στενά με την αγορά φυσικού αερίου της Ε.Ε.) θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 400 δισ. κ.μ. Καθώς όμως η ζήτηση σε ολόκληρη την Ευρώπη έχει μειωθεί και οι ΑΠΕ διευρύνονται, η πραγματική ζήτηση LNG το 2030 θα μπορούσε να υποχωρήσει στα 150 δισ. κ.μ., κάτι που θα δημιουργήσει ένα χάσμα 250 δισ. κ.μ. αχρησιμοποίητης δυναμικότητας LNG. H Eυρώπη, σύμφωνα με τους αναλυτές του ΙΕEFA, θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο εγκατάλειψης ορισμένων σχεδιαζόμενων έργων.
Η συζήτηση αναπόφευκτα επηρεάζει την πορεία και τις προοπτικές των τεσσάρων ιδιωτικών επενδυτικών σχεδίων για νέους τερματικούς σταθμούς LNG στην Ελλάδα. Πρόκειται για το δεύτερο FSRU της Αλεξανδρούπολης (όμιλος Κοπελούζου), το «Διώρυγα GAS» στην Κόρινθο (Μotor Oil), της Elpedison στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και της Mediterranean Gas στο λιμάνι του Βόλου. Στον βαθμό που υλοποιηθούν, μαζί με τη Ρεβυθούσα και τον σταθμό της Αλεξανδρούπολης (Gastrade), που κατασκευάζεται ήδη και αναμένεται να τεθεί σε δοκιμαστική λειτουργία μέχρι το τέλος του έτους, θα αυξήσουν την ετήσια δυναμικότητα διαχείρισης LNG της Ελλάδας στα 25 δισ. κ.μ., δηλαδή περίπου τετραπλάσια της σημερινής ζήτησης.
Βεβαίως τα νέα σχέδια για FSRU «βλέπουν» κατά βάση τις αγορές των Βαλκανίων και τη μεγάλη ζήτηση για την υποκατάσταση του ρωσικού αερίου, δρόμο που «έδειξε» η Ρεβυθούσα κατά την περίοδο της κρίσης. Ενώ η ζήτηση φυσικού αερίου στην εγχώρια αγορά το 2022 υποχώρησε κατά 19%, οι συνολικές ποσότητες φυσικού αερίου που μπήκαν στο ελληνικό σύστημα ήταν αυξημένες κατά 11,11%. Το 34,27% των ποσοτήτων φυσικού αερίου που μπήκαν στο ελληνικό σύστημα το 2022, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, κατευθύνθηκε σε εξαγωγές, κυρίως προς την αγορά της Βουλγαρίας.
Οι επενδυτές φαίνεται να επαναξιολογούν τις προοπτικές των νέων FSRU και να μη βιάζονται να λάβουν τελικές επενδυτικές αποφάσεις. Στην αγορά ενέργειας είναι κοινή η εκτίμηση ότι δεν πρόκειται να υλοποιηθούν όλα τα έργα. Ακόμη και για τα πιο ώριμα σχέδια, όπως αυτό της «Διώρυγα Gas» στην Κόρινθο, εκφράζεται σκεπτικισμός από πλευράς επενδυτών. «Δεν είπαμε ότι δεν προχωράμε. Λέμε απλώς ότι εξετάζουμε ακόμη πολλές λεπτομέρειες, επειδή το περιβάλλον έχει αλλάξει. Το έχουν εντάξει στις στρατηγικές επενδύσεις από τη μια, που είναι πολύ θετικό, το market test πήγε καλά. Αλλά από την άλλη, τα πλοία έχουν γίνει πιο ακριβά και είναι επίσης δυσεύρετα... Ετσι, χρειαζόμαστε απλώς λίγο περισσότερο χρόνο πριν πάρουμε την τελική απόφαση», ήταν η απάντηση που έδωσε στους αναλυτές όταν ρωτήθηκε σχετικά ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Motor Oil, Πέτρος Τζαννετάκης.
«Οι αποφάσεις για τη δημιουργία ενός ανθεκτικού και ασφαλούς ενεργειακού συστήματος οφείλουν να βασίζονται σε έναν μακροπρόθεσμο και βιώσιμο σχεδιασμό και όχι σε βραχυπρόθεσμες ή προσωρινές συνθήκες», δηλώνει στην «Κ» η διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ, Μαρία Ρίτα Γκάλι, η οποία πάντως, με βάση τις προοπτικές για εξαγωγές στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και τη χωρητικότητα του εθνικού συστήματος μεταφοράς, εκτιμά πως υπάρχει «χώρος για άλλο ένα FSRU στην Ελλάδα».
Τις νέες παραμέτρους αξιολογεί και ο όμιλος Κοπελούζου πριν πάρει την επενδυτική απόφαση για το δεύτερο FSRU Αλεξανδρούπολης, το οποίο θα έχει καθαρά εξαγωγικό χαρακτήρα, με βασικό πελάτη την αγορά της Ουκρανίας. «Το μελετάμε, δεν είναι κάτι το εύκολο», δηλώνει στην «Κ» ο επικεφαλής του ομίλου κ. Δημήτρης Κοπελούζος, επισημαίνοντας και τον ανταγωνισμό από την Τουρκία. Ο ίδιος εμφανίζεται ωστόσο αισιόδοξος για τις προοπτικές του έργου με βάση το άτυπο market test που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Συνολικά 14 νέα FSRU βρίσκονται υπό κατασκευήν στην Ευρώπη ή έχουν πάρει επενδυτική απόφαση.