Το 14ο South East Europe Energy Dialogue (SEEED) που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ) το διήμερο 25-26 Μαΐου στην Θεσσαλονίκη μπορεί να ολοκληρώθηκε, δεν έσβησε όμως ο αντίκτυπος από τις ιδιαίτερα σημαντικές ομιλίες και παρεμβάσεις των δεκάδων κορυφαίων προσωπικοτήτων από το χώρο της ενέργειας, της οικονομίας, της πολιτικής και της ακαδημαϊκής κοινότητας, που συμμετείχαν σε αυτό. Είναι ενδεικτική η ομιλία του κ. Παναγιώτη Παπασταματίου, Γενικού Διευθυντή της (ΕΛΕΤΑΕΝ), ο οποίος μίλησε κατά την πρώτη ημέρα του συνεδρίου, για την αιολική ενέργεια στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης.

 

Ο κ. Παπασταματίου είπε ότι το 2022 το 17% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη και το Ηνωμένο Βασίλειο καλύφθηκε από την αιολική ενέργεια, με τη συνολική δυναμικότητα αιολικής ενέργειας από χερσαία έργα να ανέρχεται σε 225 GW με επιπλέον 30 GW να προστίθενται από τα υπεράκτια αιολικά έργα. Η συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικά έργα στην Ευρώπη συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, έφθασε στι 489 TW/h.

Είναι ενδιαφέρον, πρόσθεσε, ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην 8η θέση από πλευράς μερίδιου της αιολικής ενέργειας στη ζήτηση ηλεκτρισμού, με ποσοστό 20%, όταν στις δύο πρώτες θέσεις του σχετικού καταλόγου είναι η Δανία, με 55% και η Ιρλανδία με 34%.

Η εικόνα των χωρών της ΝΑ Ευρώπης που είναι μέλη της ΕΕ, από πλευράς μεριδίου της αιολικής ενέργειας στη ζήτηση ηλεκτρισμού η Κροατία κάλυψε τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικά έργα σε ποσοστό 13%, η Ρουμανία κατά 12%, η Τουρκία κατά 10%, η Ιταλία κατά 7%, η Κύπρος κατά 6%,  η Βουλγαρία κατά 4% και τέλος, η Ουγγαρία με 1% και η Σλοβενία με μερίδιο οριακά πάνω από 0%.

Όμως, από πλευράς εγκατεστημένης ισχύος, στην πρώτη θέση βρίσκεται η Τουρκία με 20 GW, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην Τρίτη θέση, πίσω από την Ιταλία, με  4,7 GW εγκατεστημένη ισχύ αιολικής ενέργειας.

Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο που έδωσε ο κ. Παπασταματίου και αφορά στην ανάπτυξη νέων αιολικών έργων στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης, το περασμένο έτος, φαίνεται ότι προς την κατεύθυνση αυτή κινήθηκαν σοβαρά μόνο η χώρα μας (230 MW), η Ιταλία (526 MW) και η Τουρκία (867 MW).

Πολύ σημαντική ήταν η παρατήρησή του ότη οι ανατολικές ακτές της Ελλάδας, με το αστείρευτο αιολικό δυναμικό του Αιγαίου, και η δυτική ακτή της Τουρκίας διαθέτουν τις υψηλότερες προοπτικές εκμετάλλευσης αιολικού δυναμικού σε σύγκριση με όλες τις υπόλοιπες χώρες της ΝΑ Ευρώπης. Επομένως, συμπέρανε, οι περισσότερες από αυτές τις χώρες, θα μπορέσουν να εκπληρώσουν τους στόχους τους για την Ενεργειακή Μετάβαση, κυρίως μέσω άλλων μορφών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενώ θα πρέπει να αναμένουμε και ότι η Ελλάδα θα είναι η χώρα που πρέπει να εκμεταλλευτεί το πλούσιο αιολικό δυναμικό της στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό.

Αναφέρθηκε επίσης διεξοδικά για το πώς εξελίχθηκε η δυναμικότητα της αιολικής ενέργειας στη χώρα μας, χάρη στα χερσαία αιολικά πάρκα, παρά το γεγονός ότι οι μεγαλύτερες προοπτικές ανήκουν στο νησιωτικό χώρο, και αυτό εξαιτίας της έλλειψης επαρκών ηλεκτρικών διασυνδέσεων με τα νησιά μας που θα επέτρεπαν τη μεγιστοποίηση του αιολικού τους δυναμικού.

Σύμφωνα με τον κ. Παπασταματίου, το βασικό συμπέρασμα από αυτά τα στοιχεία είναι ότι αν επιθυμούμε να έχουμε περισσότερη και φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια και αν θέλουμε να μετατρέψουμε την ευρύτερη γειτονιά μας σε καθαρό εξαγωγέα «πράσινης» ενέργειας, προκειμένου να υποστηριχθεί η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, τότε η Ελλάδα πρέπει να εκμεταλλευτεί στο έπακρο το αιολικό δυναμικό της στο Αιγαίο.       

«Η αιολική ενέργεια προσδίδει ένα ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην Ελλάδα επειδή μπορεί να εξαχθεί, κυρίως, προς την ηπειρωτική Ευρώπη. Είναι ο βέλτιστος τρόπος για τη χώρα να πετύχει τους στόχους της απανθρακοποίησης και να γίνουμε σημείο αναφοράς για την παραγωγή και μεταφορά καθαρών μορφών ενέργειας», είπε χαρακτηριστικά.

Σημειώνουμε ότι στις 17 Μαΐου, ο Διευθύνων Σύμβουλος της WindEurope, Τζάιλς Ντίκσον, υπογράμισε, σε ομιλία του στην Πράγα, ότι το μερίδιο της αιολικής ενέργειας στο μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης είναι κάτω από το 17% του μέσου όρου της Ευρώπης. Πρόσθεσε, όμως ότι υπάρχει σαφής αύξηση της πολιτικής υποστήριξης και του αριθμού εγκατάστασης νέων αιολικών πάρκων σε διάφορες χώρες.

Η Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη διαθέτει μόλις το 7% του συνολικού δυναμικού αιολικής ενέργειας της Ε.Ε., ενώ οι κυβερνητικοί στόχοι που έχουν τεθεί και η στήριξη προς αυτούς είναι χαμηλότερες από τον μέσο ενωσιακό όρο.

Ήδη, η Ρουμανία και η Σερβία σχεδιάζουν να ξεκινήσουν δημοπρασίες συμβάσεων επί διαφορών (CfD) για χερσαία αιολικά αυτό το έτος, με την πρώτη να ετοιμάζεται να θεσπίσει νομικό πλαίσιο για την υπεράκτια αιολική ενέργεια και να ξεκινήσει δημοπρασίες υπεράκτιων αιολικών συστημάτων το συντομότερο δυνατόν. Ακόμη, Σλοβακία και Τσεχία έχουν νομοθετήσει για τη διεξαγωγή δημοπρασιών CfD.

Στη Βουλγαρία εκδηλώνεται ισχυρό ενδιαφέρον για την ανάπτυξη χερσαίων αιολικών έργων, με την κυβέρνηση  της Σόφιας να είναι έτοιμη να υποστηρίξει την πρωτοβουλία αμέσως μόλις υπάρξει αύξηση χωρητικότητας δικτύου.

Νέα έργα αναπτύσσονται, σταδιακά ακόμη και στη Σλοβενία, για την οποία όπως είπε ο κ. Παπασταματίου, διαθέτει αναιμική αιολική ισχύ (3 MW) αλλά και τους αυστηρότερους περιορισμούς όσον αφορά στο πού μπορούν να κατασκευαστούν αιολικά πάρκα.

Όλες αυτές οι χώρες αναθεωρούν πλέον τη στάση τους απέναντι στην αιολική ενέργεια καθώς αντιλαμβάνονται ότι είναι ένας καλός και φθηνός τρόπος για να πετύχουν την ενεργειακή ασφάλεια που χρειάζονται. Η φετινή αναθεώρηση των Εθνικών Σχεδίων Ενέργειας και Κλίματος (ΕΣΕΚ) της Ε.Ε. είναι πιθανό να οδηγήσει σε αύξηση των στόχων για την αιολική ενέργεια, για το 2030, σε ολόκληρη την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, καθώς και την ΝΑ Ευρώπη. Για παράδειγμα, η Ρουμανία σχεδιάζει να αυξήσει τον στόχο της για την ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ, για το 2030, από 30,7% στο υφιστάμνο ΕΣΕΚ, σε μεταξύ 34%- 38%.

Η βασική τροχοπέδη στα σχέδια των χωρών της ευρύτερης περιοχής είναι η επέκταση του ηλεκτρικού δικτύου, όπως και τα επενδυτικά κεφάλαια που κατευθύνθηκαν προς αυτό τον κλάδο. Η Ευρώπη επένδυσε μόλις 17 δισ. ευρώ σε νέα αιολικά πάρκα το 2022, από 41 δισ. ευρώ το 2021. Ήταν το χαμηλότερο ποσοστό επενδύσεων από το 2009.