εξαιτίας της υπερβολικής παραγωγής από ΑΠΕ. Σε κάθε περίπτωση, είναι ακόμη ένα καμπανάκι κινδύνου για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στην Κομισιόν, ύστερα από εκείνο που είχε σημάνει το φθινόπωρο του 2022, όταν καλούσαν απεγνωσμένα κράτη-μέλη και πολίτες να εξοικονομήσουν ενέργεια και να μειώσουν την κατανάλωση ως μέσο ανάσχεσης των υψηλών τιμών.
Αυτή η ανισορροπία δεν προοιωνίζεται ευοίωνες εξελίξεις και αυτή ακριβώς πρέπει να αντιμετωπίσει, θεσμικά, η Ε.Ε. Το πρόβλημα εστιάζεται ιδιαίτερα σε επίπεδο επενδύσεων, καθώς η αβεβαιότητα και η έλλειψη συντονισμού αποτρέπουν την τοποθέτηση νέων κεφαλαίων στην ανάπτυξη έργων ανανεώσιμς ενέργειας.
Η Ε.Ε. είναι γνωστό ότι πρόκειται να αυξήσει τον στόχο της για τις ΑΠΕ, για το 2030, από 32% σε 42,5%. Για την αιολική ενέργεια αυτό σημαίνει διπλασιασμό του σημερινού ρυθμού ανάπτυξης νέων έργων, σε 30 GW κατ’ έτος. Όμως η Ένωση επένδυσε μόλις ένα γλύσχρο ποσό ύψους 17 δισ. ευρώ σε νέα αιολικά πάρκα το 2022, από 41 δισ. ευρώ το 2021, ενώ οιι οι παραγγελίες για νέες ανεμογεννήτριες μειώθηκαν κατά 47% σε ετήσια βάση.
Ένα πρόβλημα γι’ αυτό το φαινόμενο αποτελεί ο πληθωρισμός. Το άλλο είναι οι ασυντόνιστες κυβερνητικές παρεμβάσεις στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, που υποσκάπτουν τα θεμέλια της εσωτερικής αγοράς ενέργειας της Ε.Ε.. Οι εθνικές παρεμβάσεις, όπως η επιβολή φόρων, οι εισφορές και τα ανώτατα όρια εσόδων, έχουν αποδυναμώσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Δεν προκαλεί, επομένως, έκπληξη ότι μόνο 10 GW νέων έργων αιολικών πάρκων κατέληξαν σε Τελικές Επενδυτικές Αποφάσεις (FID) το 2022, ήτοι μόλις το ένα τρίτο εκείνων που χρειάζεται να κατασκευάζει η Ε.Ε. κάθε χρόνο. Και από αυτά, ούτε ένα μεγάλο υπεράκτιο αιολικό πάρκο δεν έφτασε σε FID πέρυσι.
Υπ’ αυτή την έννοια, χρειάζονται να ληφθούν νέα μέτρα πολιτικής που θα κατατείνουν στον επανασχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, με πυλώνα τη διείσδυση περισσότερων ΑΠΕ που θα συμβάλουν να ξεπεραστεί με ασφάλεια η ενεργειακή κρίση και να επιταχυνθεί η κοινή δράση για το Κλίμα. Αλλά προκειμένου να υπάρξει αποτέλεσμα απαιτείται μια νέα αγορά ηλεκτρικής ενέργειας που θα διασφαλίζει και την απαραίτητη ασφάλεια επενδύσεων.
Και όλα τούτα πρέπει να συμβούν την ώρα που η Επιτροπή αξιολογεί ως μια νέα πρόκληση για την ευστάθεια του ηλεκτρικού δικτύου, τα υψηλά επίπεδα διείσδυσης ΑΠΕ που ευθύνονται, σήμερα, για το πτωτικό σπιράλ στις τιμές της ενέργειας. Για παράδειγμα, η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς της Αγοράς Επόμενης Ημέρας στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας έχει καθοριστεί σήμερα στα 78,42 ευρώ/MWh και χθες βρισκόταν στα 76,43 ευρώ/MWh, ενώ η τιμή των futures φυσικού αερίου για παραδόσεις Ιουλίου, στον ολλανδικό κόμβο TTF υποχωρεί στα 23,103 ευρώ/MWh.
Η WindEurope, με νέο έγγραφο στο οποίο αποτυπώνονται οι θέσεις της καλεί τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα και τις εθνικές κυβερνήσεις να αποφεύγουν τις ασυντόνιστες παρεμβάσεις στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Είναι απαραίτητο η Ε.Ε. να απαγορεύσει την επιβολή ανώτατων ορίων εσόδων στην υπερπαραγωγή ενέργειας, καθώς θα αποδειχτούν, όπως επισημαίνει, τοξικά για την ασφάλεια των επενδύσεων και τονίζει ότι έχουν αποδειχθεί ήδη, αποτυχημένη πολιτική και δεν θα πρέπει, υπ΄αυτή την έννοια, να κατοχυρωθούν μόνιμα στη νομοθεσία.
Επίσης, προτείνει να επιτρέπονται διαφορετικές διαδρομές προς την αγορά για την αιολική ενέργεια, όπως αμφίπλευρες CfDs, PPAs και εμπορικές επενδύσεις. Ειδικά για τα CfD (δημοπρασίες συμβάσεων επί διαφορών )αποτελούν ένα χρήσιμο μηχανισμό στήριξης της ανάπτυξης των ΑΠΕ, καθώς εγγυώνται τη σταθεροποίηση των εσόδων και την προβλεψιμότητα. Συμβάλλουν στη διατήρηση του κόστους της αιολικής ενέργειας σε χαμηλά επίπεδα. Αλλά δεν πρέπει να επιβληθούν αναδρομικά στα υφιστάμενα έργα και πρέπει, παράλληλα, να υπάρχει επαρκής ευελιξία για την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας είτε στο πλαίσιο τη σύναψης πράσινων διμερών συμβάσεων (PPAs) είτε σε εμπορική βάση, όταν οι φορείς εκμετάλλευσης το επιθυμούν.
Ακόμη, καλεί για περαιτέρω διευκόλυνση της σύναψης PPAs. Η ευρωπαϊκή βιομηχανία κατανοεί πλέον τα ανταγωνιστικά οφέλη της αιολικής ενέργειας και ένας ολοένα και αυξανόμενος αριθμός εταιρειών, όλων των κλάδων της οικονομίας, επιθυμούν τώρα να προμηθεύονται ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές μέσω PPAs. Υπ΄αυτή την έννοια, η WindEurope προτείνει, τόσο το Κοινοβούλιο όσο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να άρουν όλα τα εναπομείναντα κανονιστικά εμπόδια για αυτές τις συμβάσεις. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και οι εθνικές τράπεζες μπορούν να βοηθήσουν στην απομείωση του κινδύνου των PPAs και να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που σχετίζονται με την πιστοληπτική ικανότητα του αντισυμβαλλόμενου.
Ακόμη, καλεί να υποστηριχθεί με τη μεγαλύτερη δυνατή ένταση, η επέκταση των ευρωπαϊκών δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας. Η ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από την αιολική ενέργεια θα πρέπει να παραδίδεται στους καταναλωτές. Η μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς θα πρέπει να καταστήσει τη βελτιστοποίηση και την επέκταση των υποδομών δικτύου της Ευρώπης ως ύψιστη προτεραιότητα. Και επίσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πρέπει να διατηρήσουν τις προτεινόμενες απαιτήσεις για τους διαχειριστές δικτύου, ώστε να ενημερώνουν για τις διαθέσιμες χωρητικότητες για νέες συνδέσεις δικτύου και να αυξήσουν το εύρος των αιτήσεων νέων συνδέσεων.
Τέλος, προτείνει να δευκολυνθούν οι άδειες εκμετάλλευσης των υβριδικών υπεράκτιων αιολικών πάρκων που είναι συνδεδεμένα στο δίκτυο, καθώς εξοικονομούν πολύτιμο ηλεκτρικό χώρο και χρήματα, χάρη στη συγκέντρωση της παραγωγής και της μεταφοράς της ενέργειας, ενώ παράλληλα, βελτιστοποιούν τις ενεργειακές ροές μεταξύ των χωρών. Όμως, επισημαίνει ότι η Ευρώπη διαθέτει σήμερα μόνο ένα τέτοιο υβριδικό υπεράκτιο αιολικό πάρκο. Πολλά άλλα βρίσκονται ακόμη στο στάδιο του σχεδιασμού, αλλά χρειάζονται περισσότερη κανονιστική σαφήνεια αναφορικά με τον τρόπο με τον οποίο θα αποκομίζουν έσοδα. Τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. πρέπει να διατηρήσουν, ακόμη τις εγγυήσεις πρόσβασης στη μεταφορά ενέργειας που πρότεινε η Επιτροπή, επειδή θα συμβάλουν στην αποκλιμάκωση του επενδυτικού κινδύνου χωρίς πρόσθετο κόστος για τους φορολογούμενους.