Η υψηλή τιμή του πετρελαίου καθιστά τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) την πλέον συμφέρουσα επιλογή για την παραγωγή ενέργειας. Στην Ελλάδα όμως, η γραφειοκρατία θέτει εμπόδια στην εγκατάσταση τους και αποθαρρύνει φερέγγυους επενδυτές που διαθέτουν την απαραίτητη τεχνογνωσία να αναπτύξουν τις νέες αυτές τεχνολογίες.
Η προώθηση των εναλλακτικών μορφών ενέργειας αποτελεί διακηρυγμένη θέση της Κυβέρνησης, η οποία έχει θέσει ως εθνικό στόχο την εξυπηρέτηση των ενεργειακών αναγκών της χώρας από Ανανεώσιμες Πηγές, κατά ποσοστό 20,1% μέχρι το 2010 και κατά ποσοστό 29% μέχρι το 2020. Η χώρα μας, από άποψη τοπίου και μορφολογίας αποτελεί ιδανικό πεδίο για την ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, κάτι που έχουν αντιληφθεί και οι ξένοι επενδυτές. Ωστόσο, μειονεκτεί σημαντικά σε επίπεδο υποδοχής επενδύσεων.
Όπως προέκυψε κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Ισπανού Πρωθυπουργού στην Ελλάδα, ισπανικές επιχειρήσεις που αποφάσισαν να επενδύσουν στην χώρα μας κεφάλαια ύψους 3,2 δισ. ευρώ στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, βρέθηκαν αντιμέτωπες με μεγάλες δυσκολίες που έχουν καθυστερήσει σημαντικά την υλοποίηση των σχεδίων τους.
Περιγράφοντας προ ημερών σε ημερίδα της Ισπανικής Πρεσβείας τα προβλήματα, στελέχη των εταιρειών Acciona, Endesa, Gamesa και Iberdrola, μίλησαν για την ανυπαρξία χωροταξικού σχεδιασμού, την απογοητευτική γραφειοκρατία, τις ρυθμιστικές ελλείψεις, τις χρονοβόρες διαδικασίες αδειοδότησης, την αργή έκδοση δικαστικών αποφάσεων και την έλλειψη ενός σταθερού πλαισίου. Οι διαπιστώσεις αυτές διατυπώνονται συχνά από ξένους επενδυτές που δραστηριοποιούνται στην χώρα μας. Ωστόσο, στον τομέα των ενεργειακών επενδύσεων και ειδικά των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας το θέμα έχει και άλλη διάσταση.
Με τις διατάξεις του ν. 3468/2006 μεταφέρθηκε στο Εθνικό Δίκαιο η Οδηγία 2001/77/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την διαχείριση της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Καλύφθηκε έτσι ένα σημαντικό νομοθετικό κενό που δυσκόλευε την αξιοποίηση μη ορυκτών πηγών ενέργειας, όπως η αιολική, η ηλιακή, η βιομάζα, η γεωθερμική ενέργεια και η υδραυλική ενέργεια, προσδιορίσθηκε ο τρόπος αδειοδότησης και δραστηριοποιήσης των αυτόνομων παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, καθώς και η διαδικασία τιμολογήσης του ρεύματος.
Για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ η άδεια χορηγείται από τον εκάστοτε Υπουργό Ανάπτυξης, μετά από γνώμη της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, με βάση συγκεκριμένα κριτήρια. Η άδεια χορηγείται για χρονικό διάστημα μέχρι 25 ετών, ενώ για την πλήρη λειτουργία των υποδομών ΑΠΕ απαιτούνται και αρκετές άλλες εγκρίσεις (Περιφέρεια, ΟΤΑ). Ο νομοθέτης έχοντας γνώση της ελληνικής πραγματικότητας και των καθυστερήσεων που παρουσιάζονται, θέσπισε με τον ν. 3468/2006 δύο επιτροπές προωθήσεως επενδυτικών σχεδίων ΑΠΕ.
Η μία επιτροπή επιλαμβάνεται σχεδίων μεγάλης κλίμακας και έχει ως αποστολή την ταχεία προώθηση επενδύσεων σε έργα ΑΠΕ προϋπολογισμού άνω των 30 εκατ. ευρώ. Η δεύτερη επιτροπή εξυπηρετεί επενδύσεις μικρότερες των 30 εκατ. ευρώ. Και οι δύο επιτροπές συγκροτούνται από στελέχη του υπουργείου Ανάπτυξης και ασχολούνται με κάθε ζήτημα που προκύπτει κατά την διαδικασία έκδοσης αδειών εγκατάστασης και λειτουργίας σταθμών ΑΠΕ. Βάσει του ν. 3468/2006 οι δύο επιτροπές πρέπει να μεριμνούν για την ταχεία υλοποίηση των επενδύσεων, να συμβάλλουν στην επίλυση των αναφυόμενων προβλημάτων, να διαμεσολαβούν για την άρση κάθε αμφισβήτησης ή διαφοράς που ανακύπτει κατά την διαδικασία αδειοδότησης των έργων.
Αν οι επιτροπές του ν. 3468/2006 λειτουργούσαν κανονικά και διέθεταν όλα τα μέσα για την υλοποίηση της αποστολής τους, δεν θα υπήρχαν παράπονα εκ μέρους των επενδυτών. Θα εξέλειπαν οι τεράστιες καθυστερήσεις στην παροχή αδειών για ΑΠΕ, που φθάνουν ακόμη και την πενταετία για μία μονάδα ηλεκτροπαραγωγής !
Στην χώρα μας πριν ακόμη δημιουργηθούν οι πρώτες εγκαταστάσεις ΑΠΕ, σημειώθηκαν αντιδράσεις από κατοίκους περιοχών που υπεστήριζαν ότι οι σχεδιαζόμενες υποδομές θα υποβαθμίσουν την περιοχή τους και θα απαξιώσουν τις περιουσίες τους. Όμως, κάθε παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ επιβαρύνεται με ειδικό τέλος από την έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του, το 80% του οποίου αποδίδεται στον Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Έτσι, προκύπτουν οφέλη για τον τόπο, οι ΟΤΑ αποκτούν πολύτιμα έσοδα για μια 25ετία και την δυνατότητα να δημιουργήσουν υποδομές, πρωτόγνωρες για το μέγεθος τους.
Ακόμη, βάσει του νέου Εθνικού Χωροταξικού Σχεδίου που αναμένεται να τεθεί σύντομα σε εφαρμογή, οι κάτοχοι αδειών λειτουργίας εγκαταστάσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ υποχρεούνται, πριν από την καθ’ οιονδήποτε τρόπο παύση λειτουργίας της εγκατάστασης, να αποκαθιστούν, με δικές τους δαπάνες και σύμφωνα με τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους, τους σχετικούς χώρους, μεριμνώντας ιδίως για την επαναφορά του τοπίου στην προτέρα κατάσταση.
Η ηγεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης έχει δημιουργήσει κινητή μονάδα ενημέρωσης κοινού για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η οποία το τελευταίο διάστημα έχει επισκεφθεί 24 πόλεις σε όλη την Ελλάδα. Όμως, η επίσημη ενημέρωση για τα θέματα των ΑΕΠ δεν έχει περιορίσει τις αντιδράσεις, γεγονός που δημιουργεί προβληματισμό , κυρίως για τις επιλογές των Τοπικών Αυτοδιοικήσεων.
Οι επενδύσεις σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας δεν θα προσφέρουν στην χώρα μας μόνον φθηνό ρεύμα. Θα αναζωογονήσουν την ύπαιθρο, θα δημιουργήσουν πλούτο και θέσεις εργασίας στην Περιφέρεια. Είναι λοιπόν ανάγκη να αρθούν το ταχύτερο όλα τα εμπόδια για να επιταχυνθούν τα έργα και να αξιοποιηθούν οι άμεσες ξένες επενδύσεις.
(Από την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, 18/07/2008)